Theo ước tính, mỗi ngày, mọi người trên thế giới uống hơn hai tỷ tách cà phê. Bạn nghĩ rằng, cà phê cung cấp năng lượng để vượt qua buổi sáng hoặc cả ngày. Nhưng thực tế, chúng có thể không mang lại hiệu quả nhiều như bạn nghĩ.
Caffeine là chất kích thích chính có trong cà phê. Chúng làm thay đổi cách tế bào trong não tương tác với một hợp chất gọi là adenosine.
Adenosine là một phần của hệ thống điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức của cơ thể. Trong ngày, các tế bào, mô của chúng ta sử dụng và đốt cháy năng lượng dưới dạng phân tử adenosine triphosphate (ATP). Khi ATP được sử dụng, các tế bào sẽ tạo ra phế phẩm hóa học gọi là adenosine. Chất này sau đó liên kết với thụ thể của nó (bộ phận của tế bào nhận tín hiệu) để báo cho tế bào hoạt động chậm lại, khiến chúng ta buồn ngủ hơn. Đây là lý do tại sao bạn cảm thấy mệt mỏi sau một ngày hoạt động.
Trong quá trình ngủ, việc sử dụng năng lượng giảm xuống, đồng thời làm giảm mức độ adenosine. Vì vậy, khi chúng ta thức dậy vào buổi sáng sẽ có cảm giác sảng khoái, tươi tỉnh.
Nếu sau khi thức dậy bạn vẫn cảm thấy buồn ngủ, caffeine có thể giúp ích trong một thời gian. Bởi xét về mặt hóa học, caffeine cũng gần giống như adenosine ở mức độ phân tử, nên nó lấp đầy các vị trí liên kết và ngăn không cho adenosine liên kết với các thụ thể trong não. Nhờ đó, caffeine có tác dụng làm giảm “áp lực giấc ngủ” tạm thời, mang lại cảm giác tỉnh táo hơn cho người dùng.
Nhưng cũng lúc này, adenosine tiếp tục tích tụ trong cơ thể. Hệ quả là một khi caffeine cạn sẽ giải phóng các thụ thể, tất cả adenosine tích tụ sẽ bám vào và “áp lực giấc ngủ” quay trở lại. Cách duy nhất để giảm bớt và thiết lập lại mức độ này là phải đi ngủ.
Ngoài ra, caffeine còn làm tăng mức độ cortisol - hormone gây căng thẳng có thể khiến bạn tỉnh táo hơn. Nồng độ cortisol trong cơ thể tăng cao nhất là khi thức dậy. Do đó, sử dụng cafe vào buổi sáng sẽ hiệu quả hơn.
Mặc dù caffeine có thể giúp tỉnh táo, giảm mệt mỏi nhưng chúng không phải “ma thuật”. Để tạo ra năng lượng và tái tạo năng lượng cho cơ thể, chúng ta cần ăn uống đầy đủ, khoa học và ngủ đủ giấc.