Quy định 80-QĐ/TW đáp ứng thực tiễn về công tác cán bộ hiện nay

Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Đảng ta không ngừng có nhiều quyết sách, qui định nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị hiện nay trong đó vừa đào tạo vừa bồi dưỡng nguồn cán bộ lâu dài cho Đảng, cho đất nước. Trong những năm gần đây, thực hiện nghị quyết trung ương 4 về xây dựng chỉnh đốn Đảng đã có nhiều trường hợp cán bộ có sai phạm dẫn đến bị kỷ luật từ cấp cơ sở cho đến cấp trung ương.

Thực tế cho thấy số cán bộ, đảng viên bị xử ký kỷ luật có gia tăng, thậm chí đã có nhiều trường hợp vi phạm nghiêm trọng phải xử lý hình sự và không chỉ ở cấp cơ sở mà ngay ở cấp trung ương, cán bộ thuộc diện Ban bí thư, Bộ Chính trị quản lý cũng có những trường hợp vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Trước thực tế đòi hỏi đó, cần  tổ chức thực hiện nghiêm các quy  định về cán bộ là cơ sở đảm bảo xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm với nhiệm vụ, đồng thời khắc phục tình trạng cán bộ vừa mới được bổ nhiệm đã vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước hay việc lạm quyền trong sắp xếp, bổ nhiệm người thân, người nhà, người không đủ tiêu chuẩn, điều kiện vào các vị trí lãnh đạo, quản lý không đúng quy định của Đảng, gây dư luận bức xúc, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng. Do đó, công tác cán bộ là điều rất quan trọng, đảm bảo sự vững mạnh của đội ngũ cán bộ, làm tăng thêm niềm tin từ cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Quy định số 80-QĐ/TW (gọi tắt là Quy định 80) vừa được Bộ Chính trị ban hành trên cơ sở kế thừa nhiều nội dung của Quy định số 105-QĐ/TW (ban hành vào năm 2017) và bổ sung, sửa đổi một số nội dung cũng nhằm phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay. Quy định này cũng nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống các văn bản về công tác cán bộ phát huy dân chủ trong Đảng, phát huy vai trò giám sát của cán bộ đảng viên cấp dưới với cấp trên.

Quy định 80 đã cụ thể hơn, phù hợp thực tế, bảo đảm tính chặt chẽ, dân chủ, công khai, minh bạch trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, tổng thể, liên thông với các qui định khác trong công tác cán bộ của hệ thống chính trị; đánh giá cán bộ khách quan, công tâm, để từ đó lựa chọn và bố trí đúng cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Theo nguyên tắc bổ nhiệm cán bộ của Quy định 80-QĐ/TW thì khi bổ nhiệm cán bộ sẽ xem xét thêm tiêu chí là uy tín của cán bộ. Nếu như cán bộ không có uy tín hoặc chưa đủ uy tín thì sẽ không được bổ nhiệm cán bộ.

Quy định 80-QĐ/TW cũng đã bổ sung thêm nguyên tắc bổ nhiệm cán bộ là cán bộ, đảng viên đang bị xem xét, xử lý kỷ luật sẽ không được bổ nhiệm. Đây là những điểm mới của Quy định 80/QĐ-TW năm 2022 về nguyên tắc bổ nhiệm cán bộ so với trước đây.

Không chỉ nhằm kịp thời thay thế những cán bộ bị kỷ luật, năng lực hạn chế, uy tín giảm sút mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm. Qui định 80 cùng với Thông báo số 20-TB/TW về bố trí công tác đối với cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị quản lý sau khi bị kỷ luật đã tạo điều kiện cho cán bộ bị kỷ luật có cơ hội sửa chữa, khắc phục khuyết điểm, tiếp tục phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện tạo cũng như thực hiện phương châm "có vào, có ra, có lên, có xuống" có bổ nhiệm, có từ chức, miễn nhiệm, cách chức và coi đó là việc bình thường trong công tác cán bộ. Đây là những văn bản rất quan trọng của Đảng về công tác cán bộ, là cơ sở để các địa phương cụ thể hóa trong quản lý, bổ nhiệm cán bộ.

Cũng trong quy định này, Bộ Chính trị nêu rõ, cá nhân, tập thể đề xuất cán bộ phải chịu trách nhiệm chính trước cấp có thẩm quyền về đánh giá, nhận xét, kết luận tiêu chuẩn chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống; năng lực công tác, ưu khuyết điểm; kê khai tài sản, thu nhập.

