Cách tìm số bị chia và một số dạng toán liên quan

Chắc hẳn các bạn học sinh đã rất quen thuộc với phép tính chia. Tuy nhiên, đây lại là một phép tính mà các bạn rất dễ bị nhầm lẫn. Vì vậy, bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn, sâu hơn về phép tính chia, cách tìm số bị chia và một số dạng bài tập khác để tránh được những nhầm lẫn không đáng có.

I. Cách tìm số bị chia trong phép chia hết

Cho hai số tự nhiên và  , với  .

Khi đó trong phép hia hết, ta sẽ tìm số bị chia bằng cách:

(số bị chia) : (số chia) = (thương)

Nên (số bị chia) = (thương) x (số chia)

- Nếu thì số bị chia  nếu .

Ví dụ:          

Ta có:

Vậy số bị chia x = 3

II. Cách tìm số bị chia trong phép chia có dư

(số bị chia) = (số chia) . (thương) + (số dư)

Với hai số tự nhiên và , với , ta có:  , trong đó . Ở đây, a là số bị chia, b là số chia, q là thương, r là số dư

Ví dụ: 27 = 2.13 + 1

Chú ý

• Số bị chia luôn lớn hơn số chia.

III. Các dạng bài tập về phép chia và tìm số bị chia

1. Dạng 1: Thực hiện phép chia

*Phương pháp giải:

Tính toán theo hàng ngang hoặc hàng dọc.

Ví dụ:

66 : 11 = 6

81 = 2.40 + 1

Bài tập luyện tập

Bài 1: Thực hiện phép chia số tự nhiên:

Bài 2: Thực hiện phép chia số tự nhiên:

Bài 3: Thực hiện phép chia có dư:

2. Dạng 2: Tìm số bị chia trong phép chia có dư

*Phương pháp giải:

• Bước 1: Tìm số chia và số dư ( đề bài đã cho)
• Bước 2: Tìm số bị chia bằng cách:

(số bị chia) = (số chia) . (thương) + (số dư)

• Bước 3: Thực hiện phép tính
• Bước 4: Kiểm tra kết quả và kết luận

Ví dụ:

Tìm số bị chia , biết: 

( dư 2)

Cần nhớ công thức: (số bị chia) = (số chia) . (thương) + (số dư)

Ta có: 

Bài tập luyện tập

Bài 1: Tìm số bị chia y, biết:

a) y : 9 = 5 (dư 6)

b) y : 5 = 2 (dư 3 )

c) y : 8 = 6 (dư 2)

d) y : 7 = 3 (dư 4 )

Bài 2: Tìm số bị chia y, biết:

a) y : 15 = 9 (dư 2)

b) y : 23 = 10 (dư 4)

c) y : 24 = 8 (dư 11)

c) y : 63 = 3 (dư 12 )

3. Dạng 3: Áp dụng tính chất các phép tính để tính nhanh

*Phương pháp giải: 

Áp dụng tính chất sau đây:

• Tính chất 1: Thương của hai số không đổi nếu ta nhân cả số bị chia và số chia với cùng một số.

Ví dụ:

• Tính chất 2: Chia một tổng cho một số (trường hợp chia hết).

Ví dụ:  

Bài tập luyện tập

Bài 1: Tính nhanh (Áp dụng tính chất 1)

a) 750 : 15

b) 375 : 25

c) 260 : 20

d) 675 : 75

Bài 2: Tính nhanh (Áp dụng tính chất 2)

a) 224 : 8 

b) 550 : 25

c) 770 : 35

d) 875 : 25

4. Dạng 4 : Dạng toán có lời văn

*Phương pháp giải: 

Sử dụng các công thức của phép chia hết và phép chia có dư để giải quyết bài toán.

Ví dụ:

Một Trường Tiểu học có 1059 học sinh tham sự lễ khai giảng đầu năm .Nhà trường đã chuẩn bị những chiếc ghế băng 4 chỗ ngồi. Phải có ít nhất bao nhiêu ghế băng như vậy để tất cả học sinh đều có chỗ ngồi?

Giải:

Ta có:  1059 : 4 = 264 ( dư 3)

Vì vậy sẽ xếp đủ 264 chiếc ghế và còn thừa 3 học sinh và phải dùng thêm 1 chiếc ghế để có chỗ cho 3 học sinh đó.

Vậy, ta cần dùng ít nhất: 264 + 1 = 265 (ghế băng)

Ở đây, chúng ta sử dụng phép chia có dư

IV. Bài tập luyện tập về phép chia và cách tìm số bị chia

Bài 1: Một người dùng ô tô chuyển 985 kg hàng hóa về cửa hàng của mình. Nếu mỗi chuyến xe chở được 55 kg thì phải cần ít nhất bao nhiêu chuyến xe để chuyển hết số kg hàng hóa trên?

Bài 2: Một cửa hàng có 8 hộp bút bi xanh như nhau đựng tổng cộng 152 cây bút, cửa hàng đã bán hết 5 hộp bút. Hỏi cửa hàng còn lại bao nhiêu cây bút bi xanh?

Phương án giải:

Đầu tiên, ta đi tìm xem mỗi hộp bút có bao nhiêu cây bút bi xanh

5 hộp bút đã bán hết là bao nhiêu cây bút bi xanh

Từ đó, ta tính được số bút bi xanh còn lại của cửa hàng

Trên đây là các dạng bài tập về phép chia và số bị chia để các bạn học sinh có thể tham khảo. Từ đó, các em có thể học tốt phần kiến thức này.

Chịu trách nhiệm nội dung: GV Nguyễn Thị Trang