Động thái này diễn ra ngay sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump chính thức áp mức thuế 10% lên toàn bộ hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Theo Hãng tin Reuters, chỉ vài phút sau khi mức thuế mới của Mỹ có hiệu lực, Bộ Tài chính Trung Quốc tuyên bố sẽ áp thuế 15% đối với than và khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, đồng thời áp thuế 10% lên dầu thô, thiết bị nông nghiệp và một số loại ô tô nhập khẩu. Các mức thuế này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 10/2.
Ngoài ra, Bắc Kinh cũng áp đặt kiểm soát xuất khẩu đối với các nguyên liệu quan trọng như vonfram, tellurium, ruthenium, molypden – những kim loại có vai trò chiến lược trong sản xuất công nghệ cao và quân sự. Trung Quốc tuyên bố biện pháp này nhằm "bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia".
Trước đó, ngày 1/2, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada, đồng thời áp thêm 10% thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, viện dẫn lý do để giải quyết cuộc khủng hoảng liên quan đến thuốc giảm đau fentanyl và người nhập cư trái phép. Tuy nhiên, vào phút chót, ông Trump đã hoãn áp thuế với Mexico và Canada trong 30 ngày để đổi lấy một số nhượng bộ từ hai nước này.
Trong khi đó, với Trung Quốc, không có bất kỳ động thái nhượng bộ nào được đưa ra. Ngày 3/2, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump sẽ có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình "trong vài ngày tới".
Bộ Thương mại Trung Quốc chỉ trích Mỹ vi phạm nghiêm trọng các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và tuyên bố sẽ đệ đơn kiện Washington lên WTO, đồng thời thực hiện các "biện pháp đáp trả" để bảo vệ lợi ích kinh tế của nước này.
Cuộc chiến thương mại giữa hai nước bắt đầu từ năm 2018 khi ông Trump áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc nhằm giảm thâm hụt thương mại với Bắc Kinh. Dù hai bên từng đạt thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào năm 2020, trong đó Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ, nhưng việc thực hiện thỏa thuận này bị gián đoạn do đại dịch COVID-19. Đến tháng trước, số liệu của Hải quan Trung Quốc cho thấy thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã tăng lên 361 tỷ USD.
Các chuyên gia của Oxford Economics nhận định, với tình hình hiện tại, nguy cơ Mỹ - Trung tiếp tục áp thêm thuế là rất cao. Tổng thống Trump cũng cảnh báo sẽ tiếp tục nâng thuế nếu Trung Quốc không có biện pháp ngăn chặn dòng fentanyl – loại thuốc giảm đau gây nghiện – từ nước này vào Mỹ.
