Tin tứcTrong thời đại số hóa, khi công việc văn phòng, học tập trực tuyến và giải trí đều gắn liền với màn hình, nguy cơ gù lưng ngày càng gia tăng. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Spine vào năm 2023 đã chỉ ra rằng, tỷ lệ mắc gù lưng ở người trẻ tuổi có xu hướng tăng đáng kể, đặc biệt là ở những đối tượng dành nhiều thời gian sử dụng thiết bị điện tử.
Hậu quả của gù lưng không chỉ dừng lại ở những cơn đau lưng, vai gáy mãn tính. Tình trạng này có thể dẫn đến suy giảm chức năng hô hấp do phổi bị chèn ép, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, thậm chí gây ra các vấn đề về thần kinh do áp lực lên dây thần kinh cột sống.
Về mặt tâm lý, gù lưng còn có thể làm giảm sự tự tin, gây mặc cảm và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống xã hội của người mắc phải.
Gù lưng – không chỉ là chuyện thẩm mỹ
Gù lưng là tình trạng tăng độ cong của cột sống ngực về phía sau, thường do duy trì tư thế xấu trong thời gian dài hoặc suy yếu cơ nâng đỡ cột sống.
Một nghiên cứu đăng trên Journal of Physical Therapy Science (Koseki et al., 2019) đã chỉ ra rằng độ cong bất thường của cột sống ngực làm giảm đáng kể khả năng hô hấp, do hạn chế sự giãn nở của lồng ngực.
Nhóm người có độ gù lớn có giảm dung tích phổi (FVC và FEV1) so với nhóm có tư thế bình thường – một dấu hiệu cho thấy gù lưng không chỉ ảnh hưởng đến xương khớp mà còn tác động đến cả chức năng hô hấp.
Ngoài ra, nghiên cứu của Katzman et al. (2017), công bố trên Journal of the American Geriatrics Society, còn cho thấy gù lưng nặng có liên quan đến suy giảm khả năng giữ thăng bằng, tăng nguy cơ té ngã và mất độc lập trong sinh hoạt – đặc biệt ở người cao tuổi. Nhưng điều đáng chú ý là tình trạng gù lưng đang ngày càng trẻ hóa, xuất hiện ở cả học sinh và người lao động văn phòng.
Nguyên nhân gù lưng trong xã hội hiện đại
Có nhiều nguyên nhân gây gù lưng, nhưng trong bối cảnh hiện nay, ba yếu tố nổi bật nhất là:
Tư thế xấu khi sử dụng thiết bị số: Sử dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng và laptop trong tư thế cúi đầu kéo dài là nguyên nhân chính gây sai lệch tư thế. Nghiên cứu của Hansraj (2014), công bố trên Surgical Technology International, cho thấy khi đầu cúi 60 độ, trọng lượng tác động lên cột sống cổ tăng lên tới 27 kg – gây áp lực kéo dài dẫn đến biến dạng cột sống và rối loạn tư thế.
Bàn ghế làm việc không phù hợp: Thiết kế bàn ghế không đúng tỉ lệ với chiều cao cơ thể khiến người dùng phải cúi lưng, rướn cổ hoặc gập vai trong thời gian dài, tư thế ngồi không đúng do bàn ghế không chuẩn làm tăng đáng kể nguy cơ rối loạn cơ xương, đặc biệt ở vùng lưng trên và cổ.
Yếu cơ trung tâm (core) và thiếu vận động: Lối sống ít vận động khiến các nhóm cơ quanh cột sống như cơ lưng, cơ bụng yếu đi, không đủ khả năng nâng đỡ cấu trúc xương đúng cách. Điều này được khẳng định trong nghiên cứu của Steele et al. (2015), công bố trên Sports Medicine, khi cho thấy việc tập luyện tăng cường vùng core có thể cải thiện tư thế và giảm đau lưng hiệu quả.
Phòng tránh gù lưng – từ tư thế đúng đến không gian làm việc hợp lý
Rèn luyện tư thế đúng khi sử dụng thiết bị số
- Giữ điện thoại ngang tầm mắt, hạn chế cúi đầu quá lâu.
- Khi sử dụng laptop, nên dùng đế nâng màn hình và bàn phím rời để giữ cột sống thẳng.
- Thực hiện quy tắc “20–20–20”: Mỗi 20 phút, nhìn xa 20 feet (khoảng 6m) trong 20 giây để điều chỉnh tư thế và giảm mỏi mắt.
Chọn bàn ghế làm việc theo nguyên tắc công thái học (ergonomics). Theo Tổ chức Ergonomic Research Society, một bộ bàn ghế làm việc lý tưởng cần đảm bảo:
- Chiều cao ghế: khi ngồi, đùi song song mặt đất, bàn chân đặt phẳng trên sàn.
- Tựa lưng ghế: có hỗ trợ thắt lưng (lumbar support), nâng đỡ đường cong tự nhiên của lưng.
- Chiều cao màn hình: ngang tầm mắt, cách mắt 50–70 cm.
- Góc khuỷu tay: khoảng 90 độ khi gõ bàn phím.
Tăng cường tập luyện nhóm cơ hỗ trợ cột sống, các bài tập như plank, cobra pose (rắn hổ mang), bird-dog, hoặc các bài yoga điều chỉnh tư thế được chứng minh cải thiện đường cong sinh lý của cột sống. Một nghiên cứu của Katzman et al. (2017) trên người cao tuổi cho thấy chương trình tập luyện 3 lần/tuần giúp giảm đáng kể mức độ gù lưng và cải thiện khả năng hít thở.
Phòng tránh gù lưng không phải là điều quá phức tạp, nhưng đòi hỏi sự nhận thức rõ ràng và điều chỉnh kiên trì: từ cách ta dùng điện thoại, chọn ghế ngồi, đến việc duy trì vận động thường xuyên. Một cột sống khỏe mạnh không chỉ giúp bạn đứng thẳng, mà còn hỗ trợ hô hấp, tiêu hóa, thần kinh và cả tinh thần.
