Trong trường hợp nhẹ, loại độc tố này có thể gây tổn thương gan, nặng hơn sẽ gây các tổn thương ác tính ở gan như ung thư gan, nếu hàm lượng cao sẽ dẫn đến tử vong.
1. Aflatoxin là gì?
Aflatoxin là một loại độc tố nấm sản sinh tự nhiên từ một số loài aspergillus flavus và aspergillus parasiticus. Chúng được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1960, khi đồng loạt 100.000 con gà tây và một số con vịt ở Anh chết vì căn bệnh chưa từng thấy trước đó. Trải qua nhiều cuộc điều tra, cuối cùng, người ta đã phát hiện nguyên nhân của vấn đề đến từ nguồn thức ăn của chúng. Theo đó, những con gà tây và vịt "xấu số" đã ăn phải loại đậu có chứa nấm mốc aspergillus flavus và aspergillus parasiticus, thứ sản sinh ra độc tố aflatoxin.
Ngày nay, các nhà khoa học đã phát hiện ra khoảng 20 loại aflatoxin và đặt tên là 1, B2, G1, G2, M1, M2, GM, P1, Q1… Trong đó, aflatoxin B1 là loại có khả năng dễ gây ung thư ở người cao nhất.
Aflatoxin chủ yếu xuất hiện ở những nơi ẩm mốc, trên ngũ cốc, dầu mốc. Động vật khi ăn phải thức ăn nhiễm aflatoxin, chất độc có thể tồn tại trong gan, thận, cơ, máu, trứng và sữa của chúng.
Theo các nhà khoa học, aflatoxin là một chất gây ung thư "mạnh", có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể người, trong đó có gan.
Năm 1993, loại nấm mốc aflatoxin này được Cơ quan nghiên cứu quốc tế về bệnh ung thư (IARC) thuộc WHO đánh giá đây là chất có thể gây ung thư tự nhiên và chứa độc tính cao.
Xem thêm: Cẩn thận với các thực phẩm quen thuộc chứa độc tố nấm aflatoxin gây ung thư gan
2. Các vị trí trong nhà tiềm ẩn nguy cơ chứa độc tố aflatoxin cao nhất
Dưới đây là các vị trí, đồ gia dụng và thực phẩm trong ngôi nhà có thể là nơi trú ngụ của độc tố aflatoxin.
2.1 Đồ thừa, thực phẩm lên men tự chế biến
Đồ ăn thừa hay thực phẩm lên men như dưa chua… là một trong những yếu tố góp phần tạo nên nấm aflatoxin. Khi quá trình lên men hoàn tất, trên bề mặt của những thực phẩm này có thể xuất hiện váng màu trắng, đen hoặc chất nhầy nhớt.
Giải pháp:
Đối với đồ ăn thừa: Không nên để đồ ăn quá 2 ngày. Khi sử dụng lương thực, thực phẩm, bạn cần kiểm tra kỹ. Nếu nghi ngờ mốc, chớm mốc phải kiên quyết vứt bỏ. Các loại bánh chớm mốc dù chưa bị chua cũng nên loại bỏ.
Đối với thực phẩm lên men tự chế biến: Đổ bỏ hoặc có thể dùng nước nóng trụng qua một lần trước khi ăn. Khi thực phẩm lên men, có mùi, bạn không nên để quá 2 ngày.
2.2 Cửa tủ lạnh
Tủ lạnh là vật dụng gần như không thể thiếu trong mọi gia đình. Thiết bị gia dụng này có nhiệt độ ẩm thấp, nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ trở thành điều kiện lý tưởng cho các loại nấm, vi khuẩn có hại phát triển.
Để tủ lạnh hoạt động hiệu quả, phần gioăng cửa tủ lạnh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một cuộc khảo sát của Đại học Arizona - Hoa Kỳ cho thấy, xác suất phát triển của các vi khuẩn trên gioăng cửa tủ lạnh là 83%. Mỗi khi mở cửa tủ lạnh, các loại nấm mốc này sẽ lại có cơ hội phát tán ra bên ngoài môi trường.
Giải pháp:
Hãy dùng thuốc tẩy hoặc chất khử trùng pha loãng, vệ sinh thật sạch phần gioăng cửa tủ lạnh mỗi tuần 2 - 3 lần. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng tăm bông để vệ sinh những khe nhỏ hoặc chỗ khó vệ sinh nhất.
