Có thế nói rằng, nhắc đến những thức quả dân dã nhưng lại được tận dụng phổ biến trong y học thì nhất định không thể bỏ qua quả trám. Loại quả vốn rất gần gũi và thân quen trong kí ức của bao người Việt này chứa nguồn dưỡng chất quý giá như thế nào mà được “tín nhiệm” tới vậy? Cùng khám phá ngay sau đây nhé.
1. Quả trám là quả gì?
Quả trám có tên khoa học là Canarium, thuộc họ Burseraceace. Cây trám thuộc nhóm cây gỗ lớn, có thể cao tới 25 – 30m, tán lá rộng và dày, thường ra hoa vào độ tháng 2 - 3 âm lịch hàng năm, sau đó sẽ kết quả vào giao đoạn cuối hạ và kéo dài sang thu, độ tháng 7 – 9.
Hiện nay tại Việt Nam, ở các tỉnh miền núi phía Bắc và một số tỉnh miền nam Tây Nguyên, người dân chủ yếu canh trồng hai loại trám:
- Quả trám đen (trám chim, hắc lãm, ô lãm): hình thoi, dài khoảng 3 – 5cm, nhọn ở hai đầu, có màu tím đen sẫm.
- Quả trám trắng (cà na, trám xanh hoặc thanh quả, bạch lãm): dáng hình thoi, hai đầu tù lại, không quá nhọn, có màu xanh pha chút vàng nhạt.
2. Tác dụng của quả trám với sức khỏe
Thưởng thức những quả trám vị bùi bùi, thơm thơm, lẫn chút chan chát nhẹ thực tế lại có thể giúp bạn tiếp nạp thêm khá nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu, từ khoáng chất, vitamin tới các nhóm chất chống oxy hóa mạnh. Nhờ vậy mà chủ động cải thiện được những vấn đề sức khỏe thường gặp dưới đây:
2.1 Chữa ho, viêm họng
Với y học cổ truyền, quả trám (đặc biệt là quả trám đen) vốn được xếp vào nhóm dược liệu có khả năng giảm ho và chữa viêm họng khá hữu hiệu. Theo đó, hãy thử ngậm quả trám đã om chín hoặc ô mai trám sên đường, nhằm xoa dịu cảm giác ngứa rát cổ họng hay các cơn ho dai dẳng kéo dài.
Xem thêm: Bác sĩ mách bạn cách chữa ho đơn giản tại nhà, nguyên liệu có sẵn ngay trong nhà bếp
2.2 Thanh nhiệt giải độc
Tác dụng của quả trám không chỉ hỗ trợ giảm viêm họng mà còn góp phần thanh nhiệt giải độc, phù hợp với các đối tượng dễ bị mụn nhọt hay nóng trong người. Lúc này, bạn có thể tham khảo bài thuốc nước quả trám nấu cùng rễ tranh, uống khi còn nóng, khoảng 100 – 150ml một ngày.
2.3 Phòng chống ung thư
Nhiều nghiên cứu thành phần dinh dưỡng trong y học hiện đại đã được tiến hành và nhận thấy rằng trong quả trám có chứa khá đa dạng chất chống oxy hóa, điển hình phải kể đến alkaloid hay flavonoid. Những hoạt chất này đều có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn rất mạnh, trực tiếp tham gia “quét” gốc tự do, giảm thiểu các tổn thương lên tế bào, từ đó ngăn ngừa tối đa các bệnh ung thư nguy hiểm.
2.4 Hỗ trợ giải rượu
Bên cạnh thức uống giải rượu quen thuộc như trà gừng hay nước chanh mật ong thì quả trám với phèn chua cũng là một gợi ý bạn có thể áp dụng khi uống “quá chén”. Cụ thể, hãy dùng nước lạnh rửa sạch trám, lấy dao khía trên mỗi quả bốn năm đường rồi nhét phèn vào những vết khía ấy, nhai nhỏ nuốt dần.
Xem thêm: ‘Bỏ túi’ 12 bí kíp giải rượu bia này đảm bảo bạn không còn say xỉn triền miên nữa
2.5 Tốt cho người bệnh tiểu đường
Quả trám được đánh giá là thực phẩm khá lành mạnh dành cho người bệnh đang điều trị tiểu đường. Theo đó, trong quả trám có chứa tinh bột kháng tannin – hoạt chất tạo nên vị đắng chát nhẹ, giúp kiểm soát quá trình chuyển hóa đường glucose vào máu, đồng thời giảm tình trạng kháng insulin.
