Thói quen ăn uống có ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe của trẻ suốt đời. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những căn bệnh như tim mạch và tiểu đường có thể bắt nguồn từ những thói quen ăn uống không lành mạnh từ thời thơ ấu. Tuy nhiên, trong nỗ lực giúp con cái phát triển thói quen ăn uống tốt, nhiều bậc phụ huynh vô tình mắc phải những sai lầm phổ biến.
1. Cấm con ăn một số loại thực phẩm
Một trong những sai lầm lớn nhất là hạn chế con ăn một số loại thực phẩm như đồ ngọt hay nước ngọt. Theo các nghiên cứu, khi bị cấm, trẻ thường càng thèm muốn những thực phẩm này. Một nghiên cứu tại Đại học bang Pennsylvania (Mỹ) đã chỉ ra rằng, khi một nhóm trẻ được phép ăn bánh quy thoải mái, chúng ít quan tâm đến món ăn này. Tuy nhiên, khi một loại bánh khác bị cấm, trẻ lại không ngừng nghĩ về nó và khi được phép, chúng ăn nhiều gấp ba lần.
Điều này không có nghĩa là nên cho trẻ ăn uống thoải mái, mà quan trọng là duy trì một lịch ăn uống điều độ, với sự kết hợp hài hòa giữa thực phẩm lành mạnh và những món ít lành mạnh hơn. Điều này giúp trẻ không cảm thấy bị cấm đoán, đồng thời hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.
2. Giấu rau trong thực phẩm
Một số cha mẹ thường "giấu" rau vào trong các món ăn để con không nhận ra, chẳng hạn như cho rau vào bánh pizza. Mặc dù việc thêm rau vào món ăn là tốt, nhưng cách làm này không giúp trẻ học cách yêu thích rau mà chỉ khiến chúng thích món ăn đó hơn.
Một cách tiếp cận hiệu quả hơn là tạo ra "cầu nối thực phẩm". Nếu trẻ thích cà rốt, bạn có thể giới thiệu các loại rau củ khác có màu tương tự như khoai lang hay bí ngô. Nếu trẻ thích ngô, bạn có thể thêm đậu Hà Lan hoặc cà rốt vào món ngô. Ngay cả khi trẻ không ăn ngay lập tức, việc này vẫn giúp trẻ dần làm quen với các loại thực phẩm mới.
3. Đối xử khác nhau với trẻ béo và trẻ gầy
Trong cùng một gia đình, trẻ em có thể có thói quen ăn uống và cơ thể phát triển khác nhau. Tuy nhiên, các chuyên gia về béo phì trẻ em khuyến cáo rằng không nên áp dụng những quy tắc ăn uống khác nhau cho trẻ thừa cân và trẻ gầy. Cả hai trẻ nên có quyền tiếp cận bình đẳng với các lựa chọn thực phẩm lành mạnh.
Việc kiểm soát chặt chẽ chế độ ăn uống của một đứa trẻ trong khi cho phép đứa trẻ khác ăn thoải mái sẽ tạo ra sự bất công và có thể dẫn đến thói quen ăn uống không lành mạnh. Thay vào đó, cả gia đình nên cùng nhau duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, và đôi khi cùng nhau thưởng thức món tráng miệng hoặc các món ăn yêu thích.
4. Không cho trẻ lựa chọn thực phẩm
Dù cha mẹ có quyền kiểm soát chất lượng thực phẩm trong nhà, nhưng trẻ cần được quyền tự quyết định món ăn mình muốn. Việc đưa trẻ đi mua sắm thực phẩm, cho trẻ tham gia vào quá trình chuẩn bị bữa ăn, thậm chí là nấu nướng, sẽ giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn với thực phẩm lành mạnh.
Các nghiên cứu tại Đại học Columbia cho thấy những trẻ được tham gia vào quá trình nấu ăn có khả năng chọn thực phẩm lành mạnh hơn từ căng tin của trường. Điều này chứng tỏ rằng việc để trẻ tham gia vào quá trình chế biến thức ăn không chỉ giúp trẻ quen với các loại thực phẩm mới mà còn khuyến khích chúng thử những món ăn đó.
5. Sớm bỏ cuộc khi trẻ từ chối thực phẩm mới
Nhiều cha mẹ dễ dàng bỏ cuộc khi trẻ từ chối thử món ăn mới. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy trẻ có thể cần phải thử một món ăn đến 15 lần hoặc hơn trước khi chấp nhận nó. Thay vì ép buộc hay dùng phần thưởng để dụ dỗ, hãy nhẹ nhàng khuyến khích trẻ thử những món ăn mới. Điều quan trọng là tạo môi trường ăn uống vui vẻ và không gây áp lực.
Nếu con bạn có một người bạn thích ăn uống, hãy mời họ đến ăn tối. Trẻ em thường học hỏi thói quen ăn uống từ bạn bè và có thể sẵn sàng thử những món ăn mới khi được bạn bè khuyến khích.
6. Quên tận hưởng bữa ăn gia đình
Cuối cùng, đừng để bữa ăn trở thành cuộc chiến về thức ăn. Bữa ăn gia đình không chỉ là thời gian để ăn uống mà còn là dịp để gắn kết và tạo kỷ niệm. Những thói quen ăn uống được hình thành trong những bữa cơm gia đình có thể theo trẻ suốt đời.
Thay vì chỉ tập trung vào những gì trẻ ăn, hãy tận hưởng thời gian bên nhau và tạo ra những kỷ niệm đẹp trong mỗi bữa ăn. Điều này không chỉ giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh mà còn tạo ra một môi trường gia đình gắn kết, vui vẻ.