Tin tứcTại cuộc họp ở Washington đầu tháng 12/2025, nhóm phụ trách chính sách NATO của Lầu Năm Góc đã nêu yêu cầu để châu Âu gánh phần lớn năng lực phòng thủ thông thường của liên minh từ năm 2027.
Thông tin do nhiều nguồn thạo tin tại cả Mỹ và châu Âu xác nhận. Phái đoàn châu Âu tham dự cuộc họp cho biết Washington chưa hài lòng với tốc độ tăng cường năng lực phòng thủ của lục địa này kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022.
Một quan chức tham gia cuộc họp tiết lộ phía Mỹ cảnh báo khả năng nước này sẽ rút khỏi một số cơ chế điều phối phòng thủ nội bộ của NATO nếu châu Âu không đáp ứng yêu cầu đúng hạn. Dù vậy, Lầu Năm Góc chưa nêu rõ tiêu chí đánh giá tiến độ, cũng không giải thích cụ thể mức độ “gánh phần lớn trách nhiệm” được tính toán ra sao.
Năng lực phòng thủ thông thường của NATO bao gồm binh lính, hệ thống vũ khí và trang thiết bị phi hạt nhân. Đây là những lĩnh vực lâu nay phụ thuộc phần lớn vào Mỹ, đặc biệt trong triển khai tác chiến, hậu cần và năng lực không quân chiến lược.
Một điểm khiến phái đoàn châu Âu băn khoăn là chưa rõ mốc thời gian 2027 xuất phát từ lập trường chính thức của Tổng thống Donald Trump hay chỉ là quan điểm của một nhóm quan chức Lầu Năm Góc. Nhiều đánh giá tại Washington cho thấy nội bộ Mỹ vẫn còn nhiều tranh cãi về vai trò dài hạn của Mỹ ở châu Âu, nhất là trong bối cảnh chính phủ muốn tập trung nguồn lực cho cạnh tranh chiến lược tại châu Á – Thái Bình Dương.
Giới chức châu Âu nhận định mục tiêu 2027 gần như không khả thi. Một nhà ngoại giao tại Brussels cho rằng để thay thế một phần năng lực mà Mỹ đang cung cấp, châu Âu cần nguồn lực tài chính lớn hơn, đồng thời cần nhiều đồng thuận chính trị mà hiện chưa có. Một số quốc gia đã tăng mạnh chi tiêu quốc phòng, nhưng mức tăng chưa đủ để xây dựng các lực lượng có quy mô tương đương Mỹ trong thời gian ngắn.
Khi được hỏi về lập trường của NATO, một quan chức của liên minh cho biết các nước châu Âu đã chủ động gánh nhiều phần việc hơn so với vài năm trước, nhất là sau khi cam kết nâng chi tiêu quốc phòng. Tuy nhiên, người này không bình luận về hạn chót 2027.
Từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump nhiều lần thúc ép các đồng minh châu Âu “tự lo an ninh cho mình nhiều hơn”. Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông thường chỉ trích những nước không đạt mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu. Nhưng tại hội nghị thượng đỉnh NATO tháng 6, ông lại khen ngợi lãnh đạo châu Âu vì ủng hộ đề xuất nâng mục tiêu chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP.
Bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và châu Âu về phân bổ trách nhiệm diễn ra cùng lúc với các hoạt động ngoại giao dồn dập giữa Washington và Kyiv. Ngày 4/12, tại Miami, đặc phái viên của Tổng thống Donald Trump – ông Steve Witkoff – đã gặp trưởng đoàn đàm phán Ukraine Rustem Umerov. Nhà Trắng mô tả buổi làm việc là hiệu quả và cho biết hai bên sẽ tiếp tục trao đổi sau khi báo cáo lên lãnh đạo.
Một nguồn tin khác tiết lộ ông Witkoff và ông Jared Kushner đã chia sẻ với phía Ukraine thông tin từ cuộc gặp tại Moscow với Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi đầu tuần. Tuy nhiên, đây chưa phải là bước đi chính thức nhằm xây dựng một kế hoạch hòa bình. Hai bên đã thống nhất tổ chức các buổi gặp từ trước khi phái đoàn Mỹ sang Moscow.
Tình hình hiện tại cho thấy NATO bước vào giai đoạn nhạy cảm, khi những mục tiêu an ninh chung chịu tác động bởi các tính toán chính trị nội bộ của từng nước thành viên. Cuộc tranh luận về trách nhiệm trong NATO nhiều khả năng còn kéo dài, nhất là khi châu Âu đối mặt áp lực tăng năng lực phòng thủ trong bối cảnh an ninh khu vực tiếp tục biến động.
