Tin tứcTheo số liệu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa cập nhật về tiền gửi của khách hàng tại hệ thống tổ chức tín dụng đến cuối tháng 1/2024. Tiền gửi của cả khách hàng doanh nghiệp và người dân giảm mạnh trong tháng đầu năm.
Tổng lượng tiền người dân gửi tại ngân hàng đạt hơn 13,17 triệu tỷ đồng, giảm gần 200 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2023.
Trong đó, người dân gửi tiền tại ngân hàng đạt khoảng 6,5 triệu tỷ đồng. Mức này giảm gần 35.000 tỷ so với đầu năm, tương đương hơn 0,5%. Đây là tháng đầu tiên tiền gửi dân cư quay đầu sụt giảm, sau khi đã liên tục tăng trưởng 25 tháng liên tiếp trước đó.
Từ cuối năm 2021, dòng tiền này liên tục tăng, bình quân trên 50.000 tỷ đồng mỗi tháng.
Tương tự, doanh nghiệp, tổ chức cũng giảm gửi tiền vào ngân hàng, ở mức 6,67 triệu tỷ tính tới cuối tháng 1. Mức này ít hơn 165.000 tỷ đồng so với đầu năm, tức hạ trên 2,4%.
Theo Tổng cục Thống kê đến 25/3, huy động vốn (gồm dân cư và tổ chức) của các tổ chức tín dụng hạ 0,76% so với đầu năm, trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng gần 1,2%.
Việc tiền gửi của các tổ chức kinh tế giảm mạnh trong những tháng đầu năm được cho là do yếu tố mùa vụ, không có gì bất thường.
Lượng tiền gửi dân cư sụt giảm có thể do yếu tố đặc thù của năm nay, vì mặt bằng lãi suất giảm xuống vùng thấp kỷ lục, do tín dụng các ngân hàng vẫn tăng trưởng âm trong tháng đầu năm. Nhiều khoản tiền gửi trước đây có thể được hưởng lãi suất lên tới 10 - 11% thì nay chỉ còn được hưởng lãi khoảng một nửa con số nêu trên nếu gửi cùng kỳ hạn.
Chính vì thế mà sau giai đoạn gửi ồ ạt, dòng tiền vào hệ thống ngân hàng đã dịch chuyển khi lãi suất thấp kéo dài. Mặt bằng lãi huy động tại hầu hết ngân hàng không quá 5% một năm. Riêng khoản gửi ngắn hạn vài tháng, lãi suất dao động 2-4% một năm, mức thấp nhất trong nhiều năm qua.
Một nguyên nhân nữa là do nhận thức đầu tư của người dân cũng đã thay đổi trong bối cảnh thị trường tài chính biến động. Người dân sẽ chọn kênh có tỷ suất sinh lời tốt hơn để "xuống tiền". Chẳng hạn, từ đầu năm đến nay, vàng sinh lời 14,8-22,3%, tốt hơn chứng khoán và gửi tiết kiệm, lần lượt 12,8% và 1,2%.
Theo TS Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cho biết, do lãi suất thấp, dòng tiền đã có xu hướng dịch chuyển sang các kênh đầu tư khác như vàng, bất động sản, chứng khoán… Nhưng với xu hướng nhích lãi suất tiền gửi từ nay tới cuối năm thì tiền gửi ngân ngân cũng sẽ phục hồi.
Để giữ chân người gửi, nhiều ngân hàng đã rục rịch tăng lãi suất để cạnh tranh với vàng, chứng khoán...
Theo Viện Nghiên cứu khoa học ngân hàng (Học viện Ngân hàng), dù phải chịu áp lực lớn từ tỉ giá, lãi suất điều hành vẫn được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giữ nguyên từ tháng 6-2023 đến nay. Nhưng trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất qua đêm tăng mạnh trở lại từ tháng 2-2024 đến nay.
Nhiều thời điểm trong tháng 4, lãi suất qua đêm vọt áp trần, ở mức 4,92%. Nhờ đó, thanh khoản của hệ thống ngân hàng dồi dào trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng hạn chế hơn so với mọi năm.
Theo ghi nhận, lãi suất tại một số ngân hàng thương mại như MSB, VPBank, KienlongBank vừa qua đã tăng trở lại trong đầu tháng 4 với mức tăng từ 0,2 - 0,5%/năm. Ngân hàng Quốc dân (NCB) và Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) với mức tăng cao nhất lên đến 0,9%.
Tính đến thời điểm này có khoảng 10 ngân hàng tăng lãi suất huy động, trong đó chủ yếu tập trung ở kỳ hạn dài.
Các chuyên gia dự báo, lãi suất huy động có thể sẽ tăng 0,5%-1%/năm từ nửa sau năm 2024 nhờ doanh nghiệp mạnh dạn hơn trong tiếp cận tín dụng để mở rộng sản xuất, kinh doanh. Nửa cuối năm cũng là giai đoạn tín dụng tăng cao hơn so với nửa đầu năm.
Nhận định về việc biến động lãi suất, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc tăng lãi suất tiết kiệm sẽ giúp kênh đầu tư này trở nên hấp dẫn hơn đối với người dân. Đặc biệt, trong bối cảnh các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán… đang có tín hiệu phục hồi và thu hút dòng tiền trở lại. Ngoài rangân hàng tăng lãi suất huy động nhằm tránh việc người dân rút tiền đồng đầu cơ USD trong bối cảnh tỷ giá VND/USD đang tăng. Chưa kể chính ngân hàng cũng cơ cấu lại nguồn vốn để nhằm đón xu hướng tăng tín dụng trong thời gian tới.
Nhận định về vấn đề này ông Thịnh cho rằng mặt bằng chung của lãi suất huy động có thể không tăng quá nhiều trong vài tháng tới. Bởi lẽ, chủ trương lãi suất cho vay ở mức thấp của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước vẫn được duy trì để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn. Điều này đòi hỏi các ngân hàng sẽ cần tính toán lãi suất ở mức hợp lý.
