Tin tứcĐiện Kremlin đã công bố về thỏa thuận mang tính đột phá này trong thông cáo về cuộc thảo luận lần đầu tiên vào ngày 26/1 giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Joe Biden kể từ khi Biden lên nhậm chức.
Phía Nhà Trắng chưa đưa ra phản hồi xác nhận đối với thông báo từ Điện Kremlin, tuy nhiên cho biết Tổng thống Mỹ Biden và Tổng thống Nga Putin đã điện đàm thảo luận về vấn đề này, và thống nhất rằng các bộ phận phụ trách sẽ nhanh chóng hoàn thành việc gia hạn hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân vào ngày 5/2 sắp tới - thời điểm hiệp ước hết hiệu lực.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki hôm 21/1 cho biết Tổng thống Biden muốn gia hạn New START thêm 5 năm, mức tối đa trong thỏa thuận.
Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Tấn công Chiến lược Mới (tiếng Anh: New Strategic Arms Reduction Treaty, hay New START) được ký kết vào năm 2010, là hiệp ước kiểm soát vũ khí duy nhất còn lại giữa Washington và Moscow.
Nội dung của New START bao gồm giới hạn số đầu đạn hạt nhân tối đa mà Mỹ và Nga được phép triển khai là 1.550 - mức thấp nhất trong hàng chục năm qua; cũng như giới hạn số lượng các tên lửa, máy bay ném bom và tàu ngầm mang đầu đạn hạt nhân.
New START có thể được coi là nhân tố giúp quản lý căng thẳng Mỹ - Nga trong kiểm soát vũ khí hạt nhân và kiến tạo hy vọng cho mối quan hệ tương lai giữa hai bên. Tuy nhiên, nếu New START bị “khai tử”, đây sẽ là lần đầu tiên hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới không có một văn bản nào ngăn cản phát triển các loại vũ khí hạt nhân kể từ năm 1972. Điều này cảnh báo sẽ kích hoạt một cuộc chạy đua vũ trang mới như thời kỳ Chiến tranh Lạnh và đẩy thế giới vào tương lai nhiều bất trắc.
Trước đây, dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ và Nga đã thất bại trong việc gia hạn hiệp ước trên vì không đạt được sự đồng thuận, khi chính quyền Washington mong muốn bổ sung thêm nhiều điều kiện hơn để gia hạn hiệp ước và phía Moscow không đồng ý.
Thông cáo của Điện Kremlin cho biết cả Putin và Biden đều “thể hiện sự hài lòng” khi các công hàm ngoại giao giữa hai nước đã được trao đổi trước đó vào thứ Ba 26/1, mang nội dung xác nhận hiệp ước sẽ được gia hạn, đồng thời các quy trình cần thiết cho việc này sẽ được hoàn tất trong vài ngày tới.
Cũng theo Điện Kremlin, Tổng thống Nga Putin đã nói với Tổng thống Mỹ Biden rằng việc bình thường hóa quan hệ giữa Moscow và Washington là vì lợi ích của cả hai quốc gia.
Bên cạnh đó, hai nhà lãnh đạo cũng đã thảo luận về quyết định của Mỹ thời Tổng thống Donald Trump về việc rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở, về chương trình hạt nhân của Iran và một số vấn đề liên quan đến Ukraine.
Phía Nhà Trắng cũng nhấn mạnh quan điểm về các nội dung khác mà nước này bất đồng quan điểm ý Nga. Các nội dung này bao gồm vấn đề về việc nhà đối lập Nga Alexei Navalny bị đầu độc, việc Nga bị cáo buộc tấn công mạng công ty công nghệ SolarWinds của Mỹ như bàn đạp để thâm nhập vào mạng lưới của chính phủ liên bang ở Mỹ, và một số báo cáo cho thấy Nga có liên hệ với phiến quân Taliban và treo thưởng cho việc tiêu diệt liên quân tại Afghanistan. Đặc biệt, Tổng thống Biden tái khẳng định sự ủng hộ vững chắc của Mỹ đối với chủ quyền của Ukraine.
Tuyên bố của Nhà Trắng khẳng định: “Tổng thống Biden đã nói rõ rằng Mỹ sẽ hành động kiên quyết để bảo vệ lợi ích quốc gia trước những hành động của Nga gây tổn hại cho chúng tôi hoặc các đồng minh của chúng tôi.”
