Ngày Cá tháng Tư hay “ngày nói dối” (April Fools’ Day) diễn ra vào 1 tháng 4 dương lịch hàng năm, là ngày mà người ta được phép và thi nhau nói dối để trêu đùa người khác nhằm mục đích mua vui cho bản thân, mọi người mà không chịu những lời chỉ trích nào.
Cá tháng Tư dù không phải là ngày lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó.
Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như Mỹ, Pháp, Ireland... trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand.
Tại Ý, Pháp, Bỉ và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, ngày 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là "Cá tháng Tư" (Poisson d'avril tiếng Pháp hoặc Pesce d'aprile trong tiếng Ý).
Ghi nhận sớm nhất về ngày đùa tháng tư có thể tìm thấy trong tập The Canterbury Tales của nhà thơ Geoffrey Chaucer (1392). Một số ý kiến cho rằng sự phục hồi ngày 1 tháng Giêng là ngày đầu năm mới trong thế kỷ 16 đã là lý do tạo thành phong tục này, nhưng giả thuyết này không được ghi chép trong các tài liệu tham khảo trước đó.
Tại Việt Nam, ngày Cá tháng Tư du nhập từ rất sớm. Tuy nhiên, người Việt Nam lại quen gọi ngày này là ngày nói dối. Vậy nên ngày 1/4 sẽ là “ngày nói dối” tại Việt Nam.
|
Ngày Cá tháng Tư ở một số quốc gia trên thế giới Mexico kỷ niệm "ngày nói dối" vào ngày 28/12 chứ không phải ngày 1/4. Ngày 28/12 được xem là ngày buồn nhất của đất nước này bởi đúng ngày này vua Herod đã ra lệnh thảm sát trẻ em vô tội. Để người dân quên đi ngày buồn bã, u tối - đất nước này đã chọn ngày 28/12 là ngày nói dối, những trò đùa tại quốc gia này thường mang tính chất giải trí nhẹ nhàng. Scotland có 2 ngày Cá tháng Tư, vào những ngày này mọi người sẽ nghĩ ra các trò trêu ghẹo ở phần lưng của người khác được gọi là "ngày vuốt đuôi". Sau này, dựa trên nền tảng những trò trêu ghẹo cũ người dân đã phát triển thành một trò đùa mới mang tên "hãy đá tôi một phát". Những nạn nhân của trò đùa trong ngày Cá tháng Tư sẽ bị gọi là "gowk - kẻ ngốc". Tại Pháp, những người bị lừa sẽ có tên gọi là Poissons D'Avirl nghĩa là "những con Cá tháng Tư". Sau này, khoảng thời gian Việt Nam bị Pháp chiếm đóng và chịu ảnh hưởng từ nền văn hóa Pháp cũng chọn ngày 1/4 là ngày nói dối giống như nước Pháp. Tại Anh, ngày nói dối được lấy tên gọi là "April Fool's day" cũng có nghĩa là foor - kẻ ngốc. Trong văn hóa ở Anh và các quốc gia có truyền thống bắt nguồn từ Vương Quốc Anh thì ngày nói dối sẽ kết thúc vào buổi trưa. Và nếu một người đùa giỡn, nói dối sau buổi trưa sẽ được cho là "kẻ ngốc". |
