Anh minh họa.
Bên cạnh chức năng dự trữ năng lượng, chất béo quan trọng vì là thành phần trong tất cả cấu trúc của cơ thể, từ màng tế bào bước qua kháng thể cho đến nội tiết tố. Ấy thế mà số người hiểu đúng về tầm hữu ích của chất béo vẫn chưa là đa số. Tệ hơn nữa là nhiều định kiến sai lầm về chất béo xuất phát từ những bản tin y học có khuynh hướng “bêu xấu” chất mỡ trong máu.
Trước hết, chất béo không đồng nghĩa với chất có hại. Ngược lại là khác, miển là hàm lượng chất béo trong máu, trong gan, trong mô dưới da đừng vượt quá định mức bình thường. Dù gầy hay mập, cơ thể lúc nào cũng cần được tiếp tế chất béo. Vấn đề chỉ là số lượng và thể loại của chất béo.
Hơn thế nữa, đừng tưởng muốn sụt cân phải tìm cách giới hạn thu nhập chất béo đến mức tối đa. Nếu đã bị rối loạn biến dưỡng chất béo thì chất mỡ trong máu vẫn có thể tăng cao cho dù có nhịn ăn thịt mỡ đến phát thèm vì cơ thể tự tổng hợp chất béo từ chất đường thặng dư trong máu, như trong trường hợp của người tiểu đường.
Éo le chính ở điểm lá gan mỗi khi gia tốc tiến trình tổng hợp chất béo lại tập trung vào loại mỡ máu gây xơ vữa mạch máu, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu nảo, suy thận … có tên là Triglyceride và LDL.
Nếu tưởng mỡ nào cũng xấu thì oan cho chất béo. Bên cạnh mỡ xấu có loại mỡ rất tốt được thầy thuốc đặt tên là HDL. Ai có đủ chất này, người đó dù có bệnh vẫn dễ chữa hơn kẻ thiếu HDL. Ngay cả với bệnh nhân cao huyết áp, tiểu đường, thậm chí ung thư, hàm lượng HDL trong máu càng cao, tiên lượng càng khả quan. Bằng chứng là, qua kết nghiên cứu hẳn hoi:
• Số người tái phát sau cơn nhồi máu cơ tim thấp hơn thấy rõ ở nhóm không thiếu HDL
• Thời gian hồi phục sau lần thuyên tắt mạch vành được rút ngắn ở người có HDL trong định mức bình thường
• Hàm lượng kháng thể siêu vi B và C giảm nhanh hơn ở người tuy viêm gan nhiễm mỡ nhưng không thiếu HDL
• Tỷ lệ di căn ung thư giảm nhiều ở đối tượng có hàm lượng HDL được cải thiện sau quá trình điều trị hậu ung thư
• Phản ứng phụ như rụng tóc, thiếu máu … không nghiêm trọng ở bệnh nhân hóa-xạ trị nếu đối tượng có hàm lượng HDL trong định mức bình thường
Ngay cả trong quá trình điều trị bệnh mãn tính, hiệu quả của thuốc đặc hiệu được triễn khai tối ưu nếu bệnh nhân không thiếu HDL. Điều đó đồng nghĩa với thu ngắn liệu trình, giảm chí phí thuốc men và giới hạn phản ứng phụ. Éo le chỉ ở điểm lá gan khó tổng hợp HDL nếu lượng mỡ xấu trong máu đã tăng cao. Càng thừa Triglyceride càng dễ thiếu HDL. Công việc của thầy thuốc điều trị bệnh nhân tăng mỡ máu vì thế không chỉ đơn thuần hạ LDL, giảm Triglyceride. Liệu pháp chỉ có thể gọi là đáng đồng tiền của người bệnh khi HDL từ thiếu trở thành đủ sau liệu trình.
Hiện không thiếu thuốc hóa chất để hạ mỡ máu. Đáng nói chỉ ở chổ không nhà sản xuất nào dám quả quyết thuốc không phản ứng phụ khi dùng dài lâu. Điều trị tăng mỡ máu lại là chuyện lâu dài.
Bên cạnh đó, khó hơn nhiều là làm sao để tăng lượng mỡ HDL vì tăng được HDL đồng nghĩa với cải thiện sức đề kháng. Đáng tiếc vì nhiều công trình nghiên cứu cho thấy nhiều cây thuốc có tác dụng hạ Triglyceride đồng thời tăng HDL. Đó là lý do tại sao càng lúc càng có nhiều thầy thuốc tìm về đáp án an toàn qua ngỏ thiên nhiên.
Điều trị là tiếng kép. Hạ mỡ máu nhưng không tái lập quân bình giữa mỡ xấu và mỡ tốt thì vẫn chưa được nửa đường chữa bệnh.
