Thụy Điển vừa cải thiện chính sách nghỉ phép chăm sóc con cái vốn đã dẫn đầu thế giới của mình.
Xã hội Thụy Điển nổi tiếng về chăm sóc phúc lợi xã hội. Cho đến nay, họ dường như đã giải quyết được về cách tạo ra sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống tốt hơn đến mức họ thậm chí còn có một từ - fika - để mô tả hành động rời khỏi bàn làm việc để uống cà phê và trò chuyện.
Vào đầu tháng 7 này, Thụy Điển đã ban hành luật mới cho phép cha mẹ chuyển một phần chế độ nghỉ phép có lương của cha mẹ sang cho ông bà trong năm đầu tiên của trẻ.
Một cặp đôi sẽ có thể phân bổ lại 45 ngày trong số 480 ngày trợ cấp chung của họ (mỗi người 240 ngày), trong khi một bà mẹ hoặc ông bố đơn thân có thể chuyển 90 ngày.
Động thái này diễn ra 50 năm sau khi quốc gia Scandinavia này trở thành quốc gia đầu tiên đưa ra chế độ nghỉ phép có lương của cha mẹ có thể chia đều cho cả cha và mẹ.
Còn ông bà thì sao? Mọi người sống lâu hơn và nghỉ hưu muộn hơn; ông bà cũng có thể vẫn đang làm việc và cảm thấy buộc phải nghỉ sớm hơn mong muốn khi phải chăm sóc trẻ em.
Thống kê từ của Anh từ tổ chức Age UK ước tính rằng khoảng một triệu ông bà trên 50 tuổi đã nghỉ việc hoặc cắt giảm giờ làm để có thể thường xuyên hỗ trợ cháu. Mong đợi cha mẹ mình làm việc miễn phí chỉ giống như đẩy vấn đề tương tự trở lại để thế hệ khác giải quyết đó cũng là giải pháp cá nhân cho một vấn đề chung.
Việc cho những nhân viên lớn tuổi cơ hội được nghỉ phép có lương, chẳng hạn, vài tuần hoặc vài tháng để giúp chăm sóc cháu của họ không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho cha mẹ.
Điều đó cũng có nghĩa là ông bà không phải lựa chọn giữa việc hỗ trợ các thành viên nhỏ tuổi hơn trong gia đình và tiếp tục làm việc (hoặc ít nhất là họ có thể hoãn quyết định đó).
Justine Roberts, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Mumsnet và Gransnet đồng ý rằng: "Việc cho phép cha mẹ phân bổ một số ngày nghỉ phép có lương của họ cho ông bà sẽ thừa nhận rằng nhiều người trong số họ vẫn đang đi làm và bản thân họ vẫn đang cân bằng giữa sự nghiệp và việc giúp chăm sóc cháu của mình".
Ở Anh vào năm 2015, vài tháng sau khi chế độ nghỉ phép nuôi con chung được giới thiệu, khi đó thủ tướng George Osborne đã tuyên bố ý định mở rộng điều khoản này cho ông bà. Theo cách tiếp cận này, những bậc cha mẹ đủ điều kiện sẽ có thể chia tối đa 50 tuần nghỉ phép và 37 tuần lương theo luật định với cha mẹ của họ.
Kế hoạch mới này dự kiến sẽ được đưa ra vào năm 2018, nhưng cuối cùng đã bị gạt sang một bên trong khi chính phủ cố gắng điều tra tình trạng chậm chạp trong việc áp dụng chế độ nghỉ phép nuôi con chung nói chung (trong vài năm đầu tiên, chỉ có khoảng 2 phần trăm các cặp đôi đủ điều kiện đã lựa chọn tham gia).
Kể từ đó, chế độ nghỉ phép dành cho ông bà không còn được áp dụng nữa và có vẻ như nó đã hoàn toàn biến mất khỏi chương trình nghị sự chính trị.
Nhưng mặc dù không có quyền hợp pháp nào cho ông bà dành thời gian chăm sóc cháu, một số ít chủ lao động đang bắt đầu cung cấp một số hình thức nghỉ phép cho những người lao động lớn tuổi của họ.
Một trong những công ty đầu tiên làm như vậy ở Anh là Saga, một công ty cung cấp bảo hiểm và ngày lễ cho nhóm người trên năm mươi tuổi. Vào năm 2021, họ đã thông báo rằng nhân viên của họ sẽ có thể nghỉ phép có lương một tuần để ăn mừng ngày sinh của một đứa cháu.
Ở Thụy Điển, “các ông bố chiếm khoảng 30 phần trăm tổng số ngày nghỉ phép của cha mẹ, và đã có nhiều tiến bộ hơn trong việc cân bằng trách nhiệm của cha mẹ”, vì vậy chế độ nghỉ phép của ông bà “có thể là bước tiếp theo hợp lý”.
Nghỉ phép "ông bà" không phải là giải pháp tối ưu cho cơn ác mộng chăm sóc trẻ em. Không phải tất cả ông bà đều muốn đăng ký, không phải tất cả cha mẹ đều có lưới an toàn của cha mẹ khỏe mạnh, hỗ trợ của chính họ sống gần đó.
Nhưng việc cung cấp nó như một lựa chọn sẽ phản ánh tốt hơn thực tế của việc nuôi dạy con cái vào năm 2024.