Trong suốt cuộc đời của mình, Nietzsche đã để lại nhiều dấu ấn khó phai trong lịch sử nhân loại nhờ những đóng góp cho văn hóa, tôn giáo, triết học và các lĩnh vực khác. Mời các bạn cùng tìm hiểu tiểu sử cũng như khám phá một số câu nói hay của Nietzsche để hiểu thêm về nhà triết học nổi tiếng này.
1. Nietzsche là ai?
Nietzsche có tên đầy đủ là Friedrich Wilhelm Nietzsche (1844 - 1900), là nhà triết học người Đức và là một trong những triết gia lớn nhất nửa sau thế kỷ 19.
Cha của Nietzsche là mục sư, ông qua đời khi Nietzsche chưa đầy 5 tuổi. Việc sống trong một gia đình toàn phụ nữ đã ảnh hưởng khá nhiều đến tính cách và tư duy của Nietzsche. Năm 1858, Nietzsche được nhận vào trường trung học Schulpforta, năm 1864 ông tốt nghiệp rồi đến học ở Đại học Bonn, sau đó đến Đại học Leipzig.
Năm 1869, Đại học Leipzig đã trao bằng tiến sĩ cho Nietzsche mà không cần kiểm tra hoặc luận án mà dựa trên các bài viết đã xuất bản của ông. Đại học Basel đã bổ nhiệm ông làm Giáo sư.
Năm 1870, khi chiến tranh Pháp – Đức bùng nổ, Nietzsche đã đi phục vụ như một tình nguyện viên y tế. Việc mắc bệnh kiết lỵ và bệnh bạch hầu trong khoảng thời gian này đã kiến sức khỏe của ông bị hủy hoại vĩnh viễn.
Năm 1872, cuốn sách đầu tiên của Nietzsche - The Birth of Tragedy from the Spirit of Music – ra đời.
Vì sức khỏe giảm sút, năm 1879, Nietzsche từ chức tại Basel. Suốt những năm sau đó, ông đã viết nhiều tác phẩm cho đến khi qua đời vào năm 1900.
Xem thêm: Những danh ngôn, câu nói hay của triết gia, nhà tâm lý học William James
2. Một số tác phẩm nổi bật của Nietzsche
- Zarathustra đã nói như thế
Zarathustra đã nói như thế là tác phẩm chính yếu, tác phẩm triết học thâm thúy nhất của Nietzsche. Không chỉ chứa luận thuyết sâu sắc và bí ẩn về triết học, đạo đức học, cuốn sách còn phản ánh suy nghĩ và tầm nhìn lớn lao của ông. Về cơ bản, đây là một tác phẩm triết học, tuy nhiên nó cũng được xem là một kiệt tác văn học.
- Friedrich Nietzsche và những suy niệm bên kia thiện ác
Friedrich Nietzsche và những suy niệm bên kia thiện ác được coi là một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Friedrich Nietzsche. Với cuốn sách này ông tiếp tục và mở rộng các khái niệm trong Zarathustra đã nói như thế nhưng hướng tiếp cận mang tính phê bình và phản biện hơn.
- Buổi hoàng hôn của những thần tượng
Buổi hoàng hôn của những thần tượng (còn được biết đến với cái tên Làm cách nào triết lý với cây búa) chứa đựng tư tưởng triết học căn bản của Nietzche.
3. Những câu nói hay của Nietzsche, càng nghe càng thấm
Cuộc đời đầy thăng trầm khiến ngòi bút của Nietzsche cũng có phần ảm đạm và u tối. Tuy nhiên qua những tác phẩm của ông người ta vẫn tìm thấy được những quan điểm tích cực, những tư tưởng hiện đại và lối sống thỏa đáng. Dưới đây là những câu nói được trích dẫn trong những tác phẩm để đời của ông.
- The man of knowledge must be able not only to love his enemies but also to hate his friends.
Tạm dịch: Người thông tuệ là người vừa có thể yêu thương kẻ thù của mình vừa căm ghét bạn của mình.
