Tin tứcTrong chuyến thăm cuối cùng trên cương vị Thủ tướng Nhật tới Hoa Kỳ, ông Kishida đã gặp tổng thống Joe Biden tại nhà riêng ở bang Delaware. Ông cũng tham dự họp thượng đỉnh bộ tứ Kim Cương cùng nguyên thủ Hoa Kỳ, Úc và Ấn Độ. Cuộc họp có mục đích rõ ràng, là củng cố liên minh Mỹ-Nhật, chống lại sự đe dọa ngày càng tăng của Triều Tiên và Trung Quốc trong khu vực.
Theo tờ Asahi Shimbun, đường lối đối ngoại với Trung Quốc giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản có sự khác biệt. Washington duy trì liên lạc chặt chẽ mọi cấp độ với Bắc Kinh để tránh đụng độ và kìm chế căng thẳng. Trong khi đó, Nhật Bản và Trung Quốc chưa có sự liên lạc như vậy, cũng như chưa sẵn sàng nuôi dưỡng lòng tin. Đó là lý do người kế nhiệm ông Kishida, nên cân bằng hơn trong quan hệ với Trung Quốc.
Sau khi nhậm chức năm 2021, tổng thống Biden đã nâng cấp các cuộc gặp của bộ tứ Kim Cương thành thượng đỉnh. Lần này là cuộc họp trực tiếp thứ 4, được tổ chức cùng thời điểm các lãnh đạo tới New York họp đại hội đồng Liên Hợp Quốc.
Dưới thời Thủ tướng Kishida, năng lực phòng thủ của Nhật được nâng cao mạnh mẽ. Chính phủ sửa đổi 3 văn kiện an ninh quốc gia, mở đường cho phép Tokyo tấn công căn cứ đối phương, song song với tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng.
Trong khi đó, nỗ lực đối thoại với Trung Quốc, dường như bị trì trệ.
Mặc dù Thủ tướng Kishida gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tháng 11/2023 bên lề 1 hội nghị quốc tế, và gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á tháng 5/2024, nhưng 2 bên vẫn đầy rẫy khúc mắc. Theo nhiều chuyên gia, 2 bên cần đàm phán và tương tác thường xuyên hơn, nhất là ở cấp bộ trưởng và thứ trưởng. Đàm phán luôn cần thời gian và sự kiên trì. Ví dụ hiện nay, Tokyo vẫn chưa thuyết phục được Bắc Kinh thả 1 nhân viên người Nhật của tập đoàn Astellas Pharma, hay việc Trung Quốc lắp phao gần quần đảo Senkaku đang tranh chấp.
Vấn đề cấm thủy sản Nhật, Bắc Kinh bắn tín hiệu cho phép tái nhập khẩu sau nỗ lực giữa 2 Thủ tướng vào tháng 5/2024, cũng như đất nước tỷ dân thấy Nhật Bản đang dần tìm được khách hàng thay thế.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba, người sắp trở thành Thủ tướng mới, từng kêu gọi thành lập NATO châu Á.
Quan điểm cứng rắn này, nếu được thực hiện sẽ thay đổi gần như hoàn toàn chính sách của Nhật từ sau thế chiến thứ 2.
Nhiều ý kiến cho rằng, Nhật Bản cần hợp tác cùng Hoa Kỳ để điều phối quan hệ với Trung Quốc. Tuy nhiên như vậy chưa đủ. Quan trọng là cần ngoại giao và tương tác nhiều hơn. Thương thảo và duy trì liên lạc chặt chẽ, đã được chứng minh là cách hữu hiệu ngăn chặn va chạm ngoài ý muốn. Điển hình là quan hệ Mỹ-Trung hiện nay.
