*VOH: Thưa Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện - Phó Chủ nhiệm Chính trị Hải quân. Chuẩn Đô đốc có thể cho đánh giá về ý nghĩa, giá trị lịch sử của chiến lược mở đường Hồ Chí Minh trên biển trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, đặc biệt trong năm 2021 đánh dấu cột mốc 60 năm ngày mở con đường này?
Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện: Cách đây 60 năm, ngày (23/10/1961-23/10/2021) trước yêu cầu phát triển của cách mạng miền Nam, cùng với đường bộ 559 vượt dãy Trường Sơn, ngày 23/10/1961, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Đoàn vận tải thủy, có nhiệm vụ vận tải chi viện vũ khí, trang bị và cán bộ, chiến sĩ cho chiến trường miền Nam bằng đường biển mang tên Đoàn 759 “Đoàn tàu Không số”- Tiền thân của Lữ đoàn 125 tàu vận tải quân sự Hải quân ngày nay.
Qua gần 14 năm vừa xây dựng lực lượng và thực hiện nhiệm vụ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, Đoàn “Tàu Không số” đã vận chuyển hàng vạn tấn vũ khí trang bị kĩ thuật và hàng chục nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ chi viện cho chiến trường miền Nam, lập nên thành tích, chiến công đặc biệt to lớn, làm nên con đường "huyền thoại" mang tên Bác kính yêu.
Sự thành công của con đường đã để lại những ý nghĩa và giá trị lịch sử to lớn, cụ thể:
Thứ nhất, thắng lợi của đường Hồ Chí Minh trên biển thể hiện tầm nhìn chiến lược, sáng suốt, tài tình của Đảng và Bác Hồ kính yêu. Cùng với Đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh trên biển đã góp phần quan trọng vào thắng lợi vĩ đại và trọn vẹn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đồng thời, con đường còn là khát vọng độc lập dân tộc, ý chí nghị lực, sự mưu trí sáng tạo và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc; là kỳ tích có một không hai trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, trong đó Quân chủng Hải quân, trực tiếp là Đoàn 125 Anh hùng đã xây đắp nên.
Thứ hai, đường Hồ Chí Minh trên biển là con đường nối liền giữa hậu phương lớn miền Bắc với các chiến trường miền Nam, đến các địa bàn xa xôi, khó khăn, gian khổ và ác liệt nhất mà tuyến đường Trường Sơn trên bộ chưa vươn tới được, để kịp thời vận chuyển chi viện vũ khí trang bị cho các lực lượng vũ trang, góp phần nâng cao khả năng chiến đấu, phát triển lực lượng. Đường Hồ Chí Minh trên biển ra đời đã làm thay đổi cách đánh, tương quan lực lượng giữa ta và địch, cổ vũ phong trào đấu tranh vũ trang ngay trong lòng địch, tạo ra bước phát triển mới cho cách mạng miền Nam.
Thứ ba, đường Hồ Chí Minh trên biển là con đường vận chuyển chiến lược, độc đáo, đạt hiệu quả cao, rút ngắn được thời gian vận chuyển và thương vong ít. Đường Hồ Chí Minh trên biển vận chuyển hiệu quả và ít tổn thất hơn rất nhiều, đã đáp ứng được Chỉ thị “Thần tốc”, “Đại thần tốc” của Bộ Tư lệnh Chiến dịch lúc bấy giờ.
Thứ tư là, đường Hồ Chí Minh trên biển là con đường chiến lược còn làm nhiệm vụ vận chuyển những loại hàng “đặc biệt”; đó là ngoại tệ; máy móc và thiết bị y tế quý, hiếm; những hoá chất đặc biệt. Đồng thời, còn đảm đương nhiệm vụ cao cả là: đưa đón, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hàng trăm lượt cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước, Quân đội và các chuyên gia đầu ngành tăng cường cho chiến trường.
*VOH: Theo Chuẩn Đô đốc, những yếu tố quyết định nào mang đến sự thành công của đường Hồ Chí Minh trên biển, thưa ông?
Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện: Nếu nói đến nguyên nhân thì có rất nhiều nguyên nhân, nhưng quan trọng nhất có lẽ là 4 yếu tố:
Thứ nhất là tầm nhìn và sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng và Bác Hồ kính yêu, mà trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Từ yêu cầu của chiến trường miền Nam về vũ khí, trang bị kĩ thuật trong khi tuyến vận chuyển trên bộ lại đang gặp khó khăn thì chúng ta đã mở tuyến đường trên biển.
Thứ hai là xuất phát từ tinh thần đoàn kết, khắc phục khó khăn. Sự mưu trí, sáng tạo và tinh thần dũng cảm của cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng Đoàn tàu Không số.
Thứ ba là sự giúp đỡ, đùm bọc, che chở của Nhân dân ở các địa phương, nơi mà Đoàn tàu Không số đã cập bến vận chuyển hàng hóa, vũ khí, cán bộ. Chúng tôi đánh giá đây là một yếu tố mang tính quyết định sự thành công của con đường Hồ Chí Minh trên biển.
Thứ tư là sự giúp đỡ của Nhân dân các nước, nhất là các nước trong khu vực. Bởi vì trong các chuyến hải trình của Đoàn tàu Không số có những lúc chúng ta phải trải qua rất nhiều hải phận thuộc các quốc gia khác nhau, và khi đó các cán bộ, chiến sĩ của ta cũng đã nhận được sự giúp đỡ của người dân của các nước đó.
*VOH: Thưa ông, với những đóng góp giá trị đó của đường Hồ Chí Minh trên biển thì Quân chủng Hải quân đã và đang kế thừa, phát huy truyền thống vẻ vang đó như thế nào?
Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện: Kế thừa và phát huy truyền thống anh hùng của “Đoàn tàu Không số”, trong những năm qua, Quân chủng Hải quân đã thực hiện tốt một số chủ trương, giải pháp cụ thể sau:
Trước hết, tập trung xây dựng Quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, trong đó, xây dựng Quân chủng vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu; đồng thời, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; có ý chí quyết tâm chiến đấu cao; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Hai là, Luôn nắm chắc tình hình, chủ động tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về những giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo xử trí đúng các tình huống trên biển, không để bị động, bất ngờ.
Ba là, Phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, ý chí quyết tâm của đường Hồ Chí Minh trên biển nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao cho nhiệm vụ xây dựng Quân chủng Hải quân tiến thẳng lên hiện đại.
Bốn là, Đẩy mạnh xây dựng, phát triển lực lượng Hải quân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” gắn với xây dựng thế trận “Lòng dân”, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trên biển vững chắc.
Năm là, Coi trọng nghiên cứu phát triển khoa học nghệ thuật quân sự và kỹ thuật quân sự Hải quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.
*VOH: Mở rộng vấn đề một chút, trong bối cảnh quan hệ quốc tế hiện nay, sức mạnh biển nói chung và sức mạnh quân sự biển nói riêng dường như có vai trò quan trọng trong việc nâng tầm sức mạnh của một quốc gia. Vậy lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam đang góp phần phát suy sức mạnh biển của quốc gia như thế nào thưa ông?
Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện: Có lẽ là xuất phát từ vị trí, vai trò của biển đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là với biển đảo Việt Nam. Từ nhận thức đó cho nên thời gian vừa qua, Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, rồi cấp Ủy, Chính quyền, Nhân dân cả nước đã quan tâm, đầu tư để xây dựng Hải quân Nhân dân Việt Nam vững mạnh về mọi mặt. Ngoài yếu tố về chính trị, tinh thần thì trong thời gian vừa qua thì Hải quân Nhân dân Việt Nam được trang bị các loại vũ khí, trang bị kĩ thuật, nhất là lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo, an ninh quốc gia. Hải quân được trang bị các lực lượng tàu mặt nước, tàu ngầm, lực lượng pháo binh, tên lửa, không quân hải quân. Bây giờ lực lượng Hải quân đã trở thành lực lượng có đủ 5 thành phần, có thể đảm đương các nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo của chúng ta ở mọi khu vực. Nhất là khu vực quần đảo Trường Sa, và nhà giàn khu vực thềm lục địa của Tổ quốc.
*VOH: Xin cảm ơn Chuẩn Đô đốc Phạm Văn Luyện.