2.3 Các góc phòng tắm
Phòng tắm là khu vực ẩm ướt, thích hợp để nấm mốc và vi khuẩn sinh sôi, phát triển. Nấm mốc sản sinh độc tố aflatoxin có thể xuất hiện ở các góc, khe nối các gạch, vòi nước hay thậm chí là rèm phòng tắm…
Giải pháp:
Trộn thuốc tẩy với nước theo tỷ lệ 1:10, sau đó đổ nước vào nơi nấm mốc ít nhất khoảng 30 phút rồi dùng bàn chải cọ sạch.
Xem thêm: Làm sạch khe gạch ốp dễ dàng với những cách đơn giản này
2.4 Thớt, đũa rửa chưa sạch
Bản thân đũa và thớt không tự sản sinh ra Aspergillus flavus. Tuy nhiên, nếu không vệ sinh sạch sẽ, thì chúng vẫn bị bám lại thực phẩm và cặn bẩn bên trên bề mặt. Từ đó tạo môi trường lý tưởng để vi sinh vật phát triển, giúp hình thành aflatoxin.
Giải pháp:
Khi thấy đũa hoặc thớt bị mốc, hãy vứt bỏ càng nhanh càng tốt, không nên làm sạch và tái sử dụng.
Xem thêm: Hãy xem ngay bài chỉ dẫn này nếu bạn muốn nhà bếp của mình sạch bóng
2.5 Máy giặt
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh thành phố Thượng Hải (Trung Quốc) đã tiến hành lấy mẫu 128 chiếc máy giặt đã sử dụng hơn nửa năm. Kết quả cho thấy, có đến 54,7% máy giặt có chứa nấm mốc nguy hiểm, sản sinh aflatoxin. Nếu thấy xuất hiện các vết ố đen nhỏ hay có mùi hôi trên quần áo vừa giặt thì có nghĩa là máy giặt của bạn đang cần được bảo dưỡng, làm sạch.
Giải pháp:
Mọi người cần vệ sinh và bảo dưỡng máy giặt định kỳ khoảng 1 - 2 tháng/lần. Khi vệ sinh, bạn có thể ngâm khăn với 200ml giấm táo trắng rồi cho khăn vào máy giặt để vắt khô. Sau đó, tiếp tục đổ nước nóng trên 60 độ C vào máy giặt để ngâm khăn trong khoảng 1 giờ rồi xả nước cho giặt như bình thường.
Xem thêm: 3 cách vệ sinh lồng máy giặt tại nhà đơn giản nhất mà bạn có thể làm
2.6 Các loại hạt mọc mầm
Các loại hạt thường có nguy cơ nhiễm nấm độc aflatoxin rất cao, đặc biệt là đậu phộng. Bởi thành phần và cấu trúc của đậu phộng thích hợp cho sự phát triển và sinh sản của aflatoxin. Do đó, loại nấm độc này thường trú ngụ trong các hạt đậu bị mốc.
Nhiều người có thói quen chà sạch nấm mốc ở đậu phộng, phơi khô rồi đem đi chiên, rán. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, cách làm này không giúp loại bỏ độc tố và dễ gây ung thư cho người sử dụng.
Theo Cục Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ, aflatoxin rất bền với nhiệt. Khi đem đậu phộng mốc rang lên, dù ở nhiệt độ rất cao, các bào tử nấm mốc bị tiêu diệt, nhưng độc tố của chúng vẫn không bị phá hủy hoàn toàn. Các nghiên cứu cho thấy, rang đậu phộng ở 1500 độ C trong 30 phút, aflatoxin B1 giảm trung bình 80% và aflatoxin B2 giảm 60%. Như vậy, lạc mốc dù được chế biến ở nhiệt độ cao, ăn vào vẫn có thể gây nguy hiểm. Nhưng nếu chiên, nấu quá lâu, chúng sẽ sản sinh ra các thành phần khác gây hại cho cơ thể.
Giải pháp:
Bạn cần bảo quản các loại hạt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Nếu thấy đậu phộng và các loại hạt có dấu hiệu ẩm, mốc, đổi màu thì nên vứt đi.
Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, hãy thường xuyên vệ sinh nhà cửa, bếp núc; nói “KHÔNG” với thực phẩm ôi thiu, mốc hỏng…; đồng thời áp dụng chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng lành mạnh.