Vitamin được chia thành hai loại - tan trong nước và tan trong chất béo. Các vitamin tan trong nước không dễ dàng lưu giữ trong cơ thể và có thể bị “rửa sạch”, bao gồm vitamin C và vitamin B (như folate, biotin, thiamine, niacin).
Trong khi đó, các vitamin tan trong chất béo được lưu giữ dễ dàng hơn - điều đó cũng có nghĩa là chúng có thể tích tụ và gây độc tính.
Nói chung, người khỏe mạnh bình thường không cần phải dùng thêm các chất bổ sung - nhưng nhiều người vẫn làm như vậy.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), đối với những người từ 20 tuổi trở lên, gần 58% cho biết họ đã dùng một số loại vitamin hoặc chất bổ sung trong 30 ngày qua. Tỷ lệ sử dụng ở phụ nữ (63%) cao hơn nam giới (51%).
Dù vitamin tổng hợp nói chung là tốt và việc bổ sung thường xuyên có thể không gây hại nhiều, nhưng một số vitamin hoặc khoáng chất nếu dùng quá mức có thể tàn phá cơ thể.
Canxi
Canxi có trong sữa có tác dụng tốt cho cơ thể - nhưng chỉ khi bạn dùng nó với lượng thích hợp. Theo CDC, canxi là khoáng chất có nhiều nhất trong cơ thể nhưng điều đó không có nghĩa là bạn có thể dùng nó vô tận.
Khoảng 98% canxi được lưu trữ trong xương, nhưng nó cũng quan trọng đối với sức khỏe của răng và các chức năng quan trọng khác như co mạch máu và đông máu.
Khi dùng quá nhiều canxi - thường là từ thực phẩm chức năng chứ không phải từ việc uống sữa - có thể gây hại nghiêm trọng. Theo AARP, các triệu chứng của việc uống quá liều canxi có thể bao gồm đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, thậm chí là sỏi thận và các vấn đề về tim.
Nhìn chung, mọi người cần 1.000 đến 1.200 mg canxi mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính. Ngoài sữa, các sản phẩm từ sữa khác như sữa chua có thể giúp bạn đạt được điều đó.
Sắt
Mặc dù hàm lượng sắt thấp có thể gây thiếu máu - đây có thể là một tình trạng nghiêm trọng - nhưng hầu hết mọi người đều không gặp phải vấn đề đó.
Mỗi người có thể nhận được chất sắt từ một số loại thực phẩm như thịt đỏ, ngũ cốc tăng cường, hàu, đậu lăng và rau bina. Theo NIH, trong một số trường hợp - như khi mang thai - việc bổ sung viên sắt có thể cần thiết - nhưng hầu hết thời gian khác, bạn không cần nó.
Quá nhiều chất sắt có thể gây ra hậu quả khó chịu, ngoài buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy do dùng quá liều khác, sắt cũng có thể gây rối loạn một số cơ quan chính. Quá nhiều chất sắt thực sự có thể gây ra các vấn đề về gan và tim vì nó sẽ tích tụ trong các mô.
CDC khuyến nghị nên dùng 8 đến 18 mg mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của bạn.
Vitamin A
Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo khác có thể gây độc cho gan khi bạn dùng quá nhiều.
Tiến sĩ Matthew Farrell, bác sĩ y học gia đình tại Trung tâm Y tế Wexner thuộc Đại học Bang Ohio nói với AARP, bạn có thể gặp một số triệu chứng cấp tính như buồn nôn, nôn, chóng mặt, mờ mắt.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau đầu dữ dội và các vấn đề về cơ hoặc phối hợp. Cuối cùng, dùng quá liều vitamin A có thể dẫn đến hôn mê hoặc thậm chí tử vong - mặc dù hầu hết mọi người đều hồi phục nếu được can thiệp thích hợp.
Vitamin D
Vitamin D là vitamin duy nhất chúng ta có thể vừa “nạp” từ thực phẩm vừa có thể tự tạo ra khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Theo CDC, đây cũng là một trong những loại thực phẩm bổ sung phổ biến nhất được sử dụng.
Nhận đủ vitamin D là điều cần thiết cho xương, chức năng thận và sức khỏe cơ bắp của bạn - nhưng quá nhiều có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng.
Trong một nghiên cứu điển hình từ năm 2022, một người đàn ông Anh bắt đầu dùng 150.000 IU vitamin D theo lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng - gấp 375 lần lượng khuyến nghị hàng ngày.
Trong nhiều tháng, người đàn ông này bị buồn nôn, nôn mửa, khô miệng, tiêu chảy và sụt cân. Cuối cùng, khi tới khám ở bệnh viện, thận của ông đã bị hỏng.
Trong một trường hợp tương tự khác, một người đàn ông 89 tuổi chết vì tăng canxi máu - nghĩa là ông có quá nhiều canxi trong máu - do dùng quá liều vitamin D.
Người bình thường cần 600 đến 800 IU vitamin D mỗi ngày. CDC cho biết, bạn có thể cung cấp đủ vitamin D cho cơ thể chỉ với 5 đến 30 phút tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hàng ngày.
Loại vitamin này cũng được tìm thấy trong các loại cá như cá hồi, cá ngừ, sữa như lòng đỏ trứng và phô mai. Một số loại ngũ cốc cũng được bổ sung vitamin D.
Vitamin B6
Mặc dù thực tế rằng vitamin B6 là một trong số ít vitamin tan trong nước trong danh sách này - nghĩa là rất khó để dùng quá liều chỉ từ nguồn thực phẩm - nhưng nó vẫn có thể nguy hiểm khi bạn dùng quá nhiều.
AARP báo cáo rằng, dùng hơn 250 mg mỗi ngày có thể gây tổn thương và đau dây thần kinh.
Thay vì sử dụng thực phẩm chức năng để bổ sung vitamin B6, hãy ăn các loại thực phẩm như đậu xanh, gan, cá ngừ và cá hồi. Bạn chỉ cần 1,3 đến 1,7 mg vitamin B6 mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi của mình.