Cúng Tất niên là một phong tục tập quán lâu đời mang đậm nét văn hóa truyền thống của người Việt. Trong ngày này, mọi người sẽ cùng nhau dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa để chuẩn bị cho lễ cúng Tất niên cũng như thời khắc cúng giao thừa, đón chào năm mới.
Đây là dịp để các thành viên trong gia đình tụ họp, chia sẻ những câu chuyện đã trải qua trong năm. Đồng thời cũng là dịp để con cháu tỏ lòng thành, tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên, cảm tạ đất trời và các vị thần đã gia hộ cho gia đình có được một năm bình an, tốt đẹp.
Tất niên có thể là ngày 30 Tháng Chạp (nếu đó là năm đủ) hoặc là ngày 29 tháng Chạp (nếu đó là năm thiếu), thường diễn ra vào buổi chiều hoặc buổi tối. Sau khi tiến hành lễ cúng, gia chủ có thể mời khách đến nhà để dự bữa cơm thân mật. Tùy theo phong tục tập quán của mỗi vùng mà lễ cúng Tất niên có thể khác nhau.
Cúng Tất niên 2024 ngày nào đẹp?
Theo lịch vạn niên, năm nay sẽ có một số ngày tốt, thích hợp để tiến hành lễ cúng Tất niên mà bạn có thể tham khảo.
Ngày 26 tháng Chạp (tức ngày Kỷ Hợi, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão; rơi vào ngày 5/2/2024 Dương Lịch).
Giờ đẹp ngày 26 tháng Chạp:
- Ất Sửu (1h - 3h): Ngọc Đường
- Mậu Thìn (7h -9h): Tư Mệnh
- Canh Ngọ (11h - 13h): Thanh Long
- Tân Mùi (13h -15h): Minh Đường
- Giáp Tuất (19h -21h): Kim Quỹ
- Ất Hợi (21h - 23h): Bảo Quang
Ngày 29 tháng Chạp (tức ngày Nhâm Dần, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão; rời vào ngày 09/2/2024 Dương lịch).
Giờ đẹp ngày 29 tháng Chạp:
- Canh Tý (23h -1h): Thanh Long
- Tân Sửu (1h - 3h): Minh Đường
- Giáp Thìn (7h - 9h): Kim Quỹ
- Ất Tỵ (9h - 11h): Bảo Quang
- Đinh Mùi (13h - 15h): Ngọc Đường
- Canh Tuất (19h - 21h): Tư Mệnh
Ngày 30 tháng Chạp (tức ngày Quý Mão, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão; rời vào ngày 9/2/2024 Dương lịch).
- Giờ đẹp ngày 30 tháng Chạp:
- Nhâm Tý (23h -1h): Tư Mệnh
- Giáp Dần (3h - 5h): Thanh Long
- Ất Mão (5h - 7h): Minh Đường
- Mậu Ngọ (11h - 13h): Kim Quỹ
- Kỷ Mùi (13h -15h): Bảo Quang
- Tân Dậu (17h - 19h): Ngọc Đường
Mâm cúng Tất niên gồm những gì?
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Mạnh Linh cho biết, mâm cúng Tất niên bao gồm: mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, trà, rượu, bánh chưng và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn). Trong đó, mâm ngũ quả, hương hoa được đặt trên bàn thờ và sẽ thờ suốt Tết.
Mâm cỗ mặn được đặt ở bàn thờ phụ hoặc một chiếc bàn nhỏ thấp hơn hình chữ nhật đặt trước bàn thờ chính.
Đối với mâm ngũ quả, gia chủ nên chọn những loại quả thông dụng, ăn được, đẹp mắt và vừa đủ chín như chuối, bưởi, dưa hấu, cam, táo… Không nên dùng quả xanh, quả giả để cúng gia tiên.
Hoa bày bàn thờ có thể là một cành đào nhỏ.
Hương và đèn là 2 vật không thể thiếu. Hương tượng trưng cho các vì sao, kết nối giữa âm với dương, còn đèn tượng trưng cho Mặt Trăng, Mặt Trời, do đó trên bàn thờ thường sẽ có đủ 2 cây đèn.
Tùy vào từng vùng miền mà mâm cúng Tất niên sẽ khác nhau, nhưng cơ bản sẽ gồm có:
- Đối với người miền Bắc, trên mâm cỗ mặn thường có 4 bát, 4 đĩa. Cỗ lớn thì 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa… thậm chí, có nhà chuẩn bị mâm cỗ lớn xếp cao từ 2 đến 3 tầng. Mâm cúng tất niên thông thường không thể thiếu được món gà trống, ngoài ra còn được bày biện trang nghiêm với các món như: canh măng, canh mọc, gà luộc, nem rán, rau, giò, bánh chưng...
- Đối với người miền Trung, mâm cúng Tất niên ít cầu kỳ hơn, thường có: bánh chưng, bánh tét, giò lụa, cá chiên/chả ram, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, giá chua…
- Đối với người miền Nam thường có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt…
Bài cúng Tất niên
Dưới đây là bài cúng Tất niên theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Tiên linh nội ngoại họ .................
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm Nhâm Dần
Tín chủ (chúng) con là:..................................................................................
Ngụ tại:........................................................................................................
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Tất niên cuối năm là một trong những phong tục tập quán lâu đời, mang ý nghĩa thẩm mỹ độc đáo của dân tộc ta. Đây là dịp đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và chào đón một năm mới với nhiều điều tốt đẹp, thịnh vượng. Đặc biệt, theo quan niệm xưa, gia đình nào vào ngày này càng đông đủ, các thế hệ cùng dự bữa tất niên chứng tỏ gia đình đó "phúc lộc đề đa", càng nhiều may mắn.
Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Sống đẹp.