Thành ngữ Việt Nam vô cùng đa dạng, người dân cũng khéo sử dụng những hình ảnh, sự vật… để đem lại cho chúng ta nhiều bài học đắt giá. Câu thành ngữ ‘Cầm đèn chạy trước ô tô’ với ngôn từ đơn giản nhưng mang nhiều ý nghĩa, bàn về tính cách cũng như lối sống, cách hành xử ở đời chính là ví dụ điển hình.
“Cầm đèn chạy trước ô tô” nghĩa là gì?
Trong cuộc sống đời thường, đèn là một vật dụng chiếu sáng. Với xe ô tô, đèn là một bộ phận gắn liền không thể thiếu, có chức năng chiếu sáng, soi đường và làm nhiệm vụ thông báo trong một số trường hợp.
Cầm, chạy là một động từ chỉ những hành động của con người. Trong đó, động từ chạy chỉ hành động dùng chân di chuyển thật nhanh khiến con người dễ bị mất sức và mệt mỏi.
Ô tô là một phương tiện có thể di chuyển với tốc độ cực nhanh, được con người điều khiển và sở hữu bộ phận chiếu sáng mạnh.
Thông qua việc giải nghĩa, ta có thể thấy “Cầm đèn chạy trước ô tô” là hành động gần như vô ích, không đem lại kết quả khả quan và cũng không phải là cách tối ưu nhất. Nguyên nhân là bởi đèn và sức chạy của con người chắc chắn sẽ không thể so với ô tô đi rất nhanh lại có bộ phận chiếu sáng mạnh.
Từ nghĩa đen của câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô”, chúng ta có thể suy ra nghĩa bóng của chúng.
Trước hết, câu thành ngữ này nói về những việc làm, hành động hoặc suy nghĩ không cần thiết. Sau đó là ám chỉ những người lanh chanh, luôn tỏ ra là mình giỏi, thích thể hiện, dạy khôn hay làm việc của người khác trong khi người khác còn hiểu biết, giỏi hơn mình.
Ngày nay, với sự phát triển của tư duy và suy nghĩ rộng mở thì câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô” còn có thể được hiểu theo một nghĩa khá tích cực khác. Đó là một lời khuyên, một lời động viên cho những người nhanh nhẹn, có thể lực tốt vượt trội hơn người khác, có thể “cầm đèn chạy nhanh hơn tốc độ của ô tô”. Tuy nhiên, cách hiểu này không được sử dụng rộng rãi.
Xem thêm: Tại sao người ta lại dùng hươu và vượn trong câu tục ngữ "Hứa hươu hứa vượn"?
Bài học từ câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô”
Không phải ngẫu nhiên mà những câu thành ngữ, tục ngữ luôn được những thế hệ đi trước mượn để chỉ bảo, khuyên răn cho thế hệ sau. Bởi vì mỗi một câu thành ngữ, tục ngữ luôn mang một ý nghĩa cùng những bài học đáng giá.
Trong cuộc sống, chúng ta đã không ít lần gặp phải trường hợp ai đó nhanh nhảu, lanh chanh làm những việc không ai nhờ, không phải là chuyên môn, trách nhiệm của mình rồi để lại nhiều rắc rối hay hậu quả. Người ta thường nhận xét những người này là người “Cầm đèn chạy trước ô tô”.
Câu thành ngữ này cũng phê phán những người muốn thể hiện bản thân thái quá, lên tiếng khuyên nhủ, dạy dỗ người khác trong khi vốn kinh nghiệm, trình độ, hiểu biết của mình chưa chắc đã bằng người khác.
Câu chuyện “Cầm đèn chạy trước ô tô” đôi khi cũng được bắt gặp trong chính lối sống làng xã của người Việt ta. Cứ đi ra khỏi con ngõ, khu phố sẽ có những người nhiều chuyện, tọc mạch vào cuộc sống của người khác. Cũng có vài trường hợp đưa ra những lời khuyên, lời bình phẩm mà nhân vật chính trong câu chuyện cảm thấy khó chịu, không hề muốn được nghe. Kiểu người “Cầm đèn chạy trước ô tô” này thường để lại ấn tượng xấu trong mắt mọi người.
“Cầm đèn chạy trước ô tô” cũng là câu chuyện khá quen thuộc trên các trang mạng xã hội, điển hình như là Facebook. Chúng ta thường xuyên bắt gặp những “chuyên gia online” bình luận về một vấn đề, sự việc, con người… nào đó như thể mình “biết tuốt”. Đến khi lộ ra sự thiếu hiểu biết hay sai lầm thì các vị “chuyên gia” này lập tức biến mất như chưa từng xuất hiện.
Với những câu chuyện trên có thể thấy, câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô” để lại cho chúng ta rất nhiều bài học. Cụ thể, đó chính là:
Thứ nhất, hãy biết khiêm tốn, đó là một đức tính quý của con người.
