Tin tứcTrước 2020, Nga duy trì mối quan hệ cân bằng về an ninh ở vùng Kavkaz (tiếng Anh gọi là Caucasus), ví dụ không phản đối Armenia chiếm đóng những vùng đất rộng lớn của Azerbaijan ở Nagorno-Karabakh.
Nhưng vị thế của Nga ngày càng bị suy giảm do cuộc chiến ở Ukraine. Nga cần sự ủng hộ từ Thổ Nhĩ Kỳ - đối tác thân thiết của Azerbaijan. Nắm bắt thời cơ, Azerbaijan tiến hành tấn công và đòi lại thành công khu vực Nagorno-Karabakh có đông người Armenia sinh sống vào tháng 9/2023.
Armenia thấy bị phản bội, dẫu mối quan hệ của họ với Nga bền vững như sắt đá. Là 1 trong 5 thành viên sáng lập Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), Armenia luôn kỳ vọng Nga có thể trợ giúp trong việc đẩy lùi lực lượng Azerbaijan, nhất là khi Moscow cũng có 1 căn cứ quân sự lớn ở Armenia.
Bất lực trước sự thờ ơ của CSTO, Armenia tạm đình chỉ tư cách thành viên vào tháng 2/2024.
Armenia cũng chạnh lòng khi các thành viên khác của CSTO là Nga, Kyrgyzstan, Tajikistan và Belarus, đã mang quân vào Kazakhstan hỗ trợ dập tắt tình trạng bất ổn vào năm 2022.
Trong bối cảnh thay đổi về địa chính trị, Ấn Độ ngày càng có vai trò quan trọng. Theo 1 số nguồn tin, hiện Ấn Độ cung cấp khoảng 90% thiết bị quốc phòng Armenia mua từ nước ngoài.
Là bạn hàng vũ khí lâu năm của Nga, Ấn Độ có đủ điều kiện và khả năng, để chuyển cho Armenia những linh kiện tương thích. Ấn Độ đang nỗ lực, không chỉ để tự chủ hơn về quốc phòng, mà còn đóng vai trò quan trọng hơn trong chuỗi giá trị quốc phòng toàn cầu. Do đó, Ấn Độ đang tìm cách mở rộng quan hệ đối tác về quốc phòng và an ninh với nhiều nước, trong khi vẫn lưu ý các lợi ích chiến lược của mình.
Đối với Ấn Độ, vùng Kavkaz có ý nghĩa quan trọng, một phần vì Azerbaijan có quan hệ chặt chẽ với Pakistan do cùng ý thức hệ Hồi giáo. Khu vực Kashmir tranh chấp trên dãy Himalaya, hiện đang bị chia cắt giữa Ấn Độ và Pakistan. Một phần nhỏ của Kashmir đang do Trung Quốc chiếm giữ. Pakistan và Trung Quốc có quan hệ chặt chẽ, thường xuyên hỗ trợ nhau liên quan đến tranh chấp biên giới với Ấn Độ.
Trong khi đó, Armenia lại công khai ủng hộ quan điểm của Ấn Độ về lãnh thổ Kashmir, cũng như ủng hộ quốc gia Nam Á giữ ghế thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Nhìn sâu hơn, Armenia có thể xem như đồng minh tự nhiên của Ấn Độ, nhờ mối liên hệ lịch sử có từ 2.000 trước, khi nhiều tín đồ đạo Hindu di cư lên vùng Kavkaz. Kể từ đó, các khu vực liên quan có mối liên hệ ngày càng chặt chẽ về thương mại.
Thành phố cảng phía đông Kolkata của Ấn Độ, có một số nhà thờ Armenia cổ nhất thế giới. Cộng đồng doanh nghiệp gốc Armenia đã phát triển thịnh vượng ở Ấn Độ trong hơn 400 năm. Hiến pháp được đề xuất đầu tiên cho Armenia, do một thương gia cư trú tại Chennai xuất bản vào năm 1773.
Armenia cũng là nút giao thương quan trọng, trong nỗ lực của Ấn Độ nhằm kết nối với Trung Á và châu Âu qua ngả Iran. Điều này càng có ý nghĩa hơn, khi trục giao thông Bắc-Nam được Nga thúc đẩy mạnh mẽ, kéo dài từ Saint Peterbourg đến Mumbai. Tuyến đường này đi qua Azerbaijan, nhưng cũng có thể đi qua Armenia và Gruzia.
Các lô vũ khí Ấn Độ bán cho Armenia thời gian qua, có hệ thống tên lửa đa nòng Pinaka, radar Swathi, tên lửa chống tăng và pháo 155 mm.
Armenia muốn có thêm nhiều sản phẩm từ Ấn Độ, như máy bay không người lái và tên lửa đất đối không tầm trung. Hai năm qua, quan chức quân sự hàng đầu và Bộ trưởng Quốc phòng Armenia đều đã thăm Ấn Độ, bên cạnh đó là các cuộc gặp giữa Ngoại trưởng và Thủ tướng 2 nước.
Theo 1 số nhà phân tích, quan hệ đối tác chiến lược Nga-Ấn Độ, mà Bộ trưởng Ngoại giao S. Jaishankar gọi là bền chặt bất biến, sẽ hạn chế sự can dự của Ấn Độ vào Armenia. Dù sao đi nữa, Ấn Độ khó thay thế hoàn toàn Nga, trong việc bảo đảm an ninh cho Armenia. Tuy vậy, Ấn Độ vẫn có nhiều sự lựa chọn chiến lược khác nhau, trong bối cảnh trật tự toàn cầu đang thay đổi. Ví dụ, Ấn Độ đã thể hiện mình là cường quốc có trách nhiệm, trong việc hỗ trợ nhân đạo, cứu hộ thiên tai và chống lại các mối đe dọa hàng hải, nhất là với khối quốc gia đang và chậm phát triển.
Xuất khẩu vũ khí của Ấn Độ ngày càng nhận được sự chào đón từ bên ngoài. Tháng 4/2024, Bộ Quốc phòng Ấn Độ thông báo, trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2024, nước này xuất khẩu khoảng 2,5 tỷ USD vũ khí, tăng hơn 30% so với 1 năm trước. Đáng lưu ý, Ấn Độ đã cung cấp tên lửa hành trình BrahMos cho Philippines.
Theo các chuyên gia, xét bối cảnh hiện nay, Armenia có thể là trường hợp thử nghiệm, cho vai trò ngày càng tăng của Ấn Độ, giữa lúc trật tự bị xáo trộn ở vùng Kavkaz nói riêng và trên toàn cầu nói chung.