Đừng vì đó là bạn mình mà cho rằng họ làm cái gì cũng đúng. Đừng vì thù oán cá nhân mà phủ nhận bất kỳ điều gì từ người bạn ghét. Có thể họ tốt hoặc xấu với bạn, nhưng không có nghĩa họ đúng hoặc sai hoàn toàn. Hãy yêu bằng trái tim, nhưng cũng hãy dùng lý trí để phán đoán và hành động.
- He who has a why to live can bear almost any how.
Tạm dịch: Người có một lý do để sống có thể chịu đựng bất cứ điều gì.
Dù cuộc đời có vẽ ra cho bạn bao nhiêu lối rẽ, đặt ra bao nhiêu cạm bẫy và chông gai, chỉ cần bạn biết rõ đích đến của mình ở đâu, bạn sẽ có đủ dũng khí để vượt qua tất cả.
- I'm not upset that you lied to me, I'm upset that from now on I can't believe you.
Tạm dịch: Tôi buồn không phải vì bạn đã lừa dối tôi, nỗi buồn của tôi xuất phát từ việc đã không còn có thể tin tưởng bạn được nữa.
Niềm tin là thứ đắt giá nhất. Rất khó tìm, nhưng lại rất dễ mất đi.
- But it is the same with man as with the tree. The more he seeketh to rise into the height and light, the more vigorously do his roots struggle earthward, downward, into the dark and deep - into the evil.
Tạm dịch: Con người cũng tương tự như một cái cây to lớn trong rừng rậm. Nếu càng nỗ lực vươn ra ánh sáng thì cần phải đâm gốc rễ của mình xuống nơi sâu thẳm của mặt đất, xuống phía dưới của bóng tối và cái ác.
Không có ai là tốt hoàn toàn, cũng không có ai là xấu hoàn toàn. Trong cuộc sống, đôi lúc bạn muốn vươn lên, bạn phải hiểu rõ những quy luật ngầm.
- Sometimes people don't want to hear the truth because they don't want their illusions destroyed.
Tạm dịch: Nhiều người thường né tránh sự thật vì họ không muốn ảo tưởng của mình bị phá vỡ.
Có người nói, sự thật được sinh ra trong bụi gai, khi đến được sự thật cũng là lúc chúng ta mang đầy vết cắt. Nhưng sự thật luôn tồn tại, còn giả dối đến một lúc nào đó sẽ bị lột trần. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là mạnh mẽ đối diện và tập vượt qua nỗi sợ. Để khi thật sự đón nhận sự thật chúng ta sẽ không còn bị tổn thương nữa.
- The surest way to corrupt a youth is to instruct him to hold in higher esteem those who think alike than those who think differently.
Tạm dịch: Có một cách triệt để phá hỏng một người trẻ tuổi đó là hướng dẫn họ xem trọng những lối suy nghĩ giống nhau hơn là những tư duy khác biệt.
Sẽ thật tuyệt vời nếu có người cùng chung chí hướng với ta nhưng nếu cả thế giới này đều có cùng một suy nghĩ thì không phải là chuyện tốt. Chính tư duy khác biệt mới đem lại đột phá cho cuộc sống và thể hiện được sự tự chủ và độc lập trong suy nghĩ của con người.
- The higher we soar, the smaller we appear to those who cannot fly.
Tạm dịch: Càng bay lên trên cao, ta càng nhỏ bé trong mắt những người không thể bay ở phía dưới.
Đừng quá bận tâm đến những người không hiểu những gì bạn đang làm.
- You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
Tạm dịch: Bạn có cách của bạn. Tôi có cách của tôi. Còn cách đúng đắn, cách chính xác và cách duy nhất thì không hề tồn tại.
Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Ở mỗi thời điểm khác nhau, vị trí khác nhau sẽ có cách làm khác nhau. Không có một công thức nào nào tuyệt đối cho mọi trường hợp cả. Hãy ngừng việc đứng từ góc độ của bản thân để phán xét cách làm của người khác.
