Giá thấp hơn và lượng hàng tồn kho dồi dào đã giúp Ấn Độ trở thành một trong những nước xuất khẩu hàng đầu trên toàn cầu trong thập kỷ qua. Nhưng Thủ tướng Narendra Modi, người sẽ tái tranh cử vào năm 2024, đã nhiều lần đưa ra các hạn chế xuất khẩu gạo nhằm kiềm chế sự tăng giá trong nước và bảo vệ người tiêu dùng Ấn Độ.
Bà Sonal Varma, nhà kinh tế trưởng khu vực Ấn Độ và châu Á (trừ Nhật Bản) tại Nomura Holdings, cho biết: “Chừng nào giá gạo trong nước còn phải đối mặt với áp lực tăng giá cao thì các hạn chế có thể sẽ tiếp tục được duy trì. Ngay cả sau cuộc bầu cử, nếu giá gạo trong nước không ổn định, các biện pháp này có thể sẽ được gia hạn”.
Xem thêm: Thị trường lương thực thế giới sẽ biến động như thế nào khi Ấn Độ ngưng xuất khẩu gạo?
Ấn Độ đã áp đặt thuế xuất khẩu và mức giá tối thiểu, trong khi các loại gạo trắng tấm và non-basmati không thể xuất khẩu. Giá đã tăng lên mức cao nhất trong 15 năm vào tháng 8 do người mua từ các quốc gia nhập khẩu dễ bị tổn thương nhất đã hạn chế mua hàng. Một số quốc gia đã tìm kiếm sự miễn trừ.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc, vào tháng 10, giá gạo vẫn cao hơn 24% so với một năm trước.
Ông BV Krishna Rao, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo, đại diện cho các chủ hàng của nước này cho biết: Chính phủ của ông Modi muốn đảm bảo đủ nguồn cung trong nước và giảm bớt tình trạng tăng giá. Ông cho biết, chính phủ có thể sẽ giữ nguyên các hạn chế xuất khẩu cho đến cuộc bỏ phiếu vào năm tới.
Sự xuất hiện của El Nino ảnh hưởng tới mùa màng trên khắp châu Á, có thể ảnh hưởng hơn nữa thị trường gạo toàn cầu vào thời điểm tồn kho thế giới đang có xu hướng giảm năm thứ ba liên tiếp.
Chính phủ Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai cho biết, sản lượng lúa có thể giảm 6% trong năm 2023-2024 do thời tiết khô hạn.
Tiến sĩ Joseph Glauber, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế ở Washington cho biết: “Thị trường gạo rất khó khăn vì không có nhiều nhà cung cấp khác”. Ông nói thêm rằng, Ấn Độ để lại “một lỗ hổng lớn cần lấp đầy”.
Vấn đề còn phức tạp hơn nữa, nỗi lo lắng về vụ mùa của Ấn Độ đang làm tăng thêm sự thận trọng của các nhà hoạch định chính sách. Theo ước tính của Bộ Nông nghiệp, vụ gieo trồng theo mùa có thể giảm năng suất gần 4% so với một năm trước do mưa rải rác. Lượng mưa tích lũy trong thời kỳ gió mùa từ tháng 6 đến tháng 9 ở mức yếu nhất trong 5 năm.
Theo số liệu của Bộ Thực phẩm, giá bán lẻ gạo ở New Delhi tăng 18% so với một năm trước, trong khi lúa mì đắt hơn 11%.
Người phát ngôn của Bộ lương thực và thương mại cho biết, chính phủ đang liên tục theo dõi giá lương thực và đưa ra quyết định phù hợp về xuất khẩu vào thời điểm thích hợp, trong đó sẽ lưu tâm đến lợi ích của người tiêu dùng cũng như nông dân.