Tin tứcCác nhà khoa học tại Viện Leibniz về sinh thái nước ngọt và ngư nghiệp nội địa ở Berlin (Đức) vừa phát hiện ra nhiều chủng nấm có khả năng phân hủy nhựa, mang đến tiềm năng lớn trong việc xử lý hàng triệu tấn rác thải nhựa đang gây ô nhiễm trên toàn cầu, đặc biệt là ở các đại dương.
Nghiên cứu được thực hiện tại hồ Stechlin, phía Đông Bắc nước Đức, nhằm tìm hiểu cách các vi nấm sinh trưởng trên nhựa khi không có nguồn carbon nào khác. Theo ông Hans-Peter Grossart, trưởng nhóm nghiên cứu, một số loại vi nấm đã thể hiện khả năng phân hủy nhựa hiệu quả hơn các sinh vật khác nhờ sử dụng nhựa làm nguồn thức ăn duy nhất. Điều này có thể là kết quả của sự thích nghi với môi trường chứa lượng lớn nhựa, giúp các vi nấm này phát triển và phân hủy một số loại polymer tổng hợp nhất định.
Ông Grossart cho biết, khả năng "ăn nhựa" của các vi nấm phụ thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ và vi chất dinh dưỡng. Vì vậy, chúng phù hợp hơn với các môi trường được kiểm soát, chẳng hạn như nhà máy xử lý nước thải, thay vì áp dụng trực tiếp trong môi trường tự nhiên.
Mặc dù phát hiện về nấm "ăn nhựa" mang lại hy vọng mới trong cuộc chiến chống rác thải nhựa, nhưng các nhà khoa học cho rằng đây không phải là giải pháp toàn diện. "Nhựa được làm từ carbon hóa thạch, và việc phân hủy nhựa bằng nấm chỉ khác biệt chút ít so với việc đốt dầu hoặc khí đốt, bởi nó vẫn giải phóng CO2 vào bầu khí quyển", ông Grossart nhấn mạnh. Điều này có nghĩa là, dù nấm có khả năng phân hủy nhựa, chúng vẫn chưa thể giúp giảm thiểu hoàn toàn các tác động tiêu cực của nhựa đối với môi trường.
Theo thống kê của Công ty dữ liệu Statista (Đức), năm 2022, lượng rác thải nhựa trên toàn thế giới đạt 400 triệu tấn, so với con số chỉ 1,7 triệu tấn vào năm 1950. Nếu không có các chính sách thay đổi mạnh mẽ, con số này có thể tăng gấp ba lần vào năm 2060. Dù tỷ lệ tái chế rác nhựa đã tăng, nhưng hiện nay chỉ có khoảng 9% lượng rác thải nhựa được tái chế trên toàn cầu.
Khả năng phân hủy nhựa của sinh vật đã thu hút sự quan tâm của giới khoa học trong nhiều năm qua, với hơn 400 loài nấm và vi khuẩn được phát hiện có khả năng này. Một ví dụ tiêu biểu là vi khuẩn Ideonella sakaiensis, được tìm thấy ở Nhật Bản vào năm 2016, có thể "tiêu hóa" polyethylene terephthalate (PET) – loại nhựa thường sử dụng trong chai nước uống và rất khó tái chế bằng các phương pháp thông thường.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn đang phát triển "nhựa tự phân hủy" bằng cách đưa bào tử vi khuẩn "ăn nhựa" vào trong vật liệu polyurethane. Tuy nhiên, việc áp dụng các sinh vật này vào thực tiễn vẫn gặp khó khăn do chúng cần các điều kiện phù hợp để phát triển và tốc độ phân hủy nhựa còn chậm.
Dù chưa phải là giải pháp tối ưu, phát hiện về khả năng "ăn nhựa" của nấm đã mở ra một hướng đi mới trong xử lý rác thải. Việc tiếp tục nghiên cứu và tìm cách cải thiện điều kiện để tăng hiệu quả phân hủy nhựa sẽ là bước tiến quan trọng trong nỗ lực giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa. Trong tương lai, nếu kết hợp nhiều biện pháp khác nhau, hy vọng rằng rác thải nhựa sẽ không còn là gánh nặng lớn đối với môi trường.
