Chưa cần tiêm đại trà vắc xin ngừa bệnh đậu mùa khỉ

(VOH) - Bệnh đậu mùa khỉ đã bùng phát tại hơn 10 quốc gia với hơn 100 ca mắc và nghi mắc nhưng theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), chưa cần tiêm đại trà vắc xin để ngăn ngừa bệnh này.

Theo Reuters, ngày 23/5, ông Richard Pebody, người đứng đầu nhóm mầm bệnh có nguy cơ cao tại Văn phòng WHO châu Âu nhấn mạnh đây không phải là loại virus dễ dàng lây lan và cho đến nay vẫn chưa gây ra bệnh nghiêm trọng. Trong khi đó, nguồn cung vắc xin và thuốc kháng virus hiện vẫn khá hạn chế và các loại vắc xin để ngăn ngừa đậu mùa khỉ có thể gây ra các tác dụng phụ.

vắc xin ngừa bệnh đậu mùa khỉ
Nguồn cung vắc xin đậu mùa khỉ và thuốc kháng virus hiện vẫn khá hạn chế (Ảnh: Reuters)

Giới chức y tế tại châu Âu và Bắc Mỹ đang điều tra hơn 100 ca nghi mắc và được xác định mắc bệnh đậu mùa khỉ. Đây được coi là đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ nghiêm trọng nhất bên ngoài châu Phi - nơi căn bệnh này là đặc hữu.

Hiện chưa rõ nguyên nhân khiến bệnh đậu mùa khỉ bùng phát và các nhà khoa học vẫn đang nỗ lực truy tìm nguồn gốc của các ca bệnh cũng như tìm hiểu liệu virus có biến đổi không.

Không phải tất cả song có nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ là đàn ông và có quan hệ đồng giới. Tuy nhiên, điều này có thể là do những người mắc bệnh chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ y tế hoặc sàng lọc sức khỏe tình dục nhiều hơn.

Ngoài ra, hầu hết các trường hợp mắc bệnh không liên quan đến việc đi lại tới châu Phi, điều này cho thấy có thể có nhiều ca mắc chưa được phát hiện. Một số quan chức y tế cho rằng, đã có sự lây lan trong cộng đồng và các ca được xác nhận mắc bệnh mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Với tốc độ bùng phát dịch bệnh hiện nay và việc thiếu thông tin về nguyên nhân thúc đẩy dịch bệnh bùng phát, nhiều chuyên gia quan ngại các sự kiện lớn và các bữa tiệc mùa hè có thể khiến dịch bệnh tồi tệ hơn. Do đó, việc giữ gìn vệ sinh tốt, rửa tay thường xuyên, tình dục an toàn sẽ là các biện pháp hữu hiệu giảm thiểu sự lây lan của virus.

Vắc xin nào ngừa bệnh đậu mùa khỉ?

Virus đậu mùa khỉ, tương tự như đậu mùa, thuộc chi Orthopoxvirus. Mặc dù vật chủ chưa được xác định rõ nhưng các sinh vật nghĩ tới hàng đầu là loài gặm nhấm và sóc nhỏ trong rừng nhiệt đới của Châu Phi (chủ yếu ở phía tây và trung tâm Châu Phi).

Ở Mỹ, một đợt dịch bùng phát đã xảy ra vào năm 2003, khi các loài gặm nhấm được đưa tới từ Châu Phi như một loại thú cưng - lây lan sang chó chăn cừu, sau đó nhiễm sang người ở vùng Trung Tây. Vụ dịch này có 35 trường hợp được xác nhận, nhưng không có tử vong.

Bệnh đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ động vật qua dịch cơ thể, bao gồm các giọt nước bọt hoặc đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch tiết vết thương. Sự lây truyền từ người sang người xảy ra không hiệu quả và được cho là xảy ra chủ yếu qua các giọt đường hô hấp lớn khi tiếp xúc mặt đối mặt kéo dài.

Tỷ lệ tấn công tổng thể thứ phát sau khi tiếp xúc với một nguồn nhân lực đã biết là 3% và tỷ lệ tấn công là 50% đã được báo cáo ở những người sống chung với người mắc bệnh đậu mùa khỉ. Lây truyền trong bệnh viện cũng đã được ghi nhận. Hầu hết bệnh nhân là trẻ em. Ở Châu Phi, tỷ lệ tử vong dao động từ 4 đến 22%.

Để đối phó với dịch bệnh đậu mùa khỉ, chính phủ Đức thông báo đang đánh giá các phương án tiêm chủng và nước Anh đã tiêm chủng cho một số nhân viên y tế.

Trong khi đó, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ đang trong tiến trình cung cấp các liều vắc xin Jynneos để ngăn ngừa đậu mùa khỉ. Mới đây, giới chức y tế Mỹ đã ký một thỏa thuận trị giá 119 triệu USD để mua vắc xin ngừa bệnh đậu mùa khỉ.

Vắc xin Jynneos được tạo ra để điều trị bệnh đậu mùa, nhưng đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) chấp thuận sử dụng để phòng bệnh đậu mùa khỉ vào năm 2019. Jynneos được chấp thuận sử dụng rộng rãi, kể cả ở những người có hệ miễn dịch yếu và những người mắc bệnh chàm hoặc với các thành viên trong gia đình bị bệnh chàm.