Mỗi năm, Việt Nam có hơn 100.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá – con số được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam đưa ra trong Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (25–31/5) và Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2025.
Theo thống kê của WHO, trong số hơn 100.000 ca tử vong tại Việt Nam do thuốc lá, có khoảng 84.500 trường hợp liên quan đến hút thuốc chủ động và 18.800 ca tử vong do hút thuốc thụ động. Đây là hồi chuông cảnh báo cho toàn xã hội, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ người hút thuốc, kể cả thuốc lá điện tử, đang có xu hướng tăng trong giới trẻ.
Bộ Y tế khẳng định sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng. Trên toàn cầu, hơn 8 triệu người chết mỗi năm vì thuốc lá, trong đó 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động.

Tại Việt Nam, mặc dù tỷ lệ hút thuốc lá điếu truyền thống ở nam giới trưởng thành đã giảm, song vẫn ở mức cao – khoảng 41,1% theo điều tra STEPS của WHO năm 2021. Trong khi đó, thuốc lá điện tử đang “lên ngôi” trong giới trẻ: nếu như năm 2015 chỉ 0,2% người từ 15 tuổi trở lên sử dụng thì đến năm 2020, con số này tăng vọt lên 3,6%. Đáng lo ngại nhất là nhóm tuổi 15–24 có tỷ lệ sử dụng cao nhất, tới 7,3%.
Chủ đề của Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay là “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”, nhằm cảnh báo chiến lược quảng cáo đánh lừa người tiêu dùng của các tập đoàn thuốc lá, đặc biệt nhắm vào giới trẻ. Các chiêu trò quảng bá sản phẩm như “thuốc lá điện tử giúp cai nghiện thuốc lá điếu” hoặc “thuốc lá nung nóng an toàn hơn” đều là những thông tin sai lệch.
Bộ Y tế đưa ra hàng loạt thông điệp mạnh mẽ nhằm cảnh báo tác hại của thuốc lá:
-
Thuốc lá gây tổn thất 108.000 tỷ đồng mỗi năm, gấp 5 lần số thu từ thuế thuốc lá.
-
Sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không giúp cai thuốc lá, mà còn chứa nhiều hóa chất độc hại như nicotin, chất gây ung thư, thậm chí là chất tương tự có trong khói xe và thuốc trừ sâu.
-
Nicotine làm suy giảm phát triển não bộ ở trẻ em và gây tổn thương phổi, tim, não ở người sử dụng.
-
Bỏ thuốc lá là hành động thiết thực nhất để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người thân yêu.
Đặc biệt, Bộ Y tế nhấn mạnh việc tăng thuế thuốc lá là giải pháp hữu hiệu để giảm tỷ lệ hút thuốc. Mức thuế nên đạt ít nhất 75% trên giá bán lẻ để tạo rào cản kinh tế đủ mạnh, ngăn ngừa thanh thiếu niên tiếp cận thuốc lá.
Bên cạnh tuyên truyền, Bộ Y tế đề nghị các địa phương, bộ ngành, đoàn thể đẩy mạnh thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng.
“Thuốc lá không chỉ là gánh nặng cho người hút mà còn cho toàn xã hội,” Bộ Y tế khuyến cáo.