Tin tứcHọ Tầm gửi (hay còn gọi là tằm gửi, chùm gửi) có tên khoa học là Loranthaceae, là họ thực vật có hoa. Tầm gửi chứa khoảng 68 – 77 chi và 950 – 1000 loài cây thân gỗ, phần nhiều trong số đó là các loài cây bán ký sinh trên các cây chủ khác nhau.
Bộ phận dùng làm thuốc của tầm gửi là cả cây, trừ rễ, thu hái khi cây chưa ra hoa. Đem cây về cắt ngắn, phơi trong râm mát hoặc sấy nhẹ cho khô. Khi dùng có thể tẩm rượu, sao qua.
1. Tác dụng của cây tầm gửi là gì?
Từ lâu, Đông y đã sử dụng các loại cây tầm gửi để làm thuốc chữa nhiều bệnh. Tác dụng của cây tầm gửi giúp chữa phong thấp, giảm đau nhức xương khớp hoặc chấn thương, té ngã, tăng huyết áp, rối loạn tâm thần... Một số loài có tác dụng an thai, tăng tiết sữa sau sinh... Trong y học hiện đại, cây tầm gửi có tác dụng chống viêm, giảm đau, chống oxy hóa và bảo vệ gan.
Tuy nhiên, tác dụng chữa bệnh của cây tầm gửi sẽ phụ thuộc vào loài cây mà nó sống ký sinh. Chẳng hạn như:
1.1 Tầm gửi trên cây dâu tằm (tên thuốc là tang ký sinh)
Tang ký sinh có vị đắng, tính bình, không độc và 2 kinh can, thận. Có tác dụng bổ gan, thận, mạnh gân cốt, cải thiện chứng đau lưng mỏi gối. Dùng riêng bằng cách rửa sạch, phơi khô, chặt thành đoạn, sao vàng, sắc uống hoặc phối hợp với các vị thuốc bổ can thận khác như tục đoạn, cẩu tích, đau xương, tang chi...
Một số bài thuốc phối hợp tang ký sinh với các vị thuốc khác là:
- Bài thuốc 1: Tang ký sinh 16g, cẩu tích 12g, ngưu tất 12g. Sắc uống trong ngày. Giúp chữa đau lưng, tay chân tê bại.
- Bài thuốc 2: Tang ký sinh 16g, thài lài tía 16g, rễ chuối hột 10g, rễ cỏ tranh 10g, thái nhỏ. Sắc uống. Giúp chữa ho ra máu.
- Bài thuốc 3: Tang ký sinh 16g, cao ban long 10g, nướng cho thơm, lá ngải cứu 10g. Sắc uống 2-3 lần trong ngày. Giúp chữa đau bụng, động thai.
- Bài thuốc 4: Tang ký sinh 16g, ngưu tất 10g. Sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày. Giúp chữa tắc tia sữa.
- Bài thuốc 5: Tang ký sinh 32g, thạch quyết minh 20g, thiên ma 6g, câu đằng 16g, chi tử 8g, hoàng cầm 12g, đỗ trọng 14g, phục linh 12g, ngưu tất 12g, ích mẫu 16g. Nếu nhức đầu thêm cúc hoa vàng 12g, mạn kinh tử 12g. Nếu mất ngủ, khó ngủ, ngủ ít thêm toan táo nhân 8g, bá tử nhân 8g. Sắc uống làm 2 lần, uống trong ngày. Giúp chữa chứng tăng huyết áp.
- Bài thuốc 6: Tang ký sinh 18g, độc hoạt 9g, tần cửu 9g, phòng phong 9g, đương quy 9g, bạch thược 9g, đỗ trọng 9g, ngưu tất 12g, tế tân 3g, sinh địa 15g; đảng sâm 12g, phục linh 12g; nhục quế 1,5g, cam thảo 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm 3 lần, uống trước bữa ăn. Giúp chữa đau thần kinh tọa, bổ huyết, ích thận.
1.2 Tầm gửi cây chanh
Dùng tầm gửi phối hợp với lá táo, sao vàng, sắc với 200ml, còn 50ml, uống làm 2 lần trong ngày. Có tác dụng chữa ho khan, ho có đờm
1.3 Tầm gửi cây mít
Dùng riêng cây tầm gửi hoặc phối hợp với cỏ sữa lá nhỏ, sắc uống. Có tác dụng tăng tiết sữa mẹ sau sinh.
1.4 Tầm gửi cây táo
Dùng cây tầm gửi phối hợp với củ sả, củ chuối hột thái nhỏ, sao vàng sắc uống. Có tác dụng chữa kiết lỵ ra máu.
1.5 Tầm gửi cây gạo
Tầm gửi cây gạo kết hợp với tầm gửi cây chanh, vỏ cây lai đem sao vàng, hạ thổ, sắc uống giúp chữa động kinh. Khi phối hợp với xương quạ đen, sắc uống sẽ có tác dụng chữa hen suyễn.
Ngoài ra, tác dụng tầm gửi cây gạo còn giúp chữa viêm cầu thận, phù thận, sỏi thận, chức năng gan yếu, gan nóng; đặc biệt làm tăng khả năng thải độc của gan.
1.6 Tầm gửi cây xoan
Dùng tầm gửi sắc uống sẽ có công dụng chữa bệnh đường ruột, kiết lỵ, táo bón.
1.7 Tầm gửi cây cúc tần
Dùng hạt tầm gửi (thỏ ty tử) 8g, thục địa 16g, lục giác giao 12g, đỗ trọng 12g, kỷ tử 10g, nhục quế 10g, sơn thù du 8g, phụ tử chế 6g, đương quy 8g. Sắc uống ngày một thang. Có tác dụng bổ thận tráng dương, chữa di tinh, liệt dương.
1.8 Tầm gửi cây quýt
Khi sắc uống có tác dụng chữa ho.
Lưu ý: Cây tầm gửi không phải trên loại cây nào cũng tốt và mang lại công hiệu chữa bệnh. Với những cây tầm gửi trên cây trúc đào, thông thiên hoặc cây lim thì không nên dùng vì bản thân cây chủ có độc tính sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe thậm chí là tính mạng của người sử dụng. Tốt nhất vẫn nên tham khảo ý kiến thầy thuốc khi sử dụng cây tầm gửi để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
