1. Bệnh dại là gì?
Bệnh dại là bệnh do virus dại (Rabies virus) gây nên. Đây là một bệnh truyền nhiễm virus cấp tính của hệ thần kinh trung ương, nếu không điều trị sớm, bệnh sẽ gây tử vong.
Virus dại chủ yếu lây truyền từ nước bọt động vật mắc bệnh sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào. Động vật dại khi liếm vết thương hoặc liếm niêm mạc mũi, miệng cũng có thể truyền virus dại sang người.
Chó là động vật truyền bệnh dại phổ biến nhất (Nguồn: Internet)
Ở Việt Nam, chó là ổ chứa virus dại chủ yếu chiếm 96 – 97%, sau đó là mèo chiếm 3 – 4%, động vật khác (thỏ, chuột, sóc,…) chưa phát hiện được.
2. Bệnh dại bao lâu thì phát bệnh?
Sau khi vào cơ thể, virus dại xâm nhập dây thần kinh di chuyển đến tủy sống và não với tốc độ 12 – 24mm mỗi ngày. Người bệnh thay đổi hành vi và biểu hiện triệu chứng bệnh khi virus đến não.
Thông thường, thời gian ủ bệnh dại ở người là từ 2 – 8 tuần, có thể ngắn hơn khoảng 10 ngày hoặc dài hơn trên 1 – 2 năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách xa gần từ vết thương đến não.
Vết thương ở đầu và cổ hay vùng có nhiều dây thần kinh như ngón tay, thường có thời gian ủ bệnh ngắn hơn. Người nhiễm virus dại khi đã lên cơn dại thì tỷ lệ tử vong gần như là 100%.
3. Biểu hiện bệnh dại khi bị chó cắn
Bệnh dại có 2 thể bệnh lâm sàng ở người là thể hung dữ và thể liệt.
- Thể hung dữ: Người bệnh thường biểu hiện triệu chứng gào thét, tăng cảm giác của các giác quan, sợ gió, sợ nước nên thường được gọi là bệnh sợ nước (Hydrophobia), bị hoang tưởng, có hành động đập phá, co thắt thanh quản,…
- Ở thể liệt: Bệnh nhân thường nằm im lìm, liệt lan dần từ chân đến cơ tròn làm rối loạn tiểu, đại tiện, lan lên liệt tay đến khi lan lên liệt cơ hô hấp thì bệnh nhân tử vong.
4. Bệnh dại chữa được không?
Bệnh dại ở người không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi mắc bệnh dại, hầu như không can thiệp gì ngoài việc giữ cho bệnh nhân thoải mái, chăm sóc nhằm giảm nhẹ nỗi đau thể xác lẫn tinh thần.
Người chăm sóc bệnh nhân nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh bị cắn và nhiễm nước bọt từ màng nhầy và vết thương bằng cách sử dụng bảo hộ y tế cá nhân.
Hãy giữ cho bệnh nhân trong phòng yên tĩnh với ánh sáng dịu và tránh các kích thích có khả năng làm tăng co thắt và co giật. Thuốc an thần chống co thắt cơ và kích thích cũng có thể được sử dụng. Việc nuôi ăn bằng miệng thường khó thực hiện nên bệnh nhân thường được nuôi bằng đường truyền tĩnh mạch.
5. Nên làm gì khi bị động vật cắn?
Nếu chẳng may bị chó cắn hay mèo cắn và nghi ngờ mắc bệnh dại thì bạn nên làm những việc sau đây.
5.1 Xử lý vết thương sau khi bị động vật cắn
Khi bị chó, mèo cắn cần rửa ngay vết thương bằng xà phòng dưới vòi nước mạnh (Nguồn: Internet)
- Xối rửa ngay vết thương bằng xà phòng và nước trong khoảng 10 – 15 phút, nếu không có xà phòng thì xối rửa bằng nước. Đây là bước điều trị tại chỗ rất hiệu quả chống lại bệnh dại diễn ra.
- Rửa sạch vết thương bằng cồn 70% hoặc thuốc sát khuẩn iodine nếu có.
- Đến ngay trung tâm y tế để được điều trị dự phòng càng sớm càng tốt.
Lưu ý: Tránh băng bó hoặc bôi thuốc kín vết thương hoặc khâu vết thương lại vì sẽ làm cho virus dại dễ dàng thâm nhập hơn. Đối với những vết thương lớn cần phải khâu thì phải đảm bảo rằng vết thương đã được thấm huyết thanh kháng dại (RIG) trước khi khâu.
5.2 Theo dõi biểu hiện của động vật đã cắn
Nếu sau khi cắn người, động vật (chó, mèo,…) có biểu hiện khác thường như cắn mà không có bất kỳ sự khiêu khích nào, ăn các vật bất thường như gậy, móng tay, phân,…chạy không có mục đích rõ ràng, hay gầm gừ, tiết nước bọt hoặc tạo bọt quá mức ở các góc miệng, bị chết hoặc biến mất sau khi cắn người,…thì người bị cắn nên đi tiêm phòng vắc xin dại ngay.
Dùng vắc xin dại tế bào hoặc dùng cả vắc xin và huyết thanh kháng dại để điều trị dự phòng tùy theo từng trường hợp. Nước ta từ năm 1992 đã dùng vắc xin dại tế bào Verorab là vắc xin an toàn và hiệu lực bảo vệ cao. Các loại vắc xin phòng dại hiện đại đều bất hoạt, an toàn và có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Khi tiêm vắc xin phòng bệnh dại cần tiêm đủ mũi, đúng lịch, không uống rượu bia, không dùng thuốc corticoid và thuốc ức chế miễn dịch.
Lời khuyên
Hãy tiêm phòng đầy đủ cho động vật nuôi trong nhà để phòng tránh bệnh dại (Nguồn: Internet)
Tiêm phòng dại cho thú nuôi là cách phòng ngừa bệnh dại lây truyền sang người. Để đảm bảo an toàn cho cộng đồng, nếu có nuôi chó, mèo thì bạn nên tiêm phòng đầy đủ cho chúng. Đồng thời, không thả rông chó, mèo,…khi đưa chó, mèo ra đường cần phải đeo rọ mõm đầy đủ.
