Phát biểu tại Tổng kết ngành nông nghiệp nông thôn TP 2023 và phương hướng nhiệm vụ 2024 mới đây, ông Đinh Minh Hiệp, giám đốc Sở NN&PTNT TP.HCM cho biết: Định hướng sắp tới là xúc tiến để bán tín chỉ carbon của rừng Cần Giờ. Đây là định hướng, nhiệm vụ lớn trong phát triển kinh tế nông nghiệp TP.HCM. Bên cạnh khai thác, bảo tồn và phát triển rừng Cần Giờ, chúng tôi đã làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính để sớm xây dựng và hoàn thiện chính sách bán tín chỉ carbon rừng Cần Giờ, nhằm góp phần gia tăng mạnh nhất giá trị cho ngành.
Cũng theo ông Hiệp, UBND TP.HCM đã ban hành Chương trình phát triển nông nghiệp đô thị 2021 - 2025 và định hướng 2050, đây là bản lề cho tất cả đề án, kế hoạch mà ngành điều chỉnh để hướng đến phát triển nông nghiệp đô thị, trong đó có nội dung phát triển xanh, bán tín chỉ carbon rừng Cần Giờ.
Tín chỉ carbon rừng, giảm phát thải khí nhà kính thông qua việc chống mất rừng và suy thoái rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng đang được xem là nguồn lực mới cho Việt Nam nói chung và TPHCM (tại huyện Cần Giờ) nói riêng.
Tại Diễn đàn Kinh tế TP HCM (HEF) năm 2023 diễn ra vào tháng 9/2023, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho biết một trong những kế hoạch mà thành phố đang triển khai trong lộ trình hướng đến kinh tế xanh, bền vững là thí điểm xây dựng Cần Giờ trở thành địa phương xanh.
Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ với tổng diện tích rừng ngập mặn là 75.740ha và được chia làm 3 phần: phần lõi (4.721ha); vùng chuyển tiếp (29.880ha); vùng đệm (41.139ha) có tiềm năng lớn nếu tham gia vào hoạt động trao đổi tín chỉ carbon. Theo tính toán sơ bộ của ThS Bùi Nguyễn Thế Kiệt, Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Cần Giờ, TPHCM, rừng ngập mặn Cần Giờ có thể hấp thụ gần 11 triệu tấn CO2/ha; cung cấp khoảng 8 triệu tấn O2/ha; tích tụ khoảng 3 triệu tấn CO2/ha và có giá trị trao đổi CO2 khoảng 77 triệu USD/ha/năm.
Theo PGS-TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế tuần hoàn, Đại học Quốc gia TPHCM, để có thể thúc đẩy phát triển thị trường carbon, TPHCM cần phải có một nghiên cứu, đánh giá cụ thể về tiềm năng mà các lĩnh vực có thể triển khai để thu hồi carbon. Chẳng hạn như rừng Cần Giờ, các hoạt động nông nghiệp, xử lý chất thải... Sau khi có nghiên cứu, đánh giá tổng thể, phải xác định các lĩnh vực ưu tiên để kêu gọi hợp tác triển khai. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ cũng cần dựa vào tiềm năng của từng nhóm dự án để ban hành cho phù hợp. TPHCM cũng có thể xin Chính phủ cơ chế đặc thù để phát triển thị trường carbon. Với tiềm lực của mình, TPHCM không chỉ bán mà còn có thể mua tín chỉ carbon ở các quốc gia khác.
Cần Giờ được kỳ vọng sẽ là địa phương tiên phong thực hiện mục tiêu "net zero" (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2035, trước 15 năm so với cam kết của Việt Nam với quốc tế. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố đang định hướng tập trung đầu tư xây dựng Cần Giờ ở các lĩnh vực giao thông xanh, trong đó các phương tiện giao thông trên địa bàn phải sử dụng nhiên liệu xanh, năng lượng xanh; xử lý rác thành điện phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt; xây dựng điểm đến này không rác thải nhựa; phát triển du lịch xanh và thí điểm tín chỉ carbon với rừng Cần Giờ...
Đến nay, thành phố đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan triển khai chương trình hành động xây dựng Cần Giờ xanh, trong đó trước mắt giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan đề xuất trồng rừng gắn với tín chỉ carbon.
Đang xây dựng kế hoạch về cơ chế, chính sách
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở TN-MT TPHCM, cho biết, để tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị triển khai dự án giảm phát thải khí nhà kính hướng tới tham gia thị trường carbon, TPHCM đang xây dựng kế hoạch về cơ chế, chính sách tài chính hỗ trợ… và sẽ trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trong thời gian tới.
Sôi động sàn giao dịch carbon quốc tế
Hiện đã có 58 quốc gia phát triển thị trường carbon, 27 quốc gia áp dụng thuế carbon và một số quốc gia áp dụng cả hai. Để phát triển thị trường carbon ở Việt Nam cần hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ.
Thị trường carbon trị giá hàng tỷ USD
Theo Ngân hàng Thế giới, trong năm 2021, giá trị giao dịch thị trường carbon trên toàn cầu đã ghi nhận vượt 1 tỷ USD. Đà tăng trưởng của thị trường carbon được dự báo sẽ tiếp diễn ở cả thị trường bắt buộc và thị trường tự nguyện, trong bối cảnh các chính phủ cũng như các doanh nghiệp đang tích cực triển khai các giải pháp cho mục tiêu Net Zero vào năm 2050.