- Loneliness is one thing, solitude another.
Tạm dịch: Cô đơn là một chuyện, cô độc lại là một chuyện khác.
Bạn có thể ngồi cả ngày ở trong phòng để tìm về cho mình những khoảng lặng. Nhưng đứng giữa một con phố muôn vạn người qua lại, không có nổi một người bạn có thể trò chuyện, ấy là cô độc.
- We have art so that we shall not die of reality.
Tạm dịch: Nghệ thuật cứu vớt ta thoát khỏi hiện thực u tối.
Nghệ thuật sinh ra như một sự cứu rỗi cuộc sống khô cằn của chúng ta. Chúng ta tìm đến nghệ thuật để quên đi những mưu toan và cuộc sống nhộn nhịp ngoài kia.
- We love life, not because we are used to living but because we are used to loving.
Tạm dịch: Chúng ta yêu cuộc sống, không đơn giản chỉ vì chúng ta quen thuộc với việc sống sót, mà vì mỗi chúng ta đều có thói quen yêu thương.
Thật vậy, chúng ta sống trên đời này là để yêu thương. Yêu những người xung quanh, yêu những thứ đang hiện hữu, yêu chính bản thân chúng ta, yêu công việc mà ta đang làm. Nếu không có tình yêu đó, bạn sẽ dùng thứ gì để chống chọi lại với cuộc sống đã quá mỏi mệt này?
- There are no beautiful surfaces without a terrible depth.
Tạm dịch: Phía sau một bề mặt đẹp đẽ luôn tồn tại một đáy sâu tối tăm.
Trước khi vươn mình ra ánh sáng và trở nên lung linh trong mắt con người, viên kim cương cũng đã phải hàng ngàn năm vùi sâu dưới lòng đất, chịu đựng áp lực kinh khủng. Khi được đưa lên, lại trải qua quá trình gọt dũa mới có thể trở thành thứ trân quý trong tay chúng ta.
- I assess the power of a will by how much resistance, pain, torture it endures and knows how to turn to its advantage.
Tạm dịch: Tôi đánh giá sức mạnh của ý chí bằng sự phản kháng, đau đớn, hành hạ mà nó phải chịu đựng và cách nó biến những điều trên thành lợi thế của mình.
Không có trường học nào dạy ta cách kiểm soát và rèn luyện ý chí của mình cả. Chỉ khi đối diện với khó khăn và thử thách ta mới có thể biết được ý chí của bản thân mạnh mẽ đến nhường nào.
- One can promise actions, but not feelings, for the latter are involuntary. He who promises to love forever or hate forever or be forever faithful to someone is promising something that is not in his power.
Tạm dịch: Người ta có thể cam kết được hành động nhưng không thể nào cam kết được cảm xúc, bởi cảm xúc là thứ không thể tự chủ được. Việc hứa hẹn rằng sẽ yêu thương ai đó mãi mãi, căm thù ai đó mãi mãi hay sẽ mãi mãi chung thủy với một người chỉ là đang làm những việc không nằm trong khả năng của mình mà thôi.
Không có gì là "mãi mãi", đặc biệt là khi nói về cảm xúc, tình cảm.
- On the mountains of truth you can never climb in vain: either you will reach a point higher up today, or you will be training your powers so that you will be able to climb higher tomorrow.
Tạm dịch: Trên những ngọn núi của chân lý không tồn tại những dấu chân vô vọng: hoặc bạn sẽ đến một điểm cao hơn điểm hôm nay, hoặc bạn sẽ rèn luyện sức mạnh để có thể trèo lên cao hơn vào ngày mai.
Nếu bạn đang bước đi thì sẽ luôn có cơ hội. Nếu bạn chưa tìm thấy được cơ hội thì thật khéo đấy chính là cơ hội để bạn có thể trau dồi, chuẩn bị sẵn sàng để nắm bắt cơ hội khác tốt hơn.
