Theo các chuyên gia, Botulinum là chất cực độc, chưa đến 0,1mg đã có thể gây tử vong. Có thể xác định “thủ phạm” phổ biến nhất là vi khuẩn độc thịt (vì ban đầu xảy ra chủ yếu với thịt hộp).
Vi khuẩn này tồn tại nhiều ở ngoài môi trường và có thể lẫn trong nhiều loại nguyên liệu thực phẩm, lúc này vi khuẩn ở dạng có vỏ bọc chịu đựng tốt với đun nấu thông thường (gọi là bào tử).
Các thực phẩm khi chế biến có lẫn một vài bào tử vi khuẩn do quy trình sản xuất không đảm bảo sạch, sau đó được đóng gói kín (trong chai, lọ, hộp, lon, túi), lại chưa đủ độ chua, độ mặn đã tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và tiết ra độc tố Botulinum.
Các loại thực phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản… lên men, đóng hộp, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn Clostridium Botulinum và sinh độc tố Botulinum.
Để phòng chống ngộ độc do Botulinum, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.
Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá.
Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần phải đảm bảo chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.
Với những món ăn làm tại nhà, cần bảo quản ở môi trường âm sâu, không nên để trong môi trường tự nhiên quá lâu.
Cần thận trọng với các sản phẩm thực phẩm đóng kín, chọn sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận.
Khi chế biến, nên ưu tiên ăn các thực phẩm mới nấu chín do độc tố Botulinum sẽ nhanh chóng bị phân hủy ở nhiệt độ 100°C trong 15 phút.
Vụ ngộ độc tập thể độc chất Botulinum do ăn cá chép ủ muối chua ở Quảng Nam khiến 10 người phải nhập viện nguy kịch, trong đó có 1 ca tử vong, khiến dư luận vô cùng lo lắng. Độc tố Botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh nên sau khi bệnh nhân ăn thực phẩm không an toàn có chứa Botulinum, độc chất này hấp thu vào cơ thể, gắn chặt vào các dây thần kinh, gây liệt toàn bộ các cơ. Biểu hiện của ngộ độc là sau khi ăn khoảng 12-36 giờ, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện triệu chứng liệt từ vùng đầu, mặt, cổ (khó nuốt, đau họng, khó nói, khàn giọng, mắt không mở được), lan xuống hai tay, hai chân, sau đó liệt các cơ hô hấp gây suy hô hấp (dễ gây tử vong). Theo các chuyên gia, việc chẩn đoán và điều trị bệnh nhân ngộ độc Botulinum rất khó khăn vì đây là loại ngộ độc đặc biệt, xảy ra không thường xuyên. |