Trong mọi trường hợp của cuộc sống, chúng ta không nên thể hiện thái quá, cũng đừng nên lên mặt dạy đời bất kỳ ai bởi lẽ có rất nhiều người giỏi hơn, ưu tú hơn chúng ta. Khiêm tốn, chịu khó học hỏi, biết trước biết sau… mới là những phẩm chất giúp bạn tiến xa hơn trong công việc, dung hòa các mối quan hệ và đôi khi là được mọi người kính nể.
Thứ hai, phải biết tự nhìn nhận về khả năng của bản thân mình.
Nhìn nhận được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân mình rất quan trọng. Tuy nhiên, ai cũng muốn thể hiện bản thân mình là người tài giỏi nên việc tự nhìn nhận được bản thân không tài giỏi là một điều khá khó khăn. Song, nếu bạn vượt qua được suy nghĩ này đồng thời thấy được mặt tích cực của việc đánh giá đúng giá trị của bản thân thì mọi chuyện sẽ đơn giản hơn rất nhiều.
Thứ ba, hạn chế can thiệp vào việc của người khác.
Đây có thể coi bài học sâu sắc nhất mà câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô” muốn truyền tải. Trong cuộc sống, việc không phải của mình đừng tự tiện đụng tay. Việc của người khác đừng xông vào làm chỉ vì muốn thể hiện bản thân. Vì nếu không cân nhắc vấn đề một cách toàn diện trước khi bắt đầu thì bạn rất dễ mắc phải sai lầm hay khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn.
Ngoài ra, bạn cũng nên hiểu rằng, không ai thích người “Cầm đèn chạy trước ô tô”. Chính vì vậy, đừng biến mình trở thành người không được mọi người yêu quý, đừng để hành động bộp chộp của mình biến thành hậu quả nghiêm trọng để người khác phải giải quyết.
Xem thêm: Tục ngữ ‘Áo mặc sao qua khỏi đầu’ có nghĩa là gì và câu nói muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?
Những câu thành ngữ, tục ngữ mang nghĩa tương tự “Cầm đèn chạy trước ô tô”
Ngoài câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô”, ca dao, tục ngữ, thành ngữ dân gian còn nhiều câu nói mang ý nghĩa tương tự, đem lại cho chúng ta những bài học về cách hành xử trong cuộc sống. Muốn tìm hiểu thêm, bạn có thể tham khảo những gợi ý sau.
- Trứng khôn hơn vịt.
- Áo mặc sao qua khỏi đầu.
- Lấy trứng chọi đá.
- Trong nhà chưa tỏ ngoài ngõ đã tường.
- Múa rìu qua mắt thợ.
- Lanh chanh như hành không muối.
- Vải thưa che mắt thánh.
- Đánh trống qua cửa nhà sấm.
- Chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng.
- Thùng rỗng kêu to.
- Chó chạy trước hươu.
- Biết thì thưa thốt, không biết dựa cột mà nghe.
- Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già.
- Vỏ quýt dày có móng tay nhọn.
Xem thêm: Điếc không sợ súng - Câu thành ngữ về sự vô tri của con người
“Cầm đèn chạy trước ô tô” tiếng Anh là gì?
Ngày nay, với sự hội nhập văn hoá sâu rộng và mạnh mẽ, ca dao, thành ngữ, tục ngữ Việt Nam được sử dụng rộng rãi không chỉ trong đời sống thường nhật của người Việt mà còn được sử dụng khá phổ biến trong giao tiếp người của nước ngoài.
“Cầm đèn chạy trước ô tô” có thể được dịch sang tiếng Anh là “Jumping the gun”. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo một số cách dịch khác mang nghĩa tương tự được sử dụng khá phổ biến hiện nay như “Run before one’s horse to market” (Chạy trước con ngựa đi chợ), “Put the cart before the horse” (Đặt xe thồ trước con ngựa).
Bên cạnh đó, trong tiếng Anh vẫn có nhiều câu tục ngữ sử dụng lối nói ngược mang nghĩa tương tự câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô” nhằm chỉ những việc đi trái với quy luật thông thường. Ví như “The cart draws the ox” (Cái xe kéo con bò), “Put on one’s shoes and socks” (Đi giày rồi mới đi tất)...
Chỉ với những câu từ ngắn gọn nhưng câu thành ngữ “Cầm đèn chạy trước ô tô” đã mang lại cho chúng ta nhiều bài học ý nghĩa trong cuộc sống. Hi vọng, sau khi hiểu ý nghĩa của câu thành ngữ này, bạn sẽ có cách hành xử phù hợp và tinh tế hơn trong mọi trường hợp.
Nguồn ảnh: Internet