Phó giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo ưu tú Ngô Minh Oanh, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục - Trường Đại học Sư Phạm TPHCM trả lời phỏng vấn VOH về việc xác định hướng đi cho ngành giáo dục trong năm mới.
*VOH: Thưa Tiến sĩ, người Việt mình vốn có tục xuất hành đầu năm để mong những khởi đầu tốt đẹp cho năm mới. Là nhà giáo dục cũng đồng thời là nhà nghiên cứu lịch sử, ông có suy nghĩ như thế nào về phong tục này, đặc biệt trong bối cảnh những ngày đầu năm như hôm nay?
- Phó giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo ưu tú Ngô Minh Oanh: Những ngày đầu tiên của năm mới rất thiêng liêng đối với mọi người. Cho nên, họ quan niệm rằng nếu gặp được nhiều may mắn thì trong năm đó thì sẽ có nhiều may mắn, trong đó có tục xuất hành trong những ngày đầu tiên.
Cũng có những người xuất hành ngay trong đêm trừ tịch tức là sau khi giao thừa xong thì chọn hướng để xuất hành, hay có người thì chọn hướng tốt để xuất hành trong những ngày đầu năm.
Theo quan niệm của người Việt, mỗi năm có một hướng tốt và nếu xuất hành theo hướng tốt đó thì trong năm sẽ gặp rất nhiều may mắn. Ngoài ngày tốt, hướng tốt người ta còn chọn giờ tốt mà chúng ta vẫn hay gọi là giờ hoàng đạo.
Trước đây, khi người Việt chúng ta còn sống ở trong cộng đồng làng xã, quen biết và sống gần gũi với nhau và thường thì trên con đường xuất hành của mình họ gặp nhau chúc nhau những điều tốt lành trong năm mới, tạo nên một tâm lý, một cảm giác rất là vui vẻ, an yên.
Hiện nay, tục xuất hành vẫn được nhiều người là duy trì. Ví dụ như họ có thể xuất hành ngay sau khi giao thừa, đến chùa rồi sau đó quay trở về xông đất cho nhà mình luôn. Nhưng cũng có người đầu năm họ chọn hướng đi tốt, chọn ngày giờ tốt để xuất hành thăm hỏi nhau. Đây là một phong tục tốt đẹp trong đầu năm mới, tạo một khi tâm lý rất là an nhiên, tâm thế tốt đẹp, mang đến cảm giác may mắn trong ngày đầu năm.
*VOH: Việc chọn lựa hướng đi thời gian xuất hành đầu năm rõ ràng là vô cùng ý nghĩa, ngành giáo dục năm qua cùng với tình hình chung của dịch bệnh covid-19 cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nhờ những bước đi đúng đắn đã mang lại những kết quả nhất định. Ông đánh giá như thế nào về những kết quả ngành giáo dục đã làm được cũng như còn hạn chế trong năm qua?
- Phó giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo ưu tú Ngô Minh Oanh: Trong năm qua, cùng với những ngành khác, cùng với cả nước, ngành giáo dục cũng đối diện với làn sóng Covid-19 quét qua mang lại những khó khăn rất lớn, nhất là ngành giáo dục TPHCM.
Đứng trước đại dịch, ngành giáo dục và đào tạo phải điều chỉnh lại các hình thức dạy học cho phù hợp: dạy học trực tuyến, họp hành trực tuyến, bồi dưỡng giáo viên trực tuyến... Hiện nay học sinh lớp 1 đã hết học kỳ 1 rồi nhưng chưa có một ngày đến trường. Tuy nhiên, trong điều kiện dịch bệnh như vậy, hơn 1 triệu giáo viên, hơn 20 triệu học sinh sinh viên đã thích nghi được với tình hình mới. Trước tình hình đó, ngành giáo dục và đào tạo đã chuyển hướng sang dạy học trực tuyến, làm việc trực tuyến... và đã có những kết quả rất tốt.
Học sinh ở vùng sâu vùng xa, có những vùng không có sóng, một số em phải lên những triền núi cao, ra những vùng có sóng để dựng lều đón sóng, phục vụ cho việc học tập. Nhiều giáo viên phải dạy học trực tuyến với rất nhiều áp lực, công việc gần như nhân lên gấp đôi gấp ba lần. Dạy học trực tuyến trong việc quản lý lớp cũng là thách thức đối với giáo viên.
