Một phụ huynh học sinh ở lớp 3/10 của trường tiểu học An Hội, quận Gò Vấp đã làm cho nhiều bậc phụ huynh bức xúc, phẫn nộ khi xem clip phát biểu tại buổi họp cha mẹ học sinh vì những lời lẽ thiếu ý thức và xúc phạm phụ huynh khác cùng lớp. Đây cũng là câu chuyện mà các bậc cha mẹ học sinh cần suy nghĩ và rút ra cho mình nhiều điều nếu như được bầu, chọn vào ban đại diện cha mẹ học sinh (Ban Đại diện CMHS).
Câu chuyện làm dư luận nóng lên, nhiều người biết đến khi xem đoạn phát biểu đầu năm học này của bà Phạm Thị Kim Tuyến dù bà chỉ là phó ban Đại diện cha mẹ học sinh của niên học trước.
“Cuối năm lớp 2, Tuyến (tên của phụ huynh này) có thông báo xin nhà trường cho lớp đi lên một tập thể lớp học bán trú phải không ạ? Các anh chị lên tiếng giùm em. Thứ hai, em cũng có nói với anh chị là các anh chị ơi, em xây dựng năm nay lớp bán trú chúng ta có cơ sở vật chất tốt nhất, các con được tốt nhất có thể, em có thông báo không ạ...
Em cũng từng nói, những phụ huynh thật sự khó khăn, đừng có theo chung cái lớp này vì thực sự đóng không có nổi. Khó khăn nhất trong lớp, gồm có em, chị nhớ mặt em. Hoàn cảnh em khó khăn lắm, đi chiếc xe đạp rất tội nghiệp. Chị có nói cuối năm em không theo không? Tại sao nay em vẫn theo, đóng góp như vậy mà em không có một lời nào? ...”.
Bà Tuyến tiếp tục yêu cầu phụ huynh được cho là khó khăn nhất lớp: "Đứng lên em, nói lớn lên, hoàn cảnh khó khăn, nói lớn lên... Em M.T. cũng khó khăn, nói lớn lên, đọc tên cho chị nghe... Rồi mẹ T.K., hoàn cảnh khó khăn cực kỳ. Cuối năm chị có nói em không, đứng lên cho cô hiệu trưởng thấy mặt...".
Đọc những lời lẽ trích ra từ clip cho thấy phát biểu của bà Tuyến có quá nhiều vấn đề mà đó cũng là thực trạng của nhiều Ban Đại diện CMHS hiện nay, đã hiểu sai chức năng của ban Đại diện, đã lạm dụng, áp đặt khi vận động thu tiền “quỹ lớp, quỹ trường.”
Là bậc cha mẹ ai không thương con và cũng muốn đồng hành cùng con trên bước đường con chuẩn bị bước vào đời đó là quãng đời là học sinh phổ thông của con. Không phụ huynh nào không thấy, vì thương con nhiều cha mẹ đã hy sinh thời gian, công sức và cả tiền, của để nhận chức trong ban Đại diện cha mẹ học sinh nhằm gắn bó với trường lớp, với thầy cô hầu giúp cho con mình có một bệ đỡ tốt trong việc học tập tại trường.
Nhiều bậc cha mẹ gia đình khá giả có điều kiện kinh tế đã tự nguyện trở thành những mạnh thường quân của trường, của lớp. Đó là điều đáng quý nhưng trở thành mạnh thường quân rồi trở thành một cánh tay “tự phát” của trường, coi thường xúc phạm các bậc cha mẹ khác và lạm thu như kiểu bà Tuyến thì không thể chấp nhận được!
Theo Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT Ban hành Điều lệ Ban Đại diện cha mẹ học sinh thì nhiệm vụ của ban Đại diện CMHS gồm khá nhiều công việc cụ thể như: Tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh; Bồi dưỡng, khuyến khích học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh yếu kém, vận động học sinh bỏ học trở lại lớp; Tổ chức lấy ý kiến CMHS để kiến nghị cụ thể với giáo viên về biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, chất lượng dạy học; Phối hợp tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ, giáo dục truyền thống, văn hoá, văn nghệ, thể thao…. Trong đó, ban Đại diện còn có cả chức năng: giúp đỡ học sinh nghèo, học sinh khuyết tật và học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Thế nhưng, với những học sinh nghèo, khó khăn thì bà Tuyến đã gợi ý chuyển đi các lớp khác vì “đừng có theo chung cái lớp này vì thực sự đóng không có nổi! ” Thật là vô cảm và phản giáo dục!
Có những ban Đại diện CMHS coi việc thu, chi là công việc chính của ban Đại diện để hỗ trợ cho trường, lớp. Nhằm làm vừa lòng thầy, cô, trường, lớp mà quên đi điều kiện kinh tế của từng gia đình khác; cũng như tính “tự nguyện” trong khi vận động đã bị đánh mất đi nhường chổ cho việc “cào bằng” mà đỉnh điểm chính là những lời kêu gọi như của bà Tuyến.
