Tìm hiểu tác dụng của cây cỏ mực (nhọ nồi) trong điều trị bệnh

1. Đặc điểm của cây cỏ mực (nhọ nồi)

Cỏ mực (hay còn gọi là cỏ nhọ nồi, hàn liên thảo), có tên khoa học là Eclipta alba, là một loài thực vật có hoa thuộc họ Cúc.

Là loại cây cỏ, sống một hay nhiều năm, có thể mọc đứng hoặc bò, cao từ 30 – 40cm. Thân màu lục hoặc đỏ tía, phình lên ở những mấu, có lông cứng. Lá mọc đối, không cuống, hai mặt lá có lông. Hoa màu trắng, mọc ở kẽ lá hoặc ngọn thân. Quả bé dài, có cạnh, hơi dẹt.

Cỏ mực mọc hoang ở khắp nơi ở những vùng đồng bằng. Có thể hái cây quanh năm, dùng tươi hoặc phơi khô.

2. Tác dụng của cây cỏ mực (nhọ nồi) trong y học

Theo Y học cổ truyền, cỏ mực có vị ngọt, chua, tính lương huyết (mát huyết), chỉ huyết (cầm máu) vào 2 kinh Can và Thận. Tác dụng cây cỏ mực là giúp bổ thận âm, thanh can nhiệt, làm đen râu tóc, chỉ huyết lỵ. Thường dùng để chữa can thận âm kém, xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, tiểu ra máu, thổ huyết do lao, rong kinh), kiết lỵ, viêm gan mạn tính, chấn thương, lở loét mẩn ngứa.

Cỏ mực (nhọ nồi) có nhiều công dụng trong điều trị bệnh (Nguồn: Internet)

Còn với y học hiện tại, các nhà khoa học đã tìm ra được thành phần hóa học của cây cỏ mực gồm có: tinh dầu, tannin, chất đắng, caroten và chất ancaloit (ecliptin).

Các nghiên cứu tại Viện dược liệu ở Việt Nam cho thấy, cỏ mực có khả năng chống lại tác dụng của dicumarin (thuốc chống đông), cầm máu tử cung, tăng trương lực tử cung....

Cây cỏ mực cũng được dùng làm dược liệu trong điều trị sốt xuất huyết, bệnh nha chu, sưng gan, sưng bàng quang, sưng đường tiểu, trị mụn nhọt. Bó bên ngoài da có thể giúp liền xương.

3. Một số bài thuốc hay từ cây cỏ mực

• Thổ huyết và chảy máu cam: Dùng cỏ mực cả cành và lá tươi giã lấy nước để uống.
• Đi cầu ra máu: Cỏ mực nướng cho khô, tán bột. Mỗi lần dùng 2 chỉ (8g) với nước cơm (theo tài liệu Gia tàng kinh nghiệm phương).
• Bị trĩ ra máu: Một nắm cỏ mực rửa sạch để nguyên rễ, giã nhuyễn, cho vào 1 chén rượu nóng, thành dịch đặc vừa uống trong, vừa đắp bã ngoài (theo tài liệu Bảo thọ đường phương).
• Chảy máu dạ dày-hành tá tràng: Cỏ mực 50g, bạch cập 25g, đại táo 4 quả, cam thảo 15g sắc uống. Ngày 1 thang chia làm 2 lần.
• Vết đứt nhỏ chảy máu: Một nắm cỏ mực sạch nhai hoặc giã nhuyễn đắp lên vết thương.
• Chữa di mộng tinh (do tâm thận nóng): Cỏ mực sấy khô, tán bột. Uống ngày 8g với nước cơm. Hoặc dùng 30g cỏ mực nấu nước uống mỗi ngày.
• Rong kinh: Nếu nhẹ, lấy cỏ mực tươi giã vắt lấy nước cốt uống hoặc cỏ mực khô sắc nước uống. Nếu huyết ra nhiều, cần phối hợp thêm trắc bá diệp hoặc cây huyết dụ để uống.
• Trẻ tưa lưỡi: Cỏ mực tươi 4g, lá hẹ tươi 2g giã nhuyễn, lấy nước cốt hòa mật ong chấm lên lưỡi cách 2 giờ 1 lần.
• Bị loét ống tiêu hóa chảy máu: Dùng cỏ mực 30g, cỏ bấc 30g đun sôi uống hàng ngày.
• Chữa cơ thể suy nhược, thiếu máu, kém sức, ăn không ngon, gầy yếu: Cỏ mực 100g, cỏ mần trầu 100g, gừng khô 50g, các vị chặt nhỏ, sao sơ, khử thổ, đổ vào 3 chén nước dừa tươi, nấu còn 8 phân. Uống ngày 2 lần.
• Tiểu ra máu: Cỏ mực 30g, cây mã đề 30g. Cả hai thứ còn tươi rửa sạch, giã, ép lấy nước uống (hoặc say bằng máy sinh tố). Bài thuốc này còn giúp chữa cảm sốt nóng, ho, viêm họng.
• Chữa phụ nữ chảy máu tử cung: Cỏ mực 15g, lá trắc bá diệp 15g. Sắc uống ngày 1 thang, uống liền 7 ngày.
• Chữa sốt xuất huyết: Cỏ mực 40g, rau má 20g, cỏ mần trầu 20g, lá huyết dụ 20g. Tất cả sao cháy xong đem sắc đặc để uống. (Bài thuốc có thể áp dụng với trường hợp bị sốt xuất huyết nhẹ, trường hợp nặng nên đến bệnh viện để được điều trị tốt hơn).

Rong kinh giai đoạn đầu có thể chữa bằng cách lấy cỏ mực tươi giã vắt lấy nước cốt uống (Nguồn: Internet)

4. Những món ăn thức uống kết hợp với cỏ mực

Ngoài các bài thuốc trên, bạn có cũng thể sử dụng cỏ mực để làm món ăn hoặc thức uống. Chẳng hạn như:

• Nước ép cỏ mực: Cỏ mực tươi rửa sạch, nghiền ép lấy nước, uống với nước sôi để nguội. Dùng tốt cho người chảy máu cam, ho ra máu, tiểu tiện ra máu... Thường xuyên dùng 30 - 40g trong ngày, có tác dụng giảm béo.
• Si rô gừng tươi cỏ mực: Cỏ mực 500 - 1.000g, gừng tươi 30 - 60g sắc hãm lấy nước, cô thành dạng cao lỏng, thêm mật ong khuấy đều, mỗi lần uống 1 thìa canh, ngày 3 lần. Dùng tốt cho người râu tóc bạc sớm, đau đầu, hoa mắt chóng mặt, đau mỏi vùng lưng, thắt lưng.
• Canh thịt cỏ mực: Cỏ mực 60g rửa sạch, nấu canh với nước luộc gà hoặc nước canh thịt. Thích hợp cho phụ nữ bị rong kinh, người bệnh trĩ xuất huyết.

Chú ý: Người viêm đại tràng mạn tính, tiêu chảy, sôi bụng không nên dùng cỏ mực. Ngoài ra, cỏ mực không gây giãn mạch, không hạ huyết áp, nhưng có thể gây sảy thai.