Tin tứcNgày 24/5/2023, ông Ron DeSantis, Thống đốc Florida, chính thức tham gia cuộc đua bầu Tổng thống 2024 đại diện cho đảng Cộng Hòa. Ông được nhiều người coi là có khả năng nhất, để đánh bại ứng viên Donald Trump trong cuộc đua nội bộ. Tuy vậy, cơ hội này có thực sự lớn?
Tháng 11/2022, Thống đốc DeSantis tái đắc cử ở Florida với cách biệt 19% so với ứng viên về nhì. Ngược lại, nỗ lực của ông Trump ủng hộ các ứng viên Cộng Hòa tranh cử vào Thượng Viện đều thất bại. Buổi công bố tranh cử ngày 15/11/2022 tại Mar-a-Lago, cũng không thu hút nhiều sự chú ý. Theo 1 số cuộc thăm dò gần đây, 2 ứng viên này nhận được sự ủng hộ khá ngang bằng.
Cựu Tổng thống Donald Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis - Ảnh: NBC News
Sáu tháng sau khi tái đắc cử Thống đốc, ông DeSantis nhận điểm trừ từ dư luận, khi cho rằng cuộc chiến ở Ukraine là tranh chấp lãnh thổ. Hoa Kỳ không có nghĩa vụ bảo vệ Ukraine. Chính sách chống phá thai của ông, cũng vấp nhiều ý kiến trái ngược.
Ở bên kia, ông Trump và đội nhóm đang dần hoàn thiện các chiến lược. Tỷ lệ ủng hộ trong thăm dò công chúng liên tục đạt mức cao, dẫn đầu trong số các ứng viên Cộng Hòa.
Năm 2016, ông Trump tranh cử Tổng thống với tư cách một người ngoại đạo về chính trị. Năm 2020, ông tranh cử với tư cách người đương nhiệm. Năm 2024, ông tranh cử với sự kết hợp cả hai. Ông vẫn là người đi ngược nhiều xu hướng chính trị Mỹ, nhưng đã có kinh nghiệm nắm chính quyền.
Nhiều vấn đề của ông Trump vẫn còn nguyên, như khăng khăng kết quả bầu cử 2020 bị đánh cắp, bữa tối đáng xấu hổ với người theo chủ nghĩa thượng đẳng da trắng, và các cuộc điều tra của Bộ Tư pháp.
Tuy nhiên, dường như mọi thứ không làm giảm vị thế của ông trong đảng Cộng Hòa. Ông vẫn quyên góp được nhiều tiền, và không ít giới tinh hoa ủng hộ. Theo nhiều cuộc thăm dò, ông luôn nhận được trên dưới 30% cử tri Cộng Hòa yêu thích. Đây là tỷ lệ có thể giúp ông vượt qua bất kỳ ứng viên nào, trong cuộc đua nội bộ.
Sự trung thành của nhóm cử tri này, khiến các đối thủ rất khó tấn công. Ông Rick Wilson, từng là quan chức đảng Cộng Hòa, hiện điều hành dự án Lincoln nói: “Donald Trump sẽ bắt đầu hạ gục từng ứng viên một, bao gồm cả DeSantis. Cử tri trung thành sẽ giúp ông làm điều đó.”
Tuy nhiên, 1 số người lại suy nghĩ khác. Ông David Kochel, chuyên gia tư vấn của đảng Cộng Hòa ở bang Iowa, trước đây từng làm việc với ứng viên Mitt Romney và Jeb Bush nói: “Vẫn còn nhiều tháng nữa mới đến ngày bỏ phiếu. Các cuộc thăm dò phần lớn là vô nghĩa. Nhiều ứng viên đã tăng từ 2 đến 20% cử tri ủng hộ trong vòng 1 tháng.”
Các dữ liệu chỉ ra, những cuộc thăm dò không hẳn là vô nghĩa. Trong 40 năm qua, 6 trên 8 ứng viên thường xuyên nhận được trên 30% cử tri ủng hộ, đã trở thành đại diện của đảng Cộng Hòa. Hai ứng viên không tận dụng được lợi thế, là Ted Kennedy năm 1980 và Hillary Clinton năm 2008.
Năm 2016, các đối thủ nghĩ rằng, những tuyên bố thái quá và chiến dịch tranh cử hỗn loạn, sẽ khiến ông Trump thất bại. Hiện nay, ông vẫn có những tuyên bố như vậy, và mọi thứ xung quanh vẫn hỗn loạn. Đảng Cộng Hòa từ khi ông xuất hiện, vẫn chia rẽ và đấu đá nội bộ.
Năm 2016, chiến dịch tranh cử của ông Trump tập hợp khá nhiều những người gây tranh cãi. Ví dụ sự tham gia của các thành viên gia đình, như con gái Ivanka Trump và con rể Jared Kushner. Đợt này, không còn người thân nào của ông Trump dính đến chính trị. Ông cũng có nhiều kinh nghiệm hơn. Đây là lần tranh cử Tổng thống thứ 3, và là lần thứ 4 nếu tính cả năm 2000, khi ông đại diện cho đảng Cải Cách. Các đối thủ trong đảng Cộng Hòa của ông Trump tính đến nay, đều lần đầu tranh cử.
