Tin tứcPhát biểu ngày 9/12, Tư lệnh Hải quân Nga Aleksandr Moiseev cho biết số chuyến bay trinh sát và các cuộc diễn tập của NATO ở Bắc Cực đã tăng khoảng 40% trong 5 năm qua, khiến Moskva lo ngại về nguy cơ mất ổn định trong khu vực chiến lược này.
Theo Reuters và RIA Novosti, ông Moiseev nêu rõ việc các máy bay săn ngầm của Mỹ, Anh và Canada đóng tại Iceland đang hoạt động “tích cực hơn nhiều” so với trước.
Bên cạnh đó, NATO cũng đang có kế hoạch triển khai thiết bị bay không người lái (UAV) trinh sát chiến lược tại Phần Lan – quốc gia vừa gia nhập khối, giáp với Nga trên một đường biên giới dài.
Tư lệnh Hải quân Nga cho rằng các động thái trên nhằm mục tiêu kiềm chế các hoạt động của Moskva ở Bắc Cực, nơi được đánh giá là giàu tài nguyên, có vai trò quan trọng với các tuyến hàng hải tương lai. Ông cảnh báo sự gia tăng hoạt động quân sự của NATO đang tạo thêm rủi ro an ninh, đồng thời nhấn mạnh Nga buộc phải có biện pháp ứng phó phù hợp để bảo vệ lợi ích quốc gia.
Trước đó, ngày 6/12, Đại sứ Nga tại Na Uy Nikolai Korchunov cũng bày tỏ quan ngại tương tự. Theo Tân hoa xã, ông cho rằng sự hiện diện và các hoạt động quân sự gia tăng của Na Uy, Anh và một số quốc gia NATO tại khu vực Bắc Cực “gây rủi ro an ninh trực tiếp cho Nga” và làm gia tăng nguy cơ xảy ra các sự cố khó lường.
Hãng RIA Novosti dẫn lời Đại sứ Korchunov cho biết việc quân sự hóa ở miền Bắc Na Uy cũng như xu hướng quốc tế hóa hoạt động quân sự tại Bắc Cực “không củng cố an ninh mà chỉ thổi bùng căng thẳng quân sự – chính trị.” Ông khẳng định những động thái này là lý do Nga buộc phải triển khai các biện pháp tự vệ cần thiết.
Trong bối cảnh đó, quan hệ Nga – NATO tiếp tục leo thang căng thẳng sau khi Anh và Na Uy ký thỏa thuận hợp tác quốc phòng mới hôm 4/12. Thỏa thuận bao gồm việc tuần tra chung trên biển tại khu vực giữa Greenland, Iceland, Anh và Na Uy để giám sát hoạt động của tàu ngầm Nga – một phần của khu vực GIUK, tuyến hàng hải mang tính chiến lược trong cạnh tranh quân sự giữa phương Tây và Moskva.
Hai nước cũng nhất trí tăng số lượng và kéo dài thời gian triển khai lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh tại Na Uy, đồng thời xem xét xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự hỗ trợ ở miền Bắc nước này. Đây được xem là bước đi nhằm tăng cường khả năng răn đe của NATO ở sườn Bắc.
Trong nhiều năm, Bắc Cực vốn được xem là khu vực hợp tác tương đối ổn định giữa các quốc gia Bắc bán cầu. Tuy nhiên, bối cảnh địa chính trị thay đổi sau cuộc xung đột Nga – Ukraine đã khiến khu vực này trở thành tâm điểm đối đầu mới.
Việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO càng làm tăng tầm quan trọng chiến lược của Bắc Cực với liên minh này, đồng thời tạo sức ép lớn hơn đối với Moskva.
Dù Nga nhiều lần tuyên bố ưu tiên duy trì ổn định tại Bắc Cực, những cáo buộc mới nhất cho thấy mối quan hệ Nga – NATO trong khu vực này tiếp tục đi vào vòng xoáy căng thẳng. Với đà gia tăng các hoạt động quân sự của cả hai phía, giới quan sát lo ngại Bắc Cực có thể dần trở thành một trong những điểm đối đầu nguy hiểm nhất trên bản đồ an ninh toàn cầu.
