Quỹ đầu tư - Những ưu nhược điểm bạn cần phải biết khi tham gia

Cũng giống như mua cổ phiếu, trái phiếu, gửi tiền ngân hàng, quỹ đầu tư là hình thức đầu tư sinh lợi nhuận. Trong môi trường đầu tư hiện nay, quỹ đầu tư được xem như là giải pháp an toàn cho đầu tư bền vững, hiệu quả. Hình thức này ngày càng thể hiện rõ vị trí quan trọng của mình trong nền kinh tế Việt Nam.

(Ảnh: Internet)

1. Quỹ đầu tư là gì?

Quỹ đầu tư được hình thành từ việc huy động các nguồn vốn khác nhau nhằm đầu tư vào các lĩnh vực như tiền tệ, trái phiếu, cổ phiếu hay những loại tài sản khác. Vốn các nhà đầu tư góp vào quỹ sẽ được chia thành các phần bằng nhau gọi là chứng chỉ quỹ.

Các khoản đầu tư này được quản lý nghiêm ngặt bởi công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát, các cơ quan thẩm quyền nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Quỹ đầu tư được quản lý bởi Công ty quản lý quỹ.

Xét về phương diện chức năng, công ty quản lý và quỹ đầu tư là đơn vị riêng biệt. Quỹ đầu tư  là một sản phẩm dịch vụ mà công ty quản lý quỹ cung cấp cho các nhà đầu tư.

Ngoài những thông tin trên để hiểu rõ hơn về quỹ đầu tư là gì, bạn cần biết được ưu và nhược điểm của hình thức đầu tư này.

Ưu điểm của quỹ đầu tư

Việc đầu tư tài chính cần kiến thức chuyên môn, sự am hiểu thị trường, kinh nghiệm và thời gian. Thực tế, không phải ai cũng đủ năng lực để tự mình đầu tư.  Do đó, các nhà đầu tư cá nhân lựa chọn đầu tư qua quỹ để:

• Đa dạng các lĩnh vực đầu tư

• Giảm thiểu khả năng xảy ra rủi ro

• Tối ưu được chi phí nhưng vẫn đạt hiệu quả về lợi nhuận

• Các dự án đầu tư được quản lý bài bản nhờ công ty quản lý quỹ

• Được giám sát nghiêm ngặt thông qua các cơ quan chức năng

Nhược điểm của quỹ đầu tư

Bên cạnh những ưu điểm trên, quỹ đầu tư tồn tại một số nhược điểm sau:

• Các nhà đầu tư mất chi phí cho công ty quản lý quỹ

• Nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hoàn toàn các khoản đầu tư cá nhân trong quỹ. Bởi quỹ đầu tư là phương thức đầu tư tập thể.

 Quỹ đầu tư là hình thức đầu tư kinh doanh an toàn, khả năng thu hồi vốn cao. (Ảnh: Internet)

2. Phân loại quỹ đầu tư

Cùng với băn khoăn quỹ đầu tư là gì, các loại quỹ đầu tư hiện nay cũng là vấn đề nhiều nhà đầu tư đang tìm kiếm.

Trên thế giới, quỹ đầu tư hiện được phân loại dựa trên các tiêu chí về chủ thể đầu tư, đối tượng đầu tư, cơ chế quản lý quỹ và cơ chế huy động vốn.

Dựa trên chủ thể đầu tư

Phân loại quỹ đầu tư dựa trên chủ thể đầu tư, quỹ được chia thành quỹ đầu tư tư nhân và quỹ đầu tư tập thể.

Quỹ đầu tư tư nhân

Quỹ được hình thành từ những cá nhân, tổ chức. Họ cùng nhau góp vốn và thuê đơn vị quản lý quỹ đó nhằm mục đích tạo lợi nhuận từ vốn đã góp. Quỹ này chịu trách nhiệm chính trong việc đưa ra dự án, phân tích đầu tư, quản lý đầu tư. Thực tế, quỹ này thường đầu tư vào chứng khoán của các công ty chưa niêm yết. Đến thời điểm công ty này phát triển, quỹ sẽ bán chứng khoán đó nhằm thu hồi vốn, tạo lợi nhuận.

