Làm sao để sống sót khi tham gia các lễ hội đông người, chen chúc, giẫm đạp?

Đêm 29/10/2022, là một đêm đau thương tại Hàn Quốc khi hơn 150 người đã thiệt mạng trong vụ giẫm đạp tại lễ hội Halloween - lễ hội lớn đầu tiên sau đại dịch Covid-19 với sự tham gia của khoảng 100.000 người (con số ước chừng của nhà tổ chức), đa số là người trẻ. Thực tế, cơ quan chức năng không có cách nào thống kê được số người tham gia các lễ hội được tổ chức trên đường phố tương tự như vậy.

Do đó, các bạn trẻ, những người thích tiệc tùng, thích tụ họp cần vô cùng chú ý khi tham gia các lễ hội đường phố lớn, nhất là trong các dịp Halloween, Giáng sinh, lễ Tết…

Xem thêm: Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gửi điện chia buồn về thảm họa tại Hàn Quốc, 1 người VN thiệt mạng

Nhận biết các nguy cơ xảy ra vụ giẫm đạp?

Giáo sư thỉnh giảng G. Keith Still thuộc Đại học Suffolk (Anh) – người từng nghiên cứu trên 100 thảm họa giẫm đạp nhận định, các vụ giẫm đạp đều có tính chất như nhau.

Mật độ đám đông thường là nhân tố hàng đầu trong các vụ hỗn loạn đám đông. Tuy nhiên, giẫm đạp thường xảy ra khi có chất xúc tác khiến tất cả mọi người hoảng loạn chạy về cùng hướng.

Giáo sư dẫn chứng: vụ việc xảy ra năm 1988 khiến 93 cổ động viên Nepal thiệt mạng. Khi các cổ động viên đang chen chúc tại cửa ra sân vận động thì xảy ra mưa đá. Đám đông sau đó đã chen chúc tìm chỗ trú khiến sự việc trở nên hỗn loạn và thảm họa xảy ra.

Gần đây thảm kịch tại một sân bóng đá ở Indonesia cũng khiến 127 người tử vong. Nguyên nhân bắt đầu từ sự xung đột giữa nhóm cổ động viên và cảnh sát nhưng nguyên nhân chính dẫn đến nhiều người tử vong lại do nhiều người hoảng loạn khi có tiếng súng hơi cay. Họ cùng đổ dồn về phía cổng ra vào, mắc kẹt và đạp lên nhau.

Khảo sát nguyên nhân tử vong của những nạn nhân trong các vụ đám đông hoảng loạn, người ta thấy có 3 nguyên nhân chính sau đây: Chết vì ngạt thở (đây là nguyên nhân hàng đầu); Chết vì bị chèn ép quá mức (khi đám đông xô đẩy nhau); Chết vì bị giẫm đạp (khi nạn nhân bị ngã và bị người khác giẫm đạp lên người).

Do đó, trong quá trình tham dự các sự kiện đông người, khi bắt đầu có cảm giác bị mắc kẹt, chèn ép và không chủ động được hướng di chuyển, mỗi người cần phải nghĩ tới việc rời khỏi đám đông này.

Lý do là, trong cùng một thời điểm, những người ở khu vực trung tâm vừa bị chèn ép, vừa bị mắc kẹt, vừa thiếu oxy sẽ có thể xảy ra hiện tượng ngất xỉu. Khi một vài người ngất xỉu ngã xuống sẽ tạo ra sự hoảng loạn khiến nhiều người ngất xỉu theo. Đây là hội chứng tâm lý dây chuyền khiến nhiều người ngã rạp xuống và họ trở thành các chướng ngại vật khiến đám đông càng bị mắc kẹt lại với nhau, gia tăng hoảng loạn – dễ dẫn tới hiện tượng giẫm đạp.

Ngoài ra, những sự cố bất ngờ như cháy nổ, sập công trình, tiếng la hét giả… cũng dễ khiến đám đông hoảng loạn tâm lý. Do đó, nếu thấy đám đông đang quá đông thì nên tản ra, đừng tiếp tục đi vào đó.

Làm gì khi bị kẹt trong một vụ xô đẩy, giẫm đạp đông người?

Những lễ hội đông người như các lễ hội tôn giáo, lễ hội chào năm mới, show ca nhạc quy mô lớn hay các sự kiện thể thao luôn tiềm ẩn những rủi ro mất kiểm soát.