Các công việc của ban Đại diện CMHS cùng phối hợp với nhà trường, hỗ trợ nhà trường trong việc giáo dục cho con em học sinh nhằm triển khai việc giáo dục theo hướng phối hợp tam giác 3 đỉnh: Nhà trường – Gia đình – Xã hội.
Các bậc phụ huynh cần ý thức giúp cho các em 'đôi cánh' vào đời đó chính là những làm tốt những chức năng của ban Đại diện CMHS và của mỗi bậc cha mẹ để giúp các em tiếp thu tốt, học tốt, có những kỹ năng trong cuộc sống, có đạo đức, là con ngoan, trò giỏi ở trường và cả trong gia đình. Không đơn thuần là chỉ việc đẩy hết nhiệm vụ giáo dục các em cho nhà trường mà bậc cha mẹ còn phải coi đó là công việc trong gia đình và xã hội.
Tiếc thay, nhiều bậc cha mẹ chỉ chú trọng việc vào làm trong ban Đại diện cốt để thu và chi nhằm đền ơn cho các thầy cô một cách cao nhất!
Đến nay, tôi vẫn nhớ lời dạy của nhiều thầy, cô của mình trong thập niên 70 - 80 của thế kỷ trước, đó là việc nhìn thấy các em học sinh của mình học giỏi, ngoan, khi ra trường trở thành người có ích cho xã hội đó mới chính là “sự đền ơn tốt nhất mà các em gửi đến thầy cô”. Dù những năm tháng đó các thầy cô không có điều kiện kinh tế, đất nước còn nghèo, ngành giáo dục còn gặp rất nhiều khó khăn của thời bao cấp. Những thầy cô mà lớp thế hệ chúng tôi nhớ mãi hình ảnh dù còn khó khăn nhưng vẫn đứng lớp, lo cho hoạt động của trường, lo cho việc giáo dục thế hệ đi sau nên người. Đó cũng là thiên chức của nghề giáo!
Mới đây, tôi cũng đã từng chứng kiến các thành viên trong ban Đại diện CMHS đã lớn tiếng với nhau (có mặt cả giáo viên chủ nhiệm) trong buổi họp CMHS đầu năm vì chưa rõ ràng trong thu, chi. Cuộc họp không bầu chọn được Trưởng ban Đại diện CMHS trong suốt năm học mới, nhưng cuối năm thì lớp vẫn thu, chi được các khoản (như năm học trước) và cũng kết thúc năm học, cũng ổn thỏa.
Sự việc cho thấy nếu chỉ đơn giản là việc đặt ra định mức thu - chi thì việc không có ban Đại diện CMHS cũng không ảnh hưởng gì đến lớp! Có ban Đại diện chăng đi nữa thì cũng chỉ ghi nhận công lao cho ban Đại diện vì đã làm việc “tận lực” cho trường, cho lớp.
Theo Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT, việc vận động phụ huynh đóng góp phải trên tinh thần tự nguyện, dựa trên khả năng của từng gia đình nhưng có một số ban Đại diện lại đưa ra mức thấp nhất phải đóng; có trường còn “lách” bằng cách lấy danh nghĩa ban Đại diện CMHS để thu.
Trong tình hình ngành giáo dục còn khó khăn như hiện nay việc thực hiện chủ trương xã hội hóa được nhà nước đề ra nhưng xin đừng vì chủ trương xã hội hóa mà biến trường công thành trường tư!
Ngay cả ở các nước theo nền kinh tế thị trường thì các trường công vẫn được xác lập và có những nguyên tắc bắt buộc có các khoản thu, chi từ ngân sách đó chính là sự làm nên khác biệt giữa trường công và trường tư.
Chủ trương xã hội hóa được “tận dụng” ở một số trường, cần nhớ nếu vận động theo chủ trương xã hội hóa thì cũng phải được thực hiện dựa trên tinh thần tự nguyện của phụ huynh. Có trường ban Đại diện CMHS bằng cách này hay cách khác áp lực phụ huynh phải đóng đều như đã xảy ra ở trường An Hội là sai ý nghĩa của chủ trương xã hội hóa.
Ban Đại diện CMHS cũng đừng vì lý lẽ “tất cả vì các con chúng ta” mà làm vẫn đục môi trường giáo dục hiện nay, làm tấm gương không tốt cho con em mình noi theo. Hãy để các em tự hiểu và nhận thức chính bản thân các em cần làm gì để đền đáp công ơn của thầy cô!
Ban Đại diện CMHS đã bị hiểu sai và biến tướng trong chức năng, nhiệm vụ dẫn đến những chuyện gây bức xúc, phẫn nộ cho các bậc phụ huynh.
Cần hiểu và làm đúng chức năng của các ban Đại diện CMHS.