Quỹ đầu tư tập thể

Đây là loại quỹ được góp vốn từ nhiều cá nhân và những nhà đầu tư không chuyên. Quỹ này phát hành chứng chỉ góp vốn rộng rãi trên thị trường. Với các nhà đầu tư nhỏ, không chuyên, quỹ này là đơn vị giúp họ đầu tư với chi phí thấp, hiệu quả tương đối cao, khả năng xảy ra rủi ro thấp.

Dựa trên đối tượng đầu tư

Phân loại theo đối tượng đầu tư, quỹ đầu tư gồm có quỹ đầu tư cổ phiếu, quỹ đầu tư trái phiếu, quỹ đầu tư thị trường tiền tệ.

Quỹ đầu tư cổ phiếu bao gồm 10 lĩnh vực khác nhau.

Quỹ đầu tư thu nhập – vốn cổ phần: Dựa trên việc đầu tư vào công ty có lịch sử trả cổ tức tốt.

Quỹ đầu tư quốc tế: Chủ yếu đầu tư vào cổ phiếu của công ty nằm ngoài Việt Nam.

Quỹ đầu tư toàn cầu: Nhà đầu tư trung rót vốn vào cổ phiếu được giao dịch trên toàn thế giới.

Qũy đầu tư chọn ngành: Dựa trên định hướng và tiêu chuẩn riêng, quỹ đầu tư sẽ chỉ chọn đầu tư một số ngành nhất định. Với loại quỹ này, khả năng xảy ra rủi ro khó có thể kiểm soát.

Quỹ đầu tư chỉ số: Quỹ được đầu tư và quản lý dựa trên chỉ số chứng khoán.

Quỹ đầu tư chọn vốn: Đây là quỹ được đầu tư dựa trên thông tin về quy mô vốn của công ty.

Quỹ đầu tư kim loại và vàng: Quỹ này chủ yếu rót vốn đầu tư vàng, kim loại quý kết hợp chứng khoán

Quỹ đầu tư tăng trưởng và thu nhập:  Quỹ tập trung đầu tư cổ phiếu vào các công ty có xu hướng tăng giá trị cổ phần.

Quỹ đầu tư trái phiếu bao gồm:

• Quỹ đầu tư thu nhập – trái phiếu

• Quỹ đầu tư thu nhập chính phủ

• Quỹ đầu tư trái phiếu công ty

• Quỹ đầu tư trái phiếu chuyển đổi

• Quỹ đầu tư trái phiếu toàn cầu

• Quỹ đầu tư trái phiếu lợi suất cao

• Quỹ đầu tư trái phiếu địa phương dài hạn

• Quỹ đầu tư thị trường tiền tệ

 Hiện trên thế giới để phân loại quỹ đầu tư người ta dựa trên 4 khía cạnh: chủ thể đầu tư, đối tượng đầu tư, cơ chế quản lý quỹ và cơ chế huy động vốn. (Ảnh: Internet)

Dựa trên cơ cấu huy động vốn

Phân loại theo cơ cấu huy động vốn gồm có quỹ đầu tư dạng đóng, quỹ đầu tư dạng mở, quỹ bán mở, quỹ tín thác đơn vị UIT.

Quỹ đầu tư dạng đóng: Hình thức huy động vốn của loại quỹ này dựa trên phát hành chứng chỉ theo đợt. Trong trường hợp, nhà đầu tư không mua được chứng chỉ trong đợt phát hành thì có thể mua lại từ các cổ đông.

Quỹ đầu tư dạng này có đặc trưng ổn định, phù hợp để đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, tính thanh khoản của chứng chỉ quỹ cao nên thời gian thu hồi vốn tương đối lâu.

Quỹ đầu tư dạng mở: Ngược lại với quỹ dạng đóng. Quỹ đầu tư dạng mở liên tục phát hành chứng chỉ. Ngoài ra, quỹ này sẵn sàng mua lại số lượng chứng chỉ đã phát hành cho cổ đông.

Với dạng quỹ này, nhà đầu tư có thể lấy lại vốn bất cứ lúc nào. Cũng chính vì thế, nên quỹ phải đầu tư vào nhiều loại chứng khoán khác nhau. Người đầu tư khi rót vốn vào quỹ cũng nhờ thế có được danh mục đầu tư đa dạng.

