1. Zona thần kinh là gì?
Zona thần kinh là bệnh do virus varicella-zoster gây ra, đây cũng là virus gây bệnh thủy đậu (bệnh trái rạ). Ngay cả sau khi bạn đã hết thủy đậu, virus vẫn có thể sống trong hệ thần kinh trong nhiều năm, có khi mấy chục năm, sau đó virus tái hoạt động trở lại và gây nên bệnh zona thần kinh. Bệnh zona cũng có thể được gọi là herpes zoster.
Zona thần kinh là dạng tái phát của bệnh thủy đậu (Nguồn: Internet)
Zona thần kinh có thể phát bệnh ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc bệnh càng tăng, đôi khi trẻ em cũng có thể mắc phải căn bệnh này.
2. Nguyên nhân zona thần kinh
Zona thần kinh không phải là một bệnh nhiễm trùng, nó là sự tái phát của virus gây bệnh thủy đậu. Đối với những người đã từng mắc bệnh thủy đậu, sau khi hết bệnh, virus vẫn chưa bị tiêu diệt hoàn toàn mà ẩn mình trong các tế bào thần kinh dưới dạng không hoạt động. Chúng bị kiềm chế bởi hệ miễn dịch tự nhiên của con người.
Khi hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác hoặc do bệnh tật, những virus ẩn mình đó sẽ “thức dậy” và hoạt động trở lại. Chúng di chuyển dọc theo các dây thần kinh, trên đường di chuyển, virus này gây tổn thương dọc sợi dây thần kinh, biểu hiện sẽ xuất hiện ở vùng da thuộc dây thần kinh đó.
Một số yếu tố thuận lợi khiến virus tái hoạt trở lại là:
- Lo lắng quá mức, căng thẳng.
- Mệt mỏi.
- Hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác, bệnh tật, rượu bia quá mức, tác dụng phụ của thuốc men làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể,…
- Mắc bệnh ung thư.
- Dùng các biện pháp điều trị bằng tia xạ.
3. Các biểu hiện zona thần kinh
Bệnh zona thần kinh không khó nhận biết, nếu bạn có tiền sử mắc bệnh thủy đậu và có những biểu hiện sau đây thì có thể nghi ngờ mắc bệnh zona thần kinh:
- Ban đầu bạn thấy đau, rát ở một vùng da và tổ chức dưới da trên thân thể. Cảm giác đau rát tồn tại khoảng 1 – 3 ngày.
- Sau đó nổi lên các mụn nước, tập trung thành từng chùm. Nếu không điều trị kịp thời thì sẽ phát triển thành các bọng nước. Về sau, các mụn nước đục, vỡ, xẹp để lại sẹo (nếu nhiễm khuẩn).
Zona thần kinh có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là:
Zona thần kinh gây nóng rát và đau nhức nhiều (Nguồn: Internet)
- Vùng giữa lưng xung quanh một bên ngực và xương ức.
- Zona thần kinh ở mắt.
- Zona thần kinh trên mặt.
- Zona thần kinh ở môi.
4. Zona thần kinh có lây không?
PGS.TS bác sĩ Nguyễn Thị Bay (Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM) cho biết, zona thần kinh là bệnh có thể lây lan. Bệnh thường lây ở giai đoạn bệnh đang diễn ra, nhất là lúc mụn nước mới vỡ.
Zona có thể lây truyền từ người này sang người khác qua việc dùng chung khăn tắm, khăn mặt, quần áo,…Tuy nhiên, người bị nhiễm bệnh có thể không mắc bệnh zona thần kinh mà là bị thủy đậu.
Những người đã từng bị thủy đậu sẽ không bị truyền nhiễm bệnh zona thần kinh, nhưng nếu đã mắc bệnh zona thì có thể mắc bệnh ở những lần sau.
5. Bị zona thần kinh nên làm gì?
Một đợt bệnh zona thần kinh thường tự cải thiện trong vòng một tuần nhưng điều trị nhanh chóng có thể dễ dàng đẩy nhanh tốc độ chữa bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
Do đó, nếu có dấu hiệu mắc bệnh zona thần kinh thì bạn nên đến bệnh viện da liễu để thăm khám. Các bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng virus để chữa trị. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn tắm rửa và chăm sóc cơ thể đúng cách.
Lưu ý: Khi bị zona thần kinh, bạn tuyệt đối không gãi, cạo, xát chanh, xát muối, đắp đỗ xanh, gạo nếp,…lên vùng tổn thương vì dễ làm tổn thương sâu hơn, lan rộng hơn, nhiễm trùng và loét. Ngoài ra, bạn có thể tắm rửa hàng ngày nhưng không được chà xà phòng trực tiếp lên vùng da bị bệnh. Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc tắm dành riêng cho người bệnh zona thần kinh để sử dụng.
6. Zona thần kinh kiêng ăn gì?
Trong quá trình điều trị zona thần kinh nên hạn chế uống bia rượu để tránh làm suy giảm hệ miễn dịch (Nguồn: Internet)
Người bị zona thần kinh nên kiêng một số thực phẩm sau đây:
- Chất béo: Những thực phẩm giàu chất béo chỉ làm cho tình trạng viêm nghiêm trọng hơn và thời gian lành bệnh lâu hơn.
- Đồ uống có cồn như rượu, bia: Đồ uống có cồn sẽ ngăn cản hệ thống miễn dịch, làm cho virus gây bệnh lây lan nhanh hơn.
- Các loại hạt, các sản phẩm chế biến từ đậu nành, socola, yến mạch, mầm lúa mì, dừa, bột mì trắng,…là những thực phẩm mà người bệnh zona cần kiêng ăn.
- Ngũ cốc tinh chế: Các loại ngũ cốc tinh chế sẽ làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và làm vết thương lâu lành hơn.
Thay vào đó, người bệnh zona thần kinh nên ăn các loại thực phẩm giàu vitamin C, giàu kẽm, vitamin B6 và B12, thực phẩm giàu lysine như sữa, cá,…
