Theo thông cáo báo chí từ Bộ Văn Hóa và Nghệ thuật Campuchia ngày 16/7/2021 về Bản Ghi nhớ giữa chính phủ Mỹ và chính phủ Campuchia về việc Mỹ sẽ tiếp tục giao trả bức tượng Thần Chiến tranh cưỡi công trong thời gian sắp tới.
Bức tượng cổ này được Cục Điều tra An ninh Quốc gia Mỹ phối hợp với Văn phòng Biện lý Nam New York thu hồi và sẽ sớm được đưa trở lại Campuchia. Tuy nhiên, ngày giao chính xác vẫn chưa được xác nhận.
Cũng theo theo thông cáo báo chí, bức tượng Skandepki "Thần Chiến tranh cưỡi công" được lấy từ đền Krachap, là một ngôi đền nằm trong trong khu danh lam thắng cảnh đền Koh Ker, tỉnh Preah Vihear, thuộc cố đô của Đế chế Khmer vào thế kỷ 10 sau Công nguyên. Trước đây là một khu vực mất an ninh và là mục tiêu của các vụ trộm với quy mô lớn trong nhiều năm chiến tranh.
Tượng thần Chiến tranh cưỡi công.
"Việc trao trả bức tượng cổ này đã khẳng định về việc quyết tâm của Campuchia trong việc tìm kiếm và hồi hương linh hồn của tổ tiên, đã bị thất lạc và rời xa quê hương trong thời kỳ chiến tranh.", Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Pheung Sakona cho hay.
“Việc bàn giao được căn cứ trong Bản Ghi nhớ giữa Campuchia và Mỹ. Thông qua văn bản này, thời gian qua phía Mỹ đã trao trả cho Campuchia một số hiện vật cổ”, Bộ Văn hóa và Mỹ thuật Campuchia cho hay.
Ngày 09/06/2021, Campchia và Mỹ cũng đã ký kết văn bản sẽ trao trả 27 tượng cổ cho Campuchia trong vòng từ một đến hai tháng, nếu như không có gì trở ngại.
27 tượng cổ sẽ được trả lại Campuchia trong vòng một đến hai tháng tới.
“27 hiện vật cổ ngàn năm sẽ được chuyển đến Campuchia trong vòng một hoặc hai tháng tới. Tuy nhiên, do việc vận chuyển trong dịch Kovid-19 hoành hành nên quá trình có thể phải trì hoãn”, ông Hap Touch, Quốc vụ khanh Bộ Văn hóa và Mỹ thuật trả lời báo chí.
Tháng 01/2021, Campuchia cũng đã nhận hơn 100 đồ cổ có niên đại ngàn năm từ phía Mỹ, trị giá khoảng 3,8 triệu USD với sự chấp thuận trao trả từ con gái ông Douglas Latchford, một nhà sưu tập hàng đầu thế giới về cổ vật Khmer.
Bức tượng thần Chiến tranh cưỡi công là một biểu tượng về sự sáng tạo của người Khmer xưa. Tác phẩm này được điêu khắc bằng đá sa thạch trong thời kỳ Angko vào nửa đầu thế kỷ thứ X sau Công nguyên. Bức tượng Skandepki, là vị thần chiến tranh thuộc Ấn Độ giáo, rất hiếm thấy trong nghệ thuật của Khmer xưa, được tìm thấy trong đền Krachab.
Tháng 03/2017, Chính phủ London cũng đã trao trả cho Campuchia bộ trang sức cổ bằng vàng đã bị thất lạc trong thời gian chiến tranh. Sau hàng thập kỷ, những món đồ quý giá bị đánh cắp từ quần thể đền Angkor nổi tiếng cũng đã được hồi hương về lại Campuchia.
Bộ trang sức bằng vàng thời Angkor mà phía Anh trao trả cho Campuchia vào năm 2017.
Việc "đòi lại" bộ trang sức cổ bằng vàng này được thực hiện sau khi Campuchia nhận được thông tin Trung tâm Nghệ thuật Châu Á sẽ trưng bày và đấu giá đồ cổ của Ấn Độ và của một số nước Châu Á khác tại trụ sở của Trung tâm này.
Bộ trang sức cổ bằng vàng gồm 1 vương miện, 1 cặp cài hoa hai 2 bên thái dương, 1 đôi bông tai, 1 vòng cổ, 1 cặp vòng đeo cánh tay, 1 vòng đeo ngang ngực và 1 vòng đeo thắt lưng.
Đây là bộ trang sức cổ bằng vàng vô giá vì được chế tác từ thời Angkor, giữa thế kỷ 11 đầu thế kỷ 12 trước công nguyên, từ thời đế quốc Khmer. Vương triều này tồn tại từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 15 và di sản lớn nhất còn lại là ngôi đền Angkor nổi tiếng. Dù trải qua nhiều cuộc chiến tranh nhưng bộ trang sức vẫn còn nguyên vẹn.
Năm 2015, một bức tượng thần khỉ Hanuman cũng được Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland (Mỹ) trao trả cho chính phủ Campuchia.
