Iran đã không cho thấy công khai bất kỳ hoạt động xây dựng mới nào tại Fordo, là căn cứ hạt nhân của Iran do phương Tây phát hiện vào năm 2009 trước khi bước vào hiệp ước hạt nhân 2015.
Trong khi mục đích của việc xây dựng vẫn chưa rõ, bất kỳ hoạt động nào tại Fordo dường như sẽ kích hoạt mối lo mới trong những ngày suy yếu này của chính quyền Trump trước khi diễn ra lễ nhậm chức của Tổng thống mới đắc cử Joe Biden.
Hiện tại, Iran đang xây dựng cơ sở hạt nhân Natanz của mình sau một vụ nổ bí ẩn vào tháng 7 ở đó mà Tehran mô tả là một cuộc tấn công phá hoại.
Phái bộ của Iran tại Liên Hợp Quốc đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), nơi có các thanh sát viên ở Iran trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân, cũng không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.
Việc xây dựng trên trang Fordo bắt đầu vào cuối tháng 9. Hình ảnh vệ tinh thu được từ Maxar Technologies bởi AP cho thấy việc xây dựng đang diễn ra ở một góc phía tây bắc của khu vực, gần thành phố linh thiêng Qom khoảng 90 km về phía tây nam của thủ đô Tehran.
Một hình ảnh vệ tinh ngày 11/12 cho thấy những gì có vẻ là một nền móng được đào cho một tòa nhà với hàng chục cây cột. Những cột trụ như vậy có thể được sử dụng trong xây dựng để hỗ trợ các tòa nhà trong vùng động đất.
Địa điểm xây dựng nằm về phía tây bắc của cơ sở ngầm của Fordo, được xây dựng sâu bên trong một ngọn núi để bảo vệ nó khỏi các cuộc không kích tiềm tàng. Địa điểm này nằm gần các tòa nhà hỗ trợ và nghiên cứu và phát triển khác tại Fordo.
Trong số các tòa nhà đó có Trung tâm Công nghệ Chân không Quốc gia của Iran. Công nghệ chân không là một thành phần quan trọng trong các máy ly tâm khí uranium của Iran.
Trump vào năm 2018 đã đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, trong đó Tehran đã đồng ý hạn chế việc làm giàu uranium của mình để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế. Trump đã viện dẫn chương trình tên lửa đạn đạo của Iran, các chính sách khu vực và các vấn đề khác khi rút khỏi hiệp định, mặc dù thỏa thuận tập trung hoàn toàn vào chương trình hạt nhân của Tehran.
Khi Mỹ tăng cường các biện pháp trừng phạt, Iran dần dần và công khai từ bỏ các giới hạn của thỏa thuận khi một loạt các sự cố leo thang đã đẩy hai nước tới bờ vực chiến tranh vào đầu năm nay. Căng thẳng vẫn ở mức cao.
Fordo là điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán liên quan đến hạt nhân Iran. Kể từ khi hiệp ước sụp đổ, Iran đã cho nối lại hoạt động làm giàu tại cơ sở Fordo.
Được bao bọc bởi những ngọn núi, cơ sở hạt nhân trên cũng được bảo vệ bởi súng phòng không và các công sự khác. Nó có kích thước bằng một sân bóng đá, đủ lớn để chứa 3.000 máy ly tâm, nhưng cũng đủ nhỏ và đủ mạnh để khiến các quan chức Mỹ nghi ngờ nó có mục đích quân sự khi công khai địa điểm vào năm 2009.
Đến nay, Iran đang làm giàu uranium lên tới 4,5%, vi phạm giới hạn trong thỏa thuận là 3,67%. Quốc hội Iran vừa thông qua một dự luật yêu cầu Tehran tăng mức làm giàu lên 20%, là một bước ngắn kỹ thuật so với cấp độ làm giàu cho vũ khí là 90%. Dự luật cũng loại bỏ các thanh tra của IAEA.
Giới chuyên gia nói Iran hiện đã đủ trữ lượng uranium làm giàu mức độ thấp cho hai vũ khí hạt nhân, nếu họ quyết định theo đuổi hướng này. Iran từ lâu duy trì chương trình hạt nhân theo hướng hòa bình.
Trong khi Tổng thống Iran Hassan Rouhani phản đối dự luật, Hội đồng Giám hộ của nước này sau đó đã điều chỉnh và thông qua nó. Dự luật tìm cách gây áp lực để các quốc gia châu Âu cứu Iran khỏi các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Trong khi đó, một nhà khoa học Iran, người tạo ra chương trình hạt nhân quân sự cách đây hai thập kỷ đã thiệt mạng trong một vụ xả súng bên ngoài Tehran. Iran đã đổ lỗi cho Israel, quốc gia từ lâu bị nghi giết hại các nhà khoa học hạt nhân Iran trong thập kỷ qua, về vụ tấn công. Israel đã không bình luận về cáo buộc này.
