Janina Kolkiewicz, 91 tuổi được các bác sĩ xác định qua đời khi tim bà ngừng đập và không còn thở. 11 giờ sau, bà tỉnh dậy trong nhà xác bệnh viện và nói muốn nhấm nháp một ly trà cùng chiếc bánh kếp. Sự cố tương tự cũng xảy ra ở Brazil khi một cụ ông 62 tuổi được phát hiện vẫn còn mở mắt và thở trong túi đựng xác suốt 5 giờ, sau khi bác sĩ tuyên bố ông đã chết.
Hiện tượng “người sống lại từ cõi chết” này rất hy hữu. Theo phong tục của hải quân cũ, khi may tấm vải liệm thủy thủ qua đời, người thợ may sẽ khâu mũi kim cuối cùng xuyên qua mũi của người quá cố. Đây được xem là tác nhân kích thích đủ mạnh để đánh thức bất kỳ thủy thủ nào còn sống.
Ngày nay, việc xác nhận tử vong nhẹ nhàng hơn nhiều. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sinh hiệu của người bệnh như nhịp tim, hơi thở, đồng tử co giãn và phản ứng với các kích thích bên ngoài. Dù vậy, vẫn có những trường hợp bệnh nhân đột ngột tỉnh lại sau khi được tuyên bố tử vong.
Stephen Hughes, giảng viên cấp cao về y tế, Đại học Anglia Ruskin, cho biết: “Tôi đã thấy điều này xảy ra trong những năm qua. Một ngày nọ, đồng nghiệp của tôi thông báo một phụ nữ lớn tuổi qua đời. Nhưng một lúc sau, bà bắt đầu thở lại, mạch nhanh chóng phục hồi”.
Trong một sự cố khó quên khác, Hughes và các đồng nghiệp được triệu tập cho tình huống khẩn cấp khi một nữ bệnh nhân uống quá liều thuốc an thần điều trị động kinh. Khi đó, các bác sĩ chứng nhận cô đã chết. Tuy nhiên khi đến nhà xác, nhân viên y tế nhận thấy một chân của cô bị co giật. Người này sau đó hồi phục.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc tuyên bố nhầm cái chết của bệnh nhân là do không thực hiện đúng quy trình xác nhận tử vong. Theo đó, bác sĩ khám tổng quát bị phân tâm, không nghe được nhịp tim và hơi thở nông.
Bên cạnh đó, một số loại thuốc điều trị bệnh cũng khiến nhiều người rơi vào trạng thái “tử vong giả”. Ngoài diazepam (biệt dược Valium), alprazolam (biệt dược Xanax) dễ khiến bệnh nhân bị tuyên bố nhầm là đã chết, còn có thuốc an thần. Loại thuốc này có tác dụng bảo vệ não bộ khỏi bị hư hại, thường được sử dụng để gây mê trong các ca phẫu thuật lớn, nhất là khi bác sĩ cần ngưng tuần hoàn bệnh nhân trong thời gian dài. Dùng thuốc an thần quá liều sẽ làm giảm phản ứng, suy hô hấp và tuần hoàn, từ đó dẫn đến cảm giác gần giống cái chết. Cùng lúc, não được bảo vệ khỏi tình trạng thiếu oxy. Sau khi thuốc đào thải khỏi cơ thể, bệnh nhân tỉnh lại.
Vào thời Trung cổ, các thầy bùa thường sử dụng bột có chứa chất độc tetrodotoxin lấy từ cá nóc, làm tê liệt nạn nhân. Sau đó bắt cóc, chôn cất họ và thực hiện "lễ tế làm nô lệ". Trên thực tế, đây là tình trạng "thây ma hóa", xảy ra khi con người bị nhiễm độc tetrodotoxin.
Ngoài ra, ngâm mình trong nước lạnh quá lâu cũng dễ dẫn đến trạng thái gần giống tử vong. Nguyên nhân là do nhiệt độ thấp sẽ khiến nhịp tim chậm lại. Nhiều người đã tỉnh lại sau khoảng thời gian dài, được báo cáo trong các tài liệu y khoa.
Trong y học cấp cứu, các bác sĩ không được phép ghi nhận tử vong đối với bệnh nhân chết đuối cho đến khi ủ ấm họ đủ thời gian mà vẫn không tỉnh lại. Nhiều trường hợp phục hồi thần kinh sau khoảng 70 phút.
Ngất xỉu cũng khiến bác sĩ nhầm lẫn bệnh nhân đã chết. Tình trạng kích hoạt dây thần kinh phế vị (dây thần kinh sọ dài nhất trong cơ thể) xảy ra khi ngất xỉu khiến tim đập chậm, huyết áp giảm.
Vào năm 2015, một cô gái 16 tuổi đang mang thai 3 tháng ở Honduras được kết luận tử vong vì sốc sau khi nghe tiếng súng trong khu phố. Một ngày sau đám tang, chồng cô đã nghe thấy tiếng la hét của vợ trong ngôi mộ. Sau khi được cứu ra khỏi mộ, cô được đưa đến bệnh viện gần nhất nhưng đã tử vong do thiếu oxy.
