Hôm nay (28/9/2021), showbiz Việt đón nhận tin buồn khi nữ ca sĩ Phi Nhung qua đời sau khoảng hơn 1 tháng mạnh mẽ chống chọi với Covid – 19. Theo đó, một trong những nguyên nhân khiến cô bị suy hô hấp cấp tính và không thể qua khỏi cơn bạo bệnh này là do sự xuất hiện của "cơn bão" Cytokine
Vậy "cơn bão" Cytokine là gì và tại sao có tần suất xuất hiện lớn ở các bệnh nhân mắc Covid – 19 chuyển nặng?
1. "Cơn bão" Cytokine là gì?
Cytokine được biết đến là các phân tử protein đa chức năng, có đặc tính phát ra tín hiệu tới các tế bào miễn dịch, nhằm kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể con người, hỗ trợ ức chế virus gây bệnh.
Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức và giải phóng hàm lượng lớn cytokine vượt mức cần thiết sẽ gây ra hiện tượng bão Cytokine, còn được biết đến là hội chứng bão Cytokine hay hội chứng viêm toàn thân cấp tính. Lúc này lượng Cytokine dư thừa sẽ tồn đọng, gây tổn thương và tê liệt các cơ quan phủ tạng của cơ thể, điển hình là phổi và gan.
2. Dấu hiệu nhận biết "cơn bão" Cytokine
Để có thể xác định chính xác liệu người bệnh có đang rơi vào tình trạng bão Cytokine hay không, trước tiên các bác sĩ chuyên khoa sẽ chẩn đoán thông qua biểu hiện lâm sàng. Cụ thể, nếu xuất hiện một trong những dấu hiệu dưới đây, tỉ lệ mắc hội chứng bão Cytokine là rất cao:
- Khó thở, chủ yếu thở hắt bằng miệng, nhịp thở chỉ có 30 phút/lần do khí CO2 thẩm thấu qua vách phế nang để thoát ra ngoài.
- Tay chân tím tái, phản xạ chậm.
- Xuất hiện cơn co giật.
- Đau nhức cơ ở các vùng bắp chân, bắp tay.
Sau khi theo dõi và nhận thấy những triệu chứng trên đây, các bác sĩ sẽ nhanh chóng tiến hành thực hiện các xét nghiệm quan trọng sau:
- Chụp X-quang phổi và nhận thấy hình ảnh phim chụp trắng xóa.
- Đo độ bão hòa oxy máu và thấp hơn 94%.
- Xét nghiệm D-dimer cao hơn 3000ng/ML.
Xem thêm: TPHCM: Nhận biết các dấu hiệu chuyển nặng của F0 theo dõi sức khỏe tại nhà
3. Vì sao "cơn bão" Cytokine trong Covid – 19 lại đáng sợ?
Giống như các virus gây bệnh khác, virus Covid – 19 sau khi xâm nhập vào cơ thể cũng có khả năng “đánh thức” hệ miễn dịch của chúng ta hoạt động để chiến đấu với chúng. Thế nhưng với khoảng 20% người bệnh mắc Covid – 19 (thường tập trung ở nhóm người trẻ tuổi), khi cơ chế miễn dịch của họ hoạt động quá mạnh và kéo dài ngay cả khi virus đã không còn khả năng đe dọa thì tình trạng bão Cytokine sẽ xuất hiện.
Bão Cytokine xảy ra khi lượng Cytokine ồ ạt xuất hiện, nồng độ phân tử này trong máu tăng cao vượt mức an toàn, gây đông máu và khiến phế nang xung huyết. Khi đó dòng luân chuyển máu tới phổi bị tắc nghẽn và cản trợ hoạt động trao đổi oxy ở phổi.
Điều này dẫn tới hậu quả là các mao mạch phổi đông đặc lại, thậm chí bị rò rỉ, người bệnh gần như mất khả năng tự hô hấp và buộc phải dùng tới máy chạy tim phổi nhân tạo ECMO để hỗ trợ thực hiện.
Xem thêm: Ngoài thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thì còn do các yếu tố này
4. Phương pháp điều trị "cơn bão" Cytokine
Nhằm giảm nhẹ tác động tiêu cực cũng như giúp người bệnh vượt qua cơn bão Cytokine thành công, dần phục hồi lại chức năng của phổi chủ yếu gồm các phương pháp sau:
4.1 Sử dụng máy chạy tim phổi nhân tạo ECMO
Máy ECMO sẽ gồm các ống nhựa cannula, được đặt trực tiếp vào các động tĩnh mạch ở chân, cổ hay ngực. Loại máy này sẽ thực hiện thay thế chức năng của tim phổi, để bơm máu cho cơ thể, bổ sung oxy và loại bỏ carbon dioxide (CO2), đảm bảo các hoạt động hô hấp diễn ra một cách tối ưu nhất.
4.2 Lọc hấp thu Cytokine
Lọc hấp thu Cytokine hay lọc máu bằng màng lọc hấp thu Cytokine là phương pháp điều trị đang được xem xét áp dụng phổ biến như phương pháp dự phòng cho tình trạng thiếu máy chạy tim phổi nhân tạo ECMO.
4.3 Sử dụng corticoid
Các loại thuốc chống viêm ức chế miễn dịch corticoid như Dexamethasone, methylprednisolone, prednisolone,…cũng thường được chỉ định sử dụng khi bão Cytokine xảy ra.
Xem thêm: Thuốc chứa corticoid: Những mặt lợi và hại ai cũng cần nắm rõ
Có thể nói, bão Cytokine là “mối đe dọa” lớn đối với chức năng hoạt động của hệ tuần hoàn cũng như hệ hô hấp, nhất là khi hội chứng này đã trở thành cơn bão “tử thần” lấy đi sinh mạng của rất nhiều người không may mắc Covid – 19. Vì thế, hy vọng rằng mỗi chúng ta hãy biết quan tâm, chăm sóc sức khỏe của bản thân, duy trì một lối sống lành mạnh, khoa học, thực hiện tốt 5k và tiêm ngừa vacxin covid đầy đủ, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh vẫn còn đang diễn biến hết sức phức tạp như hiện nay.