Cơ quan thẩm định chịu trách nhiệm về kết quả thẩm định, thẩm tra, rà soát thông tin đối với nhân sự được đề xuất. Tập thể quyết định bổ nhiệm cán bộ và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Đó là những điểm đáng quan tâm ràng buộc trách nhiệm trong việc đề xuất cán bộ.

Quy định 105 đưa ra quy trình nhân sự 5 bước đối với nguồn nhân sự tại chỗ, Quy định 80 vẫn giữ nguyên quy trình 5 bước này nhưng tăng thêm 2 điều kiện bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử chức vụ cao hơn.

Đó là cán bộ được giới thiệu từ nguồn nhân sự tại chỗ phải được quy hoạch vào chức danh bổ nhiệm hoặc được quy hoạch chức danh tương đương trở lên. Đối với nhân sự từ nguồn ở bên ngoài phải được quy hoạch chức danh tương đương trở lên.

Trường hợp đặc biệt do cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Cùng với đó, cán bộ được bổ nhiệm phải có thời gian giữ chức vụ đang đảm nhiệm hoặc chức vụ tương đương ít nhất là hai năm. Trường hợp đặc biệt do cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Đề ra thời gian 2 năm mới được bổ nhiệm chức vụ mới là quy định nhằm siết việc cán bộ thăng chức liên tục theo kiểu vừa được bổ nhiệm giữ chức vụ này chỉ ít tháng đã lập tức bổ nhiệm chức vụ mới cao hơn. Do trong thực tế đã có hiện tượng chỉ trong vài năm, cán bộ “nhảy” từ 3-4 chức vụ. Nay siết quy định ít nhất 2 năm để tránh việc lạm dụng thăng tiến liên tục.

Đáng chú ý, Quy định 80 cũng nêu rõ, cán bộ bị kỷ luật thì không phân công, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử vào chức vụ cao hơn chức vụ khi bị kỷ luật trong khoảng thời gian như sau (tính từ ngày ký quyết định kỷ luật): 12 tháng đối với hình thức kỷ luật khiển trách; 30 tháng đối với hình thức kỷ luật cảnh cáo; 60 tháng đối với hình thức kỷ luật cách chức (trước đây chỉ quy định chung cho các hình thức kỷ luật là 1 năm).

Một trong những điểm mới trong Quy định 80 bổ sung trách nhiệm, quyền hạn của Bộ Chính trị, đó là “Ủy quyền cho Ban Tổ chức Trung ương phê duyệt quy hoạch các chức danh lãnh đạo, quản lý diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý (trừ các Ủy viên Trung ương, gồm cả dự khuyết”.

Nếu Quy định 105 trước đây, chỉ nêu nhiệm vụ của Bộ Chính trị là “Trình Ban Chấp hành Trung ương những vấn đề về cán bộ và công tác cán bộ thuộc thẩm quyền quyết định của Ban Chấp hành Trung ương”, thì quy định 80 mở rộng hơn nêu: “Trình Ban Chấp hành Trung ương những vấn đề lớn về công tác cán bộ, chiến lược cán bộ”.

Quy định 80 quy định cụ thể, Bộ Chính trị sẽ chuẩn bị và giới thiệu nhân sự để Ban Chấp hành T.Ư Đảng xem xét, bầu Tổng bí thư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra T.Ư (gồm Chủ nhiệm và các ủy viên); đồng thời, giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu giữ chức Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội.

Trách nhiệm và quyền hạn của Bộ Chính trị trong công tác quản lý cán bộ được quy định thành 9 khoản, tăng thêm 1 khoản so với Quy định 105. Cụ thể, Bộ Chính trị quyết định chủ trương, chính sách về công tác cán bộ theo Quy chế làm việc của Ban Chấp hành T.Ư Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Cùng với ban hành Quy định 80 thì mới đây cũng đã có Thông báo kết luận số 20-TB/TW, ngày 8/9/2022 của Bộ Chính trị về “Chủ trương bố trí công tác đối với cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý sau khi bị kỷ luật” đã nêu rõ việc bố trí công tác đối với cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý sau khi bị kỷ luật nhằm thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng và quy định của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ; khuyến khích cán bộ bị kỷ luật cảnh cáo hoặc khiển trách mà năng lực hạn chế, uy tín giảm sút tự nguyện xin từ chức; định hướng bố trí cán bộ sau khi từ chức, miễn nhiệm thực hiện theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước…

Quy định 80 là một bước tiếp tục hoàn thiện các hướng dẫn về công tác cán bộ, nhằm đảm bảo đội ngũ cán bộ lãnh đạo có năng lực, uy tín - ngang tầm nhiệm vụ như yêu cầu của Đảng. Đặc biệt, việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt tiêu biểu, có tài, có tâm, có tầm là điều mà toàn dân mong muốn.