Tin tứcKhoảng cách giá giữa dầu Nga và dầu tiêu chuẩn quốc tế đã tăng hơn gấp đôi chỉ trong vòng một tháng, cho thấy áp lực ngày càng lớn lên hoạt động xuất khẩu năng lượng của nước này.
Loại dầu chịu tác động mạnh nhất là dầu thô Urals - mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nga được vận chuyển từ các cảng ở Biển Baltic và Biển Đen. Hiện dầu Urals đang được chào bán cho các nhà máy lọc dầu Ấn Độ với mức giá thấp hơn khoảng 7 USD/thùng so với dầu Brent (theo điều kiện giao hàng). Đây là mức chiết khấu sâu nhất trong ít nhất hai năm trở lại đây.
Trước khi có vòng trừng phạt mới, mức chiết khấu thông thường mà Nga phải chấp nhận với khách hàng Ấn Độ chỉ vào khoảng 3 USD/thùng so với Brent. Chỉ trong một tháng, chênh lệch giá đã tăng hơn gấp đôi. Điều này phản ánh rõ việc người bán đang ở thế yếu, buộc phải “phá giá” để giữ dòng xuất khẩu, dù phải hy sinh đáng kể nguồn thu.
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến đợt giảm giá mạnh này là các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ, được áp đặt ngày 22/10 đối với hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil.
Giới phân tích đánh giá đây là sự chuyển hướng chiến thuật đáng chú ý từ Washington, từ chỗ đánh vào dịch vụ vận tải - bảo hiểm và áp giá trần, sang đánh thẳng vào các “đầu tàu” xuất khẩu dầu của Moscow.
Khi nhóm G7 áp trần giá 60 USD/thùng đối với dầu Nga từ tháng 12/2022, Moscow đã tìm cách “vượt rào” bằng việc xây dựng một “hạm đội tàu chở dầu bóng tối”, hoạt động ngoài hệ thống bảo hiểm và vận tải biển của phương Tây. Đến cuối năm 2024, hơn 60% lượng dầu thô xuất khẩu của Nga được vận chuyển bằng đội tàu này, khiến cơ chế áp trần giá hầu như chỉ mang tính biểu tượng trên thực tế.
Khi Mỹ chuyển sang trừng phạt trực tiếp Rosneft và Lukoil, rủi ro đối với người mua tăng lên rõ rệt. Họ không chỉ có nguy cơ bị loại khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng USD nếu vượt mức giá trần, mà còn có thể bị trừng phạt chỉ vì giao dịch với các công ty đã nằm trong danh sách đen. Điều này khiến các lô hàng được coi là “tuân thủ trừng phạt” trở nên khan hiếm, dù nguồn cung dầu giá rẻ của Nga vẫn rất dồi dào trên thị trường.
Tác động tài chính đối với Moscow đã bắt đầu hiện rõ. Dầu khí là nguồn thu quan trọng, chiếm khoảng 30% ngân sách liên bang của Nga. Theo số liệu của Bộ Tài chính Nga, riêng trong tháng 10, doanh thu thuế từ dầu mỏ đã giảm 27% so với cùng kỳ năm trước.
Về diễn biến giá, các biện pháp trừng phạt mới khiến dầu Urals mất ít nhất 21% giá trị kể từ khi các lệnh này được công bố vào tháng 10. Dữ liệu thị trường cho thấy dầu Urals giao tại cảng Novorossiysk của Nga ngày 12/11 chỉ còn 45,35 USD/thùng mức thấp nhất kể từ tháng 3/2023, theo một quan chức Bộ Tài chính Mỹ.
Hạn chót để các doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động cho phù hợp với vòng trừng phạt mới là ngày 21/11 đã trôi qua. Kể từ thời điểm này, các công ty tiếp tục mua bán dầu với Rosneft hoặc Lukoil sẽ đối mặt nguy cơ bị loại khỏi hệ thống tài chính dựa trên đồng USD rủi ro mà không phải nhà nhập khẩu nào cũng dám đánh cược, dù dầu Nga đang rẻ chưa từng thấy.
