Tin tứcGiới chuyên gia cảnh báo động thái này có thể làm suy yếu các chuẩn mực kiểm soát vũ khí quốc tế, đồng thời mở đường cho một cuộc chạy đua hạt nhân mới.
Trước thềm cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc, ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social, cho biết ông đã yêu cầu Lầu Năm Góc bắt đầu quá trình thử nghiệm hạt nhân. Động thái này ngay lập tức vấp phải chỉ trích từ Nga và Trung Quốc, hai nước cho rằng hành động của Washington sẽ phá vỡ lệnh cấm thử hạt nhân đã duy trì hơn ba thập kỷ.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo Nga sẽ “đáp trả tương xứng” nếu Mỹ phá vỡ lệnh cấm toàn cầu. Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn kêu gọi Washington “tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ của mình” theo Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT).
Mỹ đã ký nhưng chưa phê chuẩn hiệp ước này, song chưa tiến hành bất kỳ vụ nổ hạt nhân nào kể từ năm 1992. Thay vào đó, Mỹ chỉ thực hiện các thử nghiệm kỹ thuật nhằm đánh giá độ ổn định và tuổi thọ của kho vũ khí mà không tạo ra phản ứng dây chuyền. Nga và Trung Quốc cũng chưa thử nổ hạt nhân thực tế kể từ thập niên 1990.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Mark Kelly nhận định: “Việc nối lại thử hạt nhân sẽ là món quà cho Trung Quốc”, vì Bắc Kinh có thể tận dụng cơ hội này để hiện đại hóa kho vũ khí chiến lược. Theo Báo cáo của Lầu Năm Góc, Trung Quốc có thể sở hữu khoảng 1.000 đầu đạn hạt nhân hoạt động vào cuối thập kỷ này, gấp gần năm lần con số hiện tại.
Liên hợp quốc cảnh báo, việc phá vỡ lệnh cấm thử hạt nhân có thể tạo hiệu ứng dây chuyền, khiến các quốc gia như Iran và Triều Tiên gia tăng tham vọng phát triển hạt nhân. Tổng Thư ký Antonio Guterres nhấn mạnh: “Nhân loại không được quên di sản thảm khốc mà hơn 2.000 vụ thử hạt nhân trong 80 năm qua đã để lại cho thế giới.”
Theo ông Daryl Kimball, Giám đốc Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí có trụ sở tại Washington, Mỹ sẽ cần ít nhất ba năm để khôi phục năng lực thử nổ dưới lòng đất. Ông khẳng định “không có bất kỳ lý do kỹ thuật, quân sự hay chính trị nào biện minh cho việc Mỹ tiến hành thử nghiệm có nổ”.
Một số chuyên gia như Heather Williams thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho rằng tuyên bố của ông Trump có thể không đề cập trực tiếp đến đầu đạn hạt nhân, mà liên quan đến các hệ thống phóng và năng lực răn đe chiến lược khác.
Ông Trump từng được cho là cân nhắc một vụ thử trong nhiệm kỳ đầu để tạo lợi thế trong đàm phán với Trung Quốc và Nga. Giới quan sát cho rằng, động thái lần này mang tính biểu tượng nhiều hơn, bởi ông Trump vẫn tự coi mình là “người kiến tạo hòa bình” và mong muốn được ghi nhận bằng Giải Nobel Hòa bình.