Dựa trên hai hình thái trên, quỹ đầu tư phân loại theo cơ cấu huy động vốn còn có quỹ bán mở và quỹ tín thác đơn vị.

Dựa trên cơ chế quản lý quỹ

Theo cơ chế quản lý quỹ, quỹ đầu tư được chia thành 2 loại: Quỹ đầu tư theo mô hình công ty và theo mô hình tín thác.

Quỹ đầu tư theo mô hình công ty: Đây là quỹ hoạt động như công ty đầu tư cổ phần, có điều lệ hoạt động. Vốn quỹ được huy động từ việc phát hành cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

Quỹ đầu tư theo mô hình tín thác: Hoạt động của quỹ này được hiểu đơn giản như một dịch vụ quản lý đầu tư chuyên nghiệp. Các nhà đầu tư rót vốn vào quỹ để sử dụng dịch vụ nhằm thu lại lợi nhuận.

Có nhiều loại quỹ đầu tư nhưng hiện nay tại Việt Nam, quỹ đóng, quỹ mở và quỹ ETF là 3 quỹ phổ biến.

Quỹ đầu tư ETF là một loại quỹ đầu tư chỉ số dựa trên phân loại theo đối tượng đầu tư. Giá trị quỹ ETF thay đổi hàng ngày khi được giao dịch hàng ngày giữa các nhà đầu tư.

Để đảm bảo quyền lợi cho cho các nhà đầu tư và công ty quản lý quỹ, luật pháp Việt Nam hiện đã có các quy định chặt chẽ về quản lý dịch vụ này. (Ảnh: Internet)

3. Quỹ đầu tư được pháp luật bảo vệ không?

Khái niệm về quỹ đầu tư không còn mới mẻ trên thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam cụm từ này mới xuất hiện từ năm 2003 và nhanh chóng trở thành kênh đầu tư hấp dẫn. Chính phủ Việt Nam luôn khuyến khích các nhà đầu tư tìm đến các quỹ.

Các công ty quản lý quỹ đầu tư tại Việt Nam đều được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy phép thành lập và giám sát hoạt động.

Trong quá trình hoạt động, các công ty quản lý quỹ đầu tư chịu sự quản lý chặt chẽ của pháp luật. Điều này giúp các nhà đầu tư có thể yên tâm khi tham gia các quỹ. Luật chứng khoán 2006 của Việt Nam quy định công ty quản lý quỹ không được dùng vốn, tài sản của quỹ đầu tư chứng khoán để:

• Đầu tư vào chứng chỉ quỹ của chính quỹ đầu tư đó hoặc của một quỹ đầu tư khác.

• Đầu tư vào chứng khoán của một tổ chức phát hành quá 15% tổng giá trị chứng khoán đang lưu hành của tổ chức đó.

• Đầu tư quá 20% tổng giá trị tài sản của quỹ vào chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành.

• Đầu tư quá 10% tổng giá trị tài sản của quỹ đóng vào bất động sản; đầu tư vốn của quỹ mở vào bất động sản.

• Đầu tư quá 30% tổng giá trị tài sản của quỹ đầu tư vào các công ty trong cùng một nhóm công ty có quan hệ sở hữu với nhau.

• Cho vay hoặc bảo lãnh cho bất kỳ khoản vay nào.

Quỹ đầu tư có nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ, không chuyên, vì vậy những quy định trên là thẻ bảo đảm hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư.

Các nhà đầu tư được hưởng lợi nhuận từ quỹ và khởi kiện công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát,... nếu vi phạm quyền lợi ích hợp pháp của họ. Tuy nhiên, họ cũng cần phải đảm bảo những nghĩa vụ:

• Chấp hành quyết định của Đại hội nhà đầu tư

• Thanh toán đủ tiền mua chứng chỉ quỹ

• Và các nghĩa vụ khác được quy định cụ thể tại Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

4. Kết

Tham gia vào quỹ đầu tư, các nhà đầu tư sẽ hạn chế được tối thiểu các rủi ro xảy ra khi rót vốn. Tuy nhiên, để tạo được nhiều lợi nhuận nhất, nhà đầu tư cần trang bị cho mình vốn kiến thức về lĩnh vực này. Để tìm hiểu thêm thông tin về quỹ đầu tư, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết cùng chuyên mục của VOH online.