1. Bệnh động kinh là gì?
Động kinh là một chứng bệnh hệ thần kinh do xáo trộn lặp đi lặp lại của một số nơron trong vỏ não, biểu hiện bằng các triệu chứng tương ứng với vùng não bị kích thích.
Chứng động kinh được đặc trưng bởi các cơn động kinh tái phát. Thông thường, một bệnh nhân được chẩn đoán là động kinh khi có ít nhất 2 cơn động kinh trở lên, nếu họ chỉ có cơn động kinh duy nhất thì chưa gọi là động kinh.
Nhiều người bị động kinh ở tuổi nhỏ và thiếu niên, sau đó các cơn động kinh có thể giảm khi họ đến tuổi trưởng thành. Tỉ lệ động kinh cũng tăng ở người lớn tuổi.
Động kinh thường gây ra những cơn co giật (Nguồn: Internet)
2. Nguyên nhân gây động kinh
Khoảng 60 - 75% các trường hợp không biết được nguyên nhân của động kinh. Các trường hợp còn lại có thể do các nguyên nhân sau:
- Tổn thương não trong bào thai, chấn thương lúc sinh (do thiếu oxygen).
- Ngộ độc, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương...
- Chấn thương đầu, u não, tai biến mạch máu não…
- Đa số động kinh không có tính di truyền. Tuy nhiên, có số ít trường hợp có khuynh hướng di truyền.
3. Các cơn động kinh được biểu hiện như thế nào?
Có 3 loại động kinh thường gặp là cơn động kinh cục bộ, cơn động kinh toàn thể và cơn động kinh không phân loại được cục bộ hay toàn thể. Dựa vào từng loại động kinh mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc điều trị thích hợp.
3.1 Các cơn động kinh cục bộ
Các cơn động kinh cục bộ xảy ra khi có quá nhiều hoạt động điện khu trú ở một vùng trong não. Hai dạng động kinh cục bộ thường gặp nhất là cơn cục bộ đơn giản và cơn cục bộ phức tạp.
- Cơn động kinh cục bộ đơn giản: Bệnh nhân có thể có cảm giác lạ thường khó mô tả chẳng hạn như co giật một phần của cơ thể, thị giác hay khứu giác bất thường, cảm giác lo lắng hay sợ sệt, khó chịu ở vùng dạ dày, chóng mặt…
- Cơn động kinh cục bộ phức tạp: Bệnh nhân không biết được cơn động kinh đang xảy ra và trông họ rất lú lẫn. Người bệnh có thể có các hành vi vô nghĩa như đi qua đi lại, xoay đầu, xoa tay… họ không thể nhớ được các hành vi này sau cơn động kinh.
3.2 Các cơn động kinh toàn thể
Các cơn động kinh toàn thể xảy ra khi hoạt động điện trong não quá nhiều ảnh hưởng đến toàn bộ não. Có 2 dạng động kinh toàn thể thường gặp nhất là cơn vắng ý thức và cơn co cứng - co giật toàn thể.
- Cơn vắng ý thức: Bệnh nhân nhìn chằm chằm và mắt của họ có thể đảo lên trên. Loại cơn động kinh này được đặc trưng bởi mất ý thức trong khoảng 5 - 15 giây và khi cơn động kinh chấm dứt thì người bệnh không còn nhớ được những gì đã xảy ra. Cơn vắng ý thức thường xảy ra ở trẻ em và biến mất ở tuổi thiếu niên. Hiếm khi gặp ở người lớn.
- Cơn co cứng - co giật toàn thể: Người bệnh thường phát ra tiếng kêu ngắn, mất ý thức và ngã xuống sàn (tiếng kêu này không phải do đau). Các cơ sẽ co cứng và tay chân sẽ co giật. Bệnh nhân có thể bị tiểu dầm.
4. Động kinh có chữa được không?
Việc điều trị động kinh là việc làm liên tục, lâu dài. Không phải bao giờ động kinh cũng có xu hướng tiến triển mạn tính. Nhiều trường hợp được điều trị hợp lý, tích cực, bệnh đã tiến triển tốt và khỏi hoàn toàn.
Theo tiến sĩ Lê Văn Tuấn (Đại học Y Dược TP HCM), phương pháp điều trị động kinh hiện nay chủ yếu là dùng thuốc. Có nhiều loại thuốc chống động kinh và việc chọn lựa thuốc sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân, độ tuổi, giới tính, tình trạng bệnh lý đi kèm và loại động kinh mắc phải.
Khi dùng thuốc chữa động kinh thì khoảng 50% bệnh nhân sẽ không còn cơn động kinh, 30% còn động kinh nhưng giảm về cường độ và số lần xuất hiện, 20% không đáp ứng với thuốc. Nếu việc lựa chọn thuốc không thích hợp thì tỉ lệ không đám cứng sẽ cao hơn. Chính vì vậy, người bệnh không nên tự ý lựa chọn loại thuốc cũng như liều dùng tùy tiện.
Ngoài ra, người bệnh có thể dùng phương pháp chế độ ăn sinh ceton, ăn theo thực đơn chọn sẵn với nhiều mỡ, ít chất bột và đạm. Phương pháp này thường được áp dụng ở trẻ em 1 - 8 tuổi.
5. Cách xử trí khi thấy bệnh nhân co giật do động kinh
Nên làm gì khi thấy người bị động kinh? (Nguồn: Internet)
Khi phát hiện có người bị co giật bạn cần:
- Bình tĩnh để xử lý.
- Để bệnh nhân tránh xa lửa, vật nhọn hay chỗ dễ té ngã.
- Ghi lại khoảng thời gian bệnh nhân bị co giật.
- Khi bệnh nhân hết co giật thì đặt họ nằm nghiêng sang một bên, nhằm tránh tắc đường thở do dị vật như răng giả, đàm nhớt, chất ói từ dạ dày.
- Không nên để bất cứ vật gì vào miệng bệnh nhân như khăn, muỗi hay vắt chanh vào miệng.
- Không giữ chặt bệnh nhân khi họ đang co giật.
- Sau cơn co giật, bệnh nhân thường lú lẫn nên bạn cần ở cạnh họ đến khi họ tỉnh hẳn.
- Nếu cơn động kinh kéo dài 5 phút hoặc hơn hay có nhiều cơn động kinh và bệnh nhân không hồi phục đầy đủ giữa các cơn động kinh thì cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để xử trí cấp cứu ngay. Nếu chậm trễ, có thể nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân hoặc để lại di chứng lâu dài.