Với những khó khăn đó, ngành giáo dục đã có những thích ứng linh hoạt. Tuỳ theo từng thời điểm, từng địa bàn cụ thể, áp dụng các hình thức dạy học một cách phù hợp. Đặc biệt, ngành cũng điều chỉnh lại nội dung dạy học, các nội dung kiểm tra đánh giá phù hợp với việc dạy học trực tuyến. Đến thời điểm này, có thể nói ngành giáo dục và đào tạo đã thích nghi được với đại dịch Covid-19 và đang có những kết quả tốt.
Trong năm qua, ngành cùng có những kết quả tốt trong chuyển đổi số để phù hợp với tình hình thực tế. Giáo viên được nâng cao trình độ công nghệ thông tin để dạy học trực tuyến. Các hoạt động trực tuyến khác phục vụ cho quá trình điều hành, quá trình tổ chức giảng dạy học tập đã mang lại những hiệu quả nhất định.
Ngoài ra, ngành giáo dục và đào tạo còn tiếp tục đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh. Trong đó, thực hiện biên soạn, thẩm định sách giáo khoa theo tinh thần chương trình mới.
Theo chúng tôi biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành thực hiện thẩm định các bộ sách giáo khoa ở tiểu học đến lớp 3, trung học cơ sở là đến lớp 7, trung học phổ thông đến lớp 10. Chắc chắn lộ trình này cũng sẽ phục vụ đắc lực cho quá trình đổi mới giáo dục và đào tạo của chúng ta hiện nay.
Tuy nhiên, trong quá trình đối diện với đại dịch, ngành cũng gặp rất nhiều khó khăn và hạn chế. Chẳng hạn các kế hoạch, hình thức dạy học đôi khi còn có sự bị động, nhưng tôi tin rằng với tình hình chống dịch của nước ta hiện nay, cùng với những kinh nghiệm từ năm vừa rồi, ngành giáo dục và đào tạo chắc chắn khắc phục được những hạn chế để tiếp tục thực hiện được những kế hoạch đề ra trong năm mới.
*VOH: Để có một khởi đầu thành công cho năm mới, ông nghĩ ngành giáo dục nên "xuất hành" như thế nào, tập trung vào vấn đề gì để có thể phát triển nhanh chóng, đáp ứng yêu cầu của hội nhập và xu hướng chung của thế giới?
- Phó giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo ưu tú Ngô Minh Oanh: Dùng từ "xuất hành" đầu năm cho ngành giáo dục rất là thú vị.
Tôi nghĩ, trong năm mới ngành giáo dục cần tiếp tục bám sát chuyển biến của đại dịch covid-19 để có những thích ứng một cách linh hoạt trong tổ chức hình thức dạy học, xây dựng nội dung dạy học cũng như nội dung kiểm tra, đánh giá cho phù hợp, sát với tình hình dịch, tình hình thực tế của từng địa phương, từng cấp học. Đây là hướng cần được chú trọng đầu tiên, để tiếp tục đẩy mạnh kết quả đạt được như năm 2021 vừa qua.
Đồng thời tiếp tục đổi mới chương trình giáo dục phổ thông như biên soạn, thẩm định các bộ sách giáo khoa có chất lượng đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học. Ngoài ra, thực hiện công việc thường xuyên khác của ngành nhằm đẩy mạnh sự phát triển chương trình mới, phát triển yêu cầu mới trong đó có yêu cầu định hướng sẽ đào tạo những công dân toàn cầu, đáp ứng yêu cầu hội nhập thế giới.
Nhân dịp đầu năm mới chúng tôi kính chúc quý thính giả của Đài, cũng như các giáo viên học sinh của ngành giáo dục đào tạo nói riêng năm mới có nhiều sức khoẻ, may mắn, gặt hái được nhiều thành tích trong nhiệm vụ giáo dục đào tạo của mình. Kính chúc quý thính giả đón xuân mới vui tươi, ấm áp và thật hạnh phúc!
*VOH: Cám ơn ông!