2.6 Cải thiện chứng tiêu chảy
Nếu đang bị lạnh bụng hay mắc chứng tiêu chảy kéo dài, nhâm nhi một vài quả trám om chín cũng là phương pháp cải thiện khá hiệu quả. Bởi hoạt chất tannin từ quả trám sẽ làm săn niêm mạc ruột, hạn chế đi ngoài phân lỏng và cầm tiêu chảy.
Xem thêm: Bác sĩ BV ĐH Y Dược chia sẻ cách chống ‘tào tháo rượt’ cực hiệu quả ngay tại nhà
2.7 Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Một trong những tác dụng của quả trám cần nhắc tới đó là cung cấp các dưỡng chất lành mạnh và tốt cho sức khỏe tim mạch. Cùng với những nhóm chất chống oxy hóa, lượng khoáng chất kali được tìm thấy trong quả trám sẽ là các thành tố quan trọng tham gia điều hòa huyết áp ổn định, thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu tới tim, giúp bảo vệ một trái tim khỏe mạnh.
3. Hướng dẫn chọn mua và bảo quản quả trám
Vì trám thường chỉ được thu hái theo mùa vụ và xuất hiện khá ngắn ngủi, nên, công đoạn chọn mua cũng như bảo quản đóng vai trò không hề nhỏ giúp bạn thưởng thức trọn vẹn loại quả giàu dinh dưỡng này.
3.1 Mẹo chọn mua quả trám thơm bùi
Để lựa chọn được quả trám bùi dẻo, không quá chát hay sượng cứng, bạn hãy chú ý một số đặc điểm nổi bật sau:
- Chọn quả thon dài, không cần quá mập mạp, còn nguyên vẹn và không nhăn nheo hay sâu mọt.
- Nên chọn quả mà chạm vào còn cứng, không bị thối nhũn, trên da có phủ lớp phấn trắng.
3.2 Hướng dẫn bảo quản quả trám
Nếu mua quả trám về tích trữ để sử dụng dài ngày, cần thực hiện theo một vài hướng dẫn bảo quản này:
- Rải quả trám ra rổ hoặc rá, đặt ở nơi khô ráo, tránh ẩm ướt.
- Hạn chế cất trữ quả trám trong túi ni lông và tránh để hấp hơi vì quả trám dễ bị úng nước, nhanh chua, nhanh hỏng.
4. Một số cách chế biến quả trám
Trám đen hay trám xanh (cà na) đều có thể “biến tấu” thành vô vàn món ngon hấp dẫn, tuy nhiên tùy theo khẩu vị và sở thích, bạn hãy tìm mua loại trám ưng ý. Khi đó hãy trổ tài vào bếp để chế biến những món ăn độc đáo dưới đây xem sao nhé:
- Trám luộc
- Trám kho thịt
- Cá kho trám
- Trám nhồi thịt hấp
- Xôi trám đen
- Trám xanh (cà na) đập muối ớt
- Cà na ngào đường
Xem thêm: ‘Bỏ túi’ 8 cách chế biến quả trám đen – dân dã mà ngon đến lạ!
5. Những lưu ý cần biết khi sử dụng quả trám
Trong quá trình sử dụng và chế biến các món ăn từ quả trám, đừng quên những lưu ý an toàn sau đây:
5.1 Ngâm rửa sạch
Lớp vỏ đen tím bên ngoài của quả trám vốn chứa nhiều dưỡng chất quý giá nên phần lớn khi sử dụng sẽ không bóc bỏ đi. Chính vì vậy, lời khuyên là bạn nên ngâm rửa quả trám thật kĩ lưỡng với nước muối loãng, nhằm loại bỏ bụi bẩn bám dính khi thu hái, vận chuyển.
5.2 Không ăn quá nhiều
Các món ăn từ quả trám vừa thơm ngon, vừa tốt cho sức khỏe nhưng ăn quá nhiều trám lại không phải là thói quen tốt. Tốt nhất bạn chỉ nên ăn từ 100 – 150g quả trám mỗi lần, tuần từ 1 – 2 bữa là hợp lý, tránh tình trạng bị ợ hơi hoặc đầy bụng khó tiêu.
Tuy có kích thước “khiêm tốn” vậy nhưng quả trám - loại quả dân dã này lại mang đến vô vàn dưỡng chất tuyệt vời. Tới mùa hãy tranh thu tìm mua để hưởng trọn những tác dụng của quả trám với sức khỏe bạn nhé!