Hiện tại, ông Trump nhận được sự ủng hộ của 51 trong số 222 thành viên Cộng Hòa ở Hạ Viện, và 10 trong số 49 thành viên Cộng Hòa ở Thượng Viện. Dẫu đây là con số không cao nếu chia theo tỷ lệ, nhưng ông vẫn đang dẫn đầu. Lấy ví dụ, trong số 20 đại diện bang Florida ở Hạ Viện, có tới 10 người ủng hộ ông Trump, so với chỉ 1 dành cho Thống đốc Ron DeSantis.
Về phần mình, ông DeSantis không phải đã hết cơ hội. Ông gây choáng váng khi vận động được 217 triệu USD trong kỳ tranh cử Thống đốc năm 2022. Có người cho rằng, chiến dịch tranh cử 2024, Thống đốc DeSantis có thể huy động được ít nhất 250 triệu USD.
Hiện nay, chiến dịch của ông DeSantis được điều hành bởi những người được đánh giá có năng lực. Quản lý cao nhất là bà Generra Peck, cũng là người lãnh đạo chiến dịch năm 2022. Bà được báo chí Mỹ gọi là chiến lược gia không thể xem thường. Một chiến lược gia khác được chính giới Mỹ đánh giá cao, đang sát cánh cùng ứng viên DeSantis, là ông Ryan Tyson. Nói chung, đội ngũ xung quanh ông DeSantis, được xem là tài năng không kém đội ngũ của ông Trump.
Một số ý kiến cho rằng, thu hút được lá phiếu từ các cử tri dao động, cử tri trung dung, hay cử tri đang chưa biết ủng hộ ai, có thể là chìa khóa dẫn tới sự khác biệt. Nhóm này thường xuyên chiếm từ 10 đến 20%, đủ sức để thay đổi bất kỳ cuộc đua nào. Đây là nhóm có vẻ không quan tâm tới hình ảnh xấu của ông Trump, như vụ bạo động ngày 6/1/2021 hay các cuộc điều tra của Bộ Tư pháp. Họ có xu hướng nhìn ông Trump là nạn nhân, dẫn đến tâm lý ưu ái hoặc muốn bảo vệ.
Một nhóm khác là những người bất mãn với tình hình hiện tại của nước Mỹ. Họ xem ông Trump là mớ lộn xộn, nhưng có sức thu hút. Ông đại diện cho chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa bảo hộ, chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, cộng với thái độ xem thường các thể chế và chuẩn mực xã hội.
Đến nay, ứng viên DeSantis vẫn cho thấy mình là người thông minh và có chí hướng. Ví dụ những buổi phỏng vấn trên truyền hình sắc sảo, hay cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn trong vấn đề phá thai. Ông cũng cho thấy khả năng khi tranh luận trực tiếp trên truyền hình. Ông Trump gần đây nói rằng, có thể sẽ không tham dự những cuộc tranh luận này. Thông thường tranh luận trên truyền hình, là yếu tố vô cùng quan trọng, để cử tri quyết định bầu cho ai. Người dân muốn nghe quan điểm của mỗi ứng viên, rồi phong thái, câu trả lời, cách lập luận, đưa ra giải pháp và diễn giải vấn đề.
Năm 2016 và 2020, các cuộc tranh luận trên truyền hình, ông Trump được cho là yếu thế hơn so với ứng viên Hillary Clinton và Joe Biden. Do đó, không tham gia tranh luận, có thể là chiến lược đã được tính toán kỹ. Một lý do khác là khi tranh luận, ông Trump có quá nhiều điểm yếu để đối thủ khai thác. Ví dụ trong 4 năm đầu nhiệm kỳ, nợ quốc gia tăng thêm 8.000 tỷ USD, tội phạm và nhập cư bất hợp pháp đều cao, bất chấp các chính sách cứng rắn, hay Covid-19 không được kiểm soát tốt.
Có ý kiến cho rằng, nếu các cuộc thăm dò vẫn như hiện nay đến ngày bầu cử, thì với 30 – 40% cử tri Cộng Hòa ủng hộ, không ứng viên nào có thể vượt qua ông Trump. Tuy nhiên khả năng giành chiến thắng cuối cùng, lại là vấn đề khác. Khoảng 30 đến 40% cử tri Cộng Hòa ủng hộ, chỉ tương đương gần 20% cử tri toàn nước Mỹ. Không những vậy, những cử tri Cộng Hòa bất mãn với ông Trump, sẽ quay sang bỏ phiếu cho ứng viên Dân Chủ. Lúc này, cơ hội giành chiến thắng của vị cựu Tổng thống, có thể gần như bằng không.
