Chờ...

Ngày 5/11: Cuộc bầu cử định hình tương lai chính trị Mỹ

VOH - Ngày 5/11 tới đây hứa hẹn sẽ là một ngày hội bầu cử lớn lao tại Mỹ, khi cử tri không chỉ chọn tổng thống mà còn bầu chọn các hạ nghị sĩ, thượng nghị sĩ và thống đốc tiểu bang.

Trong bối cảnh này, hai ứng viên nặng ký nhất cho chiếc ghế tổng thống là Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump thu hút sự chú ý của cả quốc nội lẫn quốc tế.

Các cam kết tranh cử, chính sách đối nội và đối ngoại của họ đã được phân tích kỹ lưỡng, tuy nhiên, điều đáng chú ý là các ứng viên cho 435 ghế tại Hạ viện và 33 ghế tại Thượng viện lại không được chú ý nhiều như họ.

Nguyên nhân một phần là do danh sách ứng viên rất dài, bao gồm cả những người thuộc Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa và các đảng khác. Tuy nhiên, phần lớn cử tri cho rằng những quyết định chính trị quan trọng sẽ được định hình bởi người kế nhiệm Nhà Trắng.

Trên thực tế, kết quả bầu cử ở Hạ viện và Thượng viện có ảnh hưởng lớn đến chính sách Mỹ trong những năm tới, vì hệ thống kiểm soát và cân bằng quyền lực giữa ba nhánh chính quyền: hành pháp, lập pháp và tư pháp.

tuan-hanh-bo-phieu-florida
Hạ nghị sĩ liên bang Kathy Castor (trái) tuần hành cùng hai hạ nghị sĩ tiểu bang của Florida - Ảnh: Reuters

Lịch sử cho thấy việc một tổng thống thuộc đảng khác với đảng kiểm soát lưỡng viện không phải là điều hiếm gặp. Khi một đảng chiếm cả hai viện và có ứng viên tổng thống trúng cử, đó thường được gọi là "cú ăn ba," thuận lợi cho việc thực hiện chương trình nghị sự của tổng thống.

Tuy nhiên, lợi thế này có thể không kéo dài lâu, do toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện phải bầu lại sau mỗi 2 năm theo quy định của Hiến pháp Mỹ.

Thư viện Truman lý giải rằng việc bầu cử định kỳ như vậy nhằm đảm bảo rằng những nguyện vọng của người dân luôn được cập nhật và phản ánh bởi các nhà lập pháp. Hạ viện được xem là đại diện gần gũi nhất với công chúng, với chủ tịch Hạ viện đứng thứ hai trong danh sách kế nhiệm tổng thống.

Mặc dù hệ thống này tạo ra sự năng động và phản ánh nhanh chóng nguyện vọng của cử tri, nhưng việc bầu lại toàn bộ có thể dẫn đến xáo trộn không mong muốn trong cơ quan lập pháp. Đã có nhiều đề xuất nhằm kéo dài nhiệm kỳ của hạ nghị sĩ lên 4 năm, nhưng chưa bao giờ thành công. Ngược lại, thượng nghị sĩ có nhiệm kỳ lên đến 6 năm, cho phép 2/3 số thành viên giữ lại vị trí của mình, mang lại sự ổn định cho cơ quan này.

Hiện tại, Đảng Cộng hòa đang kiểm soát Hạ viện nhưng cách biệt với Đảng Dân chủ chỉ dưới 10 ghế. Tại Thượng viện, Đảng Dân chủ chiếm đa số nhưng cũng chỉ với khoảng cách mong manh. Cuộc đua vào lưỡng viện năm nay hứa hẹn sẽ không kém phần kịch tính so với cuộc bầu cử tổng thống.

Theo dữ liệu từ trang FiveThirtyEight, trong số 1.000 kịch bản mô phỏng, Đảng Dân chủ có khả năng kiểm soát Hạ viện trong 478 kịch bản, trong khi Đảng Cộng hòa nắm 522 kịch bản. Tương tự, Đảng Cộng hòa có khả năng kiểm soát Thượng viện cao hơn, với 90 trong tổng số 100 kịch bản mô phỏng.