- The real question is: How much truth can I stand?
Tạm dịch: Câu hỏi thực sự là: Tôi có thể chịu đựng bao nhiêu sự thật?
Giới hạn được đặt ra nằm ở việc chúng ta có thể chấp nhận nó hay không. Sự thật càng tàn khốc bao nhiêu, càng chứng tỏ khả năng chịu đựng của bạn lớn bấy nhiêu. Sau cùng, chúng ta sẽ vì những sự thật đó mà đứng lên đấu tranh, hay bị chính nó đè xuống hố sâu mãi không vực dậy được?
- One ought to hold on to one’s heart; for if one lets it go, one soon loses control of the head too.
Tạm dịch: Nếu không giữ kỹ trái tim của mình, con người cũng khó có thể kiểm soát được lý trí của mình.
Lý trí và con tim không bao giờ hoạt động độc lập. Nếu mất kiểm soát một trong hai, cái còn lại cũng bị ảnh hưởng.
- I know of no better life purpose than to perish in attempting the great and the impossible.
Tạm dịch: Mục đích tốt đẹp nhất trong cuộc đời là nỗ lực quên mình để đạt được điều vĩ đại và bất khả thi.
Cuộc đời ngắn ngủi nếu chúng ta không tranh thủ hết mình để làm điều gì đó, thì chúng ta vô tình đánh mất đi ý nghĩa sự tồn tại của bản thân mình.
- There are no eternal facts, as there are no absolute truths.
Tạm dịch: Không có sự thật vĩnh hằng, tương tự cũng không tồn tại một chân lý tuyệt đối.
Theo dòng chảy của thời gian, mọi thứ đều biến đổi, kể cả sự thật và chân lý. Vậy nên, đừng theo đuổi những thứ có thể thay đổi bất cứ khi nào, hãy tin tưởng vào những gì bạn muốn tin tưởng, làm điều bạn thật sự cảm thấy cần.
- He who cannot give anything away cannot feel anything either.
Tạm dịch: Người không thể cho đi bất cứ thứ gì cũng không thể cảm nhận bất cứ điều gì.
Khi cho đi, cái ta nhận về là sự vui vẻ trong tâm hồn. Chỉ có san sẻ với nhau cuộc sống mới trở nên rộng mở và từ đó chúng ta mới có thể cảm nhận nhiều hơn: Nỗi buồn của người khác, niềm vui khi làm được việc tốt và sự tốt đẹp của cuộc sống.
- You know a moment is important when it is making your mind go numb with beauty.
Tạm dịch: Lúc bạn tê dại đi trước cái đẹp là lúc bạn bạn biết được khoảnh khắc ấy rất quan trọng.
Cái đẹp có thể xuất hiện chỉ trong chớp mắt, nhưng vẻ đẹp đó có thể kéo dài đến vô tận. Khoảnh khắc chứng kiến được cái đẹp, tâm hồn ta đã lưu giữ cảm xúc đó thật sâu trong trí nhớ. Dẫu vậy, chúng ta cũng sẽ lại tiếc nuối, bởi sự lưu luyến với những cái “mắt thấy tai nghe”, muốn được trầm mình lâu hơn ở thời khắc quý giá đó.
Xem thêm: Top 20 câu nói hay của Ernest Hemingway – danh ngôn bất hủ để đời
Giống như Nietzsche đã nói, không có chân lý tồn tại tuyệt đối. Những câu nói trên, bạn có thể lựa chọn tin theo hoặc không. Quan điểm của mỗi người, mỗi thời đại là không giống nhau. Nhưng chúng ta phải khẳng định rằng, những tư tưởng của ông đã đi trước thời đại và mang đến nhiều giá trị cho thế hệ sau. Hy vọng qua tuyển tập những câu nói hay của Nietzsche, bạn vững tin hơn với những gì mình lựa chọn và tin tưởng. Chúc bạn luôn vững vàng trong cuộc sống và có những giây phút ý nghĩa bên người bạn yêu thương.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet