Trải qua 34 năm hình thành và phát triển, TP mang tên Bác hiện nay vẫn là nơi tập trung lực lượng nhiếp ảnh hùng mạnh nhất trong cả nước, với số lượng hội viên Hội Nhiếp ảnh TPHCM khoảng 430 người, hoạt động trong 22 Chi hội và khoảng 15 CLB nhiếp ảnh khắp TP. Chính những nét đặc trưng về tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp như: nhiếp ảnh chiến sĩ, nhiếp ảnh người cao tuổi, nhiếp ảnh nữ Hải Âu, thiếu nhi đường phố,.vv.. đã tạo nên sự đa sắc và sự thành công vang dội của lực lượng nhiếp ảnh TP trên các đấu trường nhiếp ảnh trong và ngoài nước.

Luyện tập ở Trường Sa - Ảnh: Nguyễn Á
Đi vào các sáng tạo chuyên sâu
Bên cạnh đội ngũ hùng mạnh và các hoạt động chuyên môn đi đầu trong cả nước, không ngừng nắm bắt và đổi mới công nghệ; mở rộng công tác đào tạo nhiếp ảnh; đẩy mạnh hoạt động triển lãm, giao lưu trong nước và quốc tế; lực lượng nhiếp ảnh TPHCM cũng đã bắt đầu đi vào các sáng tạo chuyên sâu gắn với một đề tài nhất định, hình thành nên phong cách và dấu ấn nghệ thuật riêng. Nhận định về điểm nhấn thành tựu này, nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Lê Xuân Thăng - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhiếp ảnh TPHCM phấn khởi cho hay: “Dấu hiệu khởi sắc nhất thì tôi cho rằng các hội viên chúng ta đã bắt đầu lưu ý đến dấu ấn cá nhân, tức là lưu ý đến phong cách sáng tác ảnh nghệ thuật. Tôi tin với những xu hướng đi sâu vào phong cách cá nhân và khai thác những đề tài đậm tính nhân văn thì nhiếp ảnh thành phố sẽ còn có nhiều dịp để phục vụ công chúng một cách gần gũi hơn nữa và đem nhiếp ảnh thực sự phục vụ cho cộng đồng”.
Những tên tuổi của nhiếp ảnh TP đã thành danh với dấu ấn nghệ thuật riêng có thể kể đến như: Hoàng Thế Nhiệm với thể loại ảnh phong cảnh, Thái Phiên với ảnh khỏa thân, Đoàn Đức Minh với ảnh về nạn nhân chất độc da cam, Trần Thế Phong với ảnh về đề tài trẻ em hay Nguyễn Á với phong cách ảnh thời sự nghệ thuật,.vv.. Nhìn lại hành trình cầm máy của mình với nhiều cuộc triển lãm và sách ảnh đầy tính thời sự, tạo được tiếng vang lớn như: “Họ đã sống như thế”, “Tâm và tài, họ là ai?”, “Nick Vujicic và những ngày ở Việt Nam”, “Hoàng Sa - Trường Sa, biển đảo Việt Nam”, NSNA Nguyễn Á bày tỏ: “Trong bước đường đi của tôi thì gian truân và tốn kém rất nhiều thời gian, tiền bạc, công sức cũng như là kiến thức,...Tuy nhiên, càng làm thì càng thấy công việc càng tốt hơn, mình được tiếp xúc với các nhân vật và thấy có rất nhiều nhân vật hay thì cảm xúc cũng từ từ dâng lên. Đó là lý do mà cho đến bây giờ mình cảm thấy rất hài lòng với việc mình làm và mọi người khi đến xem các triển lãm, các quyển sách của mình thì họ cũng cảm thấy hài lòng”.
Phong cách nghệ thuật riêng cũng là xu hướng chung của thế giới mà những người cầm máy TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung đang hướng đến để có thể hội nhập và vươn tới những giá trị nghệ thuật đỉnh cao. Với NSNA Hoàng Quốc Tuấn, dù đã 35 năm gắn bó với “nghệ thuật của ánh sáng” và sở hữu khoảng 200 giải thưởng trong nước và ngoài nước nhưng anh vẫn đang tiếp tục thể nghiệm để khẳng định lối đi riêng của mình với thể loại ảnh ý tưởng, ảnh sáng tạo. Bộ ảnh “Sự trăn trở của môi trường” của Hoàng Quốc Tuấn đã thổi hồn cho những vật liệu vô tri như chiếc khay, sơn nước, bột màu, cây, lá,...và đã mang về cho anh tước hiệu cao quý Nghệ sĩ bậc thầy (M.FIAP) đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2009.
“Thế giới nhiếp ảnh rất mênh mông và chúng ta còn phải học hỏi rất nhiều, ví dụ như thể loại ảnh sáng tạo thì chúng ta chỉ mới phát triển gần đây trong khi thế giới đã đi trước chúng ta hàng chục năm. Chúng ta vẫn đang còn mày mò bởi vì thể loại này đòi hỏi nhiều kỹ thuật riêng, đòi hỏi ở người chụp ảnh sự tưởng tượng xa hơn, không chỉ đơn thuần là nhìn thấy những gì ở hiện tại, những gì có thực. Sau khi xem xong hoặc mỗi khi nhớ đến tác phẩm thì người ta lại có thể nghĩ đến những điều khác nữa. Đó chính là sự phong phú của thể loại ảnh sáng tạo”, NSNA Hoàng Quốc Tuấn chia sẻ về những thể nghiệm mới mẻ của mình.
Hướng đến những giá trị nhân văn tốt đẹp
Khuynh hướng nhiếp ảnh hướng đến cộng đồng, hướng đến những giá trị nhân văn tốt đẹp cũng đã làm nên tên tuổi cho nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh TP, tiêu biểu như NSNA Trần Thế Phong. Đi lên từ tuổi thơ cơ cực nên Trần Thế Phong luôn đồng cảm và hướng ống kính của mình vào những trẻ em lang thang, cơ nhỡ; những mãnh đời nghèo khó, bất hạnh trong cuộc sống đời thường. Trần Thế Phong tâm sự: các công trình nhiếp ảnh của anh trong thời gian qua như: "Gánh", "Những nẻo đường tuổi thơ" hay “Vượt qua bóng tối” không chỉ là những khoảnh khắc xúc động về thân phận con người mà còn truyền đi những thông điệp đầy ý nghĩa; kêu gọi sự quyên góp, hỗ trợ thiết thực của cộng đồng hướng về những hoàn cảnh khó khăn. “Nhiếp ảnh mang lại cho tôi những niềm vui, những người bạn để chia sẻ, đồng hành với mình. Và niềm vui lớn khi cầm máy là mình đã đem lại những điều tốt đẹp, hữu ích cho xã hội; truyền tải những thông điệp để mọi người cùng quan tâm tới những mảnh đời bất hạnh, những trẻ em khuyết tật, những người già neo đơn”, NSNA Trần Thế Phong cho biết.
Trong bối cảnh nhiếp ảnh hội nhập và phổ biến rộng rãi như hiện nay; để tạo dựng được một phong cách riêng thì thực sự không dễ dàng, đó là một con đường dài đòi hỏi những người cầm máy phải có sự đầu tư tâm sức, vật chất, vốn sống và cả thời gian. Các nghệ sĩ nhiếp ảnh chia sẻ kinh nghiệm.
“Trong hàng trăm người đi theo con đường nghệ thuật nhiếp ảnh thì chỉ có vài người tìm được cho mình dấu ấn và phong cách riêng. Thật sự là dấu ấn riêng thì không có ai tác động vào mình mà chính bản thân mình phải tự vận động mà ra (NSNA Hoàng Quốc Tuấn)
Bây giờ xã hội phát triển rất nhanh nên bắt buộc người chơi nhiếp ảnh phải thay đổi tư duy chứ không thể đi vô lối mòn. Mong rằng các bạn hãy đọc báo nhiều, xem thời sự nhiều để hiểu thêm rằng giữa nhiếp ảnh nghệ thuật và nhiếp ảnh báo chí dù có khác nhau nhưng nếu chúng ta đam mê thì chúng ta có thể thăng hoa (NSNA Nguyễn Á)
Những bạn yêu thích nhiếp ảnh phải có vốn sống, tích lũy kinh nghiệm; phải đam mê, nhiệt huyết và cứ đi từ từ, chầm chậm thì hi vọng một ngày nào đó các bạn sẽ thành công (NSNA Trần Thế Phong)
Với dấu ấn nghệ thuật riêng của một thế hệ nghệ sĩ nhiếp ảnh tiên phong; tin rằng “nghệ thuật của ánh sáng” tại Việt Nam sẽ ngày càng có thêm nhiều thành tựu vẻ vang hơn nữa; đa dạng theo chiều rộng, chuyên nghiệp theo chiều sâu; sớm hình thành thêm nhiều tên tuổi “thương hiệu” cho nhiếp ảnh Việt Nam trên bản đồ nhiếp ảnh thế giới.