Thực tế, khi xung quanh không còn khoảng trống nào, tâm lý mỗi người sẽ trở nên căng thẳng hơn, rất dễ nổi nóng, bực bội vì một vài va quẹt nhỏ của những người xung quanh. Người ta cũng trở nên hung hăng, sẵn sàng chen lấn, xô đẩy để tìm cho mình một khoảng trống dễ chịu hơn.

Mặc dù các chuyên gia luôn thận trọng khi đưa ra những lời khuyên về cách ứng xử khi xảy ra những tình huống hoảng loạn nhưng họ khuyên điều tiên quyết là người mắc kẹt phải cố hết sức giữ bình tĩnh để đánh giá tình hình. Nếu cứ cắm đầu chạy, xô đẩy giẫm đạp nhau tìm cách thoát thân mà chẳng suy nghĩ thì đó chính là nguyên nhân chủ yếu của những thương vong trong những vụ đám đông hoảng loạn.

Ngoài ra, khi xảy ra tình trạng đám đông hoảng loạn, giẫm đạp, xô đẩy, bạn cần:

• Tuyệt đối không chạy theo đám đông trong những phút đầu tiên. Khả năng bạn bị kẹt trong đám đông lớn hơn rất nhiều so với cơ hội thoát ra được khi có cùng lúc nhiều người chạy về một hướng.
• Tránh la hét, tránh tạo ra tiếng nổ, tránh việc phao tin giả về một sự cố nghiêm trọng giữa đám đông bởi giữa một đám đông đang chèn ép nhau mà nghe một tiếng nổ lớn, nghe tin giả có chất độc thì ngay lập tức đám đông sẽ mất kiểm soát.
• Quan sát xung quanh tìm những vị trí bạn đã định vị sẵn như: tòa nhà, công viên, hay cửa thoát hiểm gần nhất và tìm cách di chuyển về hướng đó. 
• Tránh xa các bức tường, rào chắn để khỏi bị đám đông ép vào đó. Khi một đám đông dồn về một phía sẽ tạo nên một lực tác động rất lớn, có thể xô sập các bức tường gạch chắc chắn. 
• Nếu bị kẹt giữa dòng người, hãy di chuyển cùng họ và giữ 2 tay che trước ngực như tư thế của võ sĩ quyền Anh để bảo vệ ngực. 
• Đừng đứng yên một chỗ hay ngồi xuống. Hãy để lực của người khác đưa bạn đi. Bạn cũng đừng cố gắng cắt ngang hoặc đi ngược lại đám đông vì sẽ mất sức và dễ bị người khác xô đẩy làm bạn bị ngã. 
• Di chuyển xéo góc vào những khoảng trống trong dòng người đang chạy (bao giờ cũng có những khoảng trống như thế) và quan sát xung quanh tìm cơ hội thoát khỏi đám đông.
• Cố giữ thăng bằng đừng để bị té ngã. Nếu ngã hãy cố đứng dậy, nếu không đứng được thì bò theo đám đông. Nếu không bò nổi thì nằm nghiêng co rúm người lại như kiểu thai nhi, hai tay che đầu. Không nằm sấp hay ngửa vì dễ bị giẫm đạp làm chấn thương phổi.

Hãy ghi nhớ rằng, phải luôn giữ bình tĩnh, nó giúp cho ta có sự phán đoán chính xác và hành động phù hợp nhất để cứu mạng mình và những người thân bên cạnh.

Cần chuẩn bị gì khi tham gia các sự kiện đông người?

Khi tham gia một sự kiện có rất đông người tụ tập, mỗi người cần chuẩn bị những điều sau đây:

• Nếu bạn bị hen suyễn, bệnh tim mạch, bệnh xương khớp, vết thương chưa lành, thì tốt nhất là không nên đi vào đám đông.
• Nếu là trong nhà thì bạn nên tìm hiểu trước những lối thoát hiểm để nhanh chóng hướng đến đó trong trường hợp khẩn cấp.
• Nếu sự kiện tổ chức ngoài trời, nên quan sát và định vị các vị trí làm mốc giúp bạn dễ dàng nhận ra hướng thoát hiểm khi đang ở trong đám đông.
• Không nên mang những vật sắc nhọn trong người khi tham gia sự kiện, chúng có thể làm bạn bị thương khi bị đám đông chen lấn, xô đẩy.
• Tốt nhất là không nên dẫn theo trẻ em khi tham dự những sự kiện có đông người tham gia.