Table of Contents
Để tính được giờ, ngày, tháng, năm ta thường dựa vào Âm lịch và Dương lịch. Nhưng bên cạnh đó còn có thêm cách tính lịch dựa vào hệ đếm Can Chi, vậy làm sao để sử dụng lịch Can Chi để gọi tên năm âm lịch thì chúng ta cùng tìm hiểu thông qua bài viết này nhé.
1. Lịch can chi là gì?
1.1. Khái niệm lịch can chi
Nhiều nước phương Đông, trong đó có Việt Nam, gọi tên năm âm lịch bằng cách ghép 10 can (theo thứ tự bảng 1) với 12 chi (theo thứ tự bảng 2).
Đầu tiên Giáp được ghép với Tí thành năm Giáp Tí. Cứ 10 năm, Giáp lại được lặp lại. Cứ 12 năm, Tí lại được lặp lại. Như vậy cứ sau 60 năm (60 là bội chung nhỏ nhất của 10 và 12), Giáp Tí lại được lặp lại. Tên của các năm âm lịch khác cũng được lặp lại sau 60 năm.
1.2. Cách tính năm dương lịch ra năm can chi
Để tìm được Can Chi của một năm ta thực hiện như sau:
- Can là phép chia năm đó cho 10 và tra số dư vào bảng 3;
- Chi là phép chia năm đó cho 12 và tra số dư vào bảng 4;
1.3. Ví dụ
Hãy dùng lịch can chi xác định trong tương lai năm 2046 là năm gì và nêu 4 năm kế tiếp có tên can chi giống năm 2046
Ta có:
- 2046 chia cho 10 dư 6 vậy Can năm 2046 là Bính
- 2046 chia cho 12 dư 6 vậy Chi năm 2046 là Dần
Vậy năm 2046 là năm Bính Dần và 4 năm Bính Dần tiếp theo là 2106, 2166, 2226, 2286.
2. Bài tập áp dụng lịch can chi
Bài tập 1: Xác định Can của năm 1947, 1963, 1994, 2000
ĐÁP ÁN
- 1947 chia 10 dưa 7 vậy năm 1947 có can Đinh
- 1963 chia 10 dư 3 vậy năm 1963 có can Quý
- 1994 chia 10 dư 4 vậy năm 1994 có can Giáp
- 2000 chia 10 dư 0 vậy năm 2000 có can Canh
Bài tập 2: Xác định Can Chi của năm 1864, 1897, 1989, 2012
ĐÁP ÁN
- Năm 1864
+ Chia cho 10 dư 4 là can Giáp
+ Chia cho 12 dư 4 là chi Tí
Vậy năm 1864 là Giáp Tí
- Năm 1897
+ Chia cho 10 dư 7 là can Đinh
+ Chia cho 12 dư 1 là chi Thân
Vậy năm 1897 là Đinh Thân
- Năm 1899
+ Chia cho 10 dư 9 là can Kỉ
+ Chia cho 12 dư 3 là chi Hợi
Vậy năm 1899 là Kỉ Hợi
- Năm 2012
+ Chia cho 10 dư 2 là can Nhâm
+ Chia cho 12 dư 8 là chi Thìn
Vậy năm 2012 là Nhâm Thìn
Vậy chúng ta đã tìm hiểu được lịch can chi là gì, cách sử dụng lịch can chi. Hy vọng bài viết đem lại cho các bạn những kiến thức bổ ích và chúc các bạn học tốt.
Chịu trách nhiệm nội dung: GV Nguyễn Thị Trang