Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng động thái này để bảo vệ tài sản trí tuệ của Mỹ và các thông tin cá nhân của người Mỹ. Phía Trung Quốc gọi đây là “sự leo thang chưa từng có” nhằm vào nước này và cảnh báo sẽ trả đũa nếu Mỹ không chịu rút lại quyết định. Có thể nói, căng thẳng Mỹ – Trung ngày càng trở thành một cuộc đối đầu toàn diện, trên tất cả các mặt trận. Nhiều câu hỏi đang được đặt ra sau hành động của Mỹ, chẳng hạn như hậu quả trong quan hệ Mỹ -Trung như thế nào, phải chăng đây là một chiến lược của Tổng thống Donald Trump trong cuộc tranh cử cuối năm nay?
Ảnh minh họa
Bộ Ngoại giao Mỹ chỉ xác nhận yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Lãnh sự quán ở thành phố Houston, bang Texas, vài giờ sau khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ngày 21 tháng 7 Mỹ đã yêu cầu Trung Quốc đóng cửa cơ sở ngoại giao này trong vòng 72 giờ.
Tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nêu rõ Chính phủ Mỹ đã yêu cầu đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thông tin cá nhân của người Mỹ. Chính phủ Mỹ sẽ không dung thứ cho các vi phạm chủ quyền và dọa nạt người dân Mỹ của Trung Quốc, cũng như Mỹ từng không dung thứ cho các hành vi thương mại không công bằng, đánh cắp việc làm của người Mỹ và hành vi nghiêm trọng khác của Trung Quốc. Theo bà Morgan Ortagus, Tổng thống Donald Trump đòi hỏi sự công bằng và có đi có lại trong các mối quan hệ Mỹ - Trung. Bà Ortagus trích dẫn một phần Công ước Vienna năm 1961 về các mối quan hệ ngoại giao, lưu ý rằng hiệp ước này yêu cầu các nhà ngoại giao nước ngoài “phải tôn trọng luật pháp và các quy định của nước tiếp nhận” và “có bổn phận không can thiệp vào công việc nội bộ của nước chủ nhà”.
Theo thông tin sáng nay trên tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, David Stilwell, quan chức hàng đầu về Đông Á tại Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa ra lời giải thích chi tiết nhất về lý do tại sao lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston được lệnh đóng cửa. Theo quan chức ngoại giao này, Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston bị nghi là một phần trong hoạt động gián điệp của quân đội Trung Quốc nhằm gửi sinh viên đến Mỹ nhằm thu thập các thông tin kinh tế, quân sự. Tuy nhiên, ông không đưa ra bằng chứng cụ thể cho cáo buộc này. Ông Stilwell cũng cáo buộc tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston và các nhà ngoại giao Trung Quốc khác gần đây đã sử dụng giấy tờ tùy thân giả tại sân bay thành phố này.
Trong một phản ứng gần như tức thì sau quyết định đột ngột của phía Mỹ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng cho rằng đây là hành động "leo thang chưa từng có" của Mỹ nhằm vào nước này, cũng là thách thức chính trị đơn phương của Washington đối với Bắc Kinh, nhằm cố tình phá hoại quan hệ Trung Mỹ. Trung Quốc đã lên án mạnh mẽ và yêu cầu Mỹ hủy bỏ quyết định này, đồng thời đe dọa sẽ có những phản ứng đáp trả cần thiết. Trung Quốc cho rằng, đây là việc làm "chưa từng có trong lịch sử" ngoại giao và quan hệ Trung Mỹ. Hành động này không khác gì "trục xuất" các nhà ngoại giao Trung Quốc ra khỏi đất Mỹ. Nếu Trung Quốc cũng thực thi các biện pháp đáp trả tương ứng, trong đó có việc đóng cửa Tổng lãnh sự quán của Mỹ tại Trung Quốc, thậm chí có thể dẫn tới việc hạ cấp quan hệ ngoại giao hai nước.
Giới phân tích nhận định, tính chất của vụ việc hết sức nghiêm trọng. Bởi thực chất đây là một cuộc "đối đầu chính trị" giữa hai bên đang ngày càng leo thang. Nó cho thấy chính quyền đương nhiệm của Mỹ dường như đã quyết tâm phát động một cuộc "Chiến tranh mới" thực sự với Trung Quốc. Dù nguyên nhân của việc làm này là xuất phát từ chiến lược cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc hay là do áp lực bầu cử đang đến gần, thì việc mối quan hệ vốn "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt" này giữa Bắc Kinh và Washington tiếp tục tụt dốc trong tương lai là điều không thể tránh khỏi. Tạp chí Time dẫn lời Zhu Feng, chuyên gia về Mỹ tại Đại học Nam Kinh, nói rằng trong khi lệnh đóng cửa lãnh sự quán là chưa từng có trong quan hệ Mỹ - Trung, mối quan hệ giữa hai nước khó có thể “sụp đổ toàn diện”. Một chuyên gia khác tại Đại học Nhân dân Bắc Kinh, nhận định rằng “tình hình sẽ còn tệ hơn cho đến tháng 11 hoặc khi nhiệm kỳ tổng thống Mỹ tiếp theo bắt đầu”. Theo hãng tin Anh Reuters, khi đưa ra bình luận đầu tiên về việc Mỹ bất ngờ yêu cầu đóng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, Tổng thống Donald Trump cảnh báo, Mỹ có thể đóng thêm các lãnh sự quán khác của Trung Quốc. Còn Trung Quốc đe dọa,sẽ đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán.
Có thể nói, căng thẳng Mỹ – Trung ngày càng trở thành một cuộc đối đầu toàn diện, trên tất cả các mặt trận. Nhiều câu hỏi đang được đặt ra sau hành động của Mỹ, chẳng hạn như hậu quả trong quan hệ Mỹ -Trung như thế nào, phải chăng đây là một chiến lược của Tổng thống trong cuộc tranh cử cuối năm nay?
Giới phân tích cho rằng dù căng thẳng Mỹ - Trung đang bị đẩy lên cao trên nhiều mặt, nhiều khả năng hai bên vẫn để ngỏ cánh cửa cho đối thoại và điều đó thể hiện qua tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper. Phát biểu tại cuộc hội thảo trực tuyến do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại London, Anh tổ chức ngày 21 tháng 7, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định ông sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc và đã lên kế hoạch tới Bắc Kinh vào cuối năm nay. Ông Mark Esper nêu rõ, một trong những mục tiêu của chuyến thăm này là thiết lập các hệ thống cần thiết để trao đổi trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.
Nguyệt Minh