Thời kỳ phục hưng được xem là thời kỳ mà văn hóa và nền nghệ thuật hội họa, đã phát triển tới đỉnh cao của nhân loại. Vậy phục hưng là gì và vì sao thời kỳ này lại được đánh giá cao tới như vậy?
1. Thời kỳ phục hưng là gì?
Thời kì Phục Hưng thường được nhắc đến nhiều nhất vào thế kỷ thứ 16, tuy nhiên ngay từ thế kỷ thứ 14, những mầm mống đầu tiên của văn hóa phục hưng đã được nhen nhóm tại nước Ý (Quattrocento – 1400).
Quê hương của phong trào văn hóa phục hưng bắt đầu tại Firenze (Ý) vào thời Hậu Kỳ Trung Đại và chính thức được khởi xướng từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 17. Về sau nó tiếp tục lan rộng ra khắp Châu Âu (ngoại trừ Nga) với độ phủ sóng không đồng đều.
Trong thời kỳ này, tầng lớp giàu có đã thi nhau trỗi dậy, họ cũng được xem là tiền thân của giai cấp tư sản hiện nay. Nhóm người này đã đứng lên chống lại sự lạc hậu phong kiến thời bấy giờ, mong muốn xây dựng một nền văn hóa mới.
Có thể nói thời kỳ Phục hưng chính là sự chuyển tiếp giữa thời Trung cổ và thời Hiện đại.
“Phục Hưng” có nguồn gốc từ ‘Renaissance’ trong tiếng Pháp, và mang ý nghĩa chỉ sự tái sinh. Ám chỉ việc lật đổ giai cấp cũ và tạo dựng nên một cuộc sống mới, đây cũng chính là thời kỳ đã làm sống lại những tinh hoa văn hóa của Hy Lạp và La Mã cổ. Phục Hưng cũng là từ được dùng để chỉ những dấu mốc lịch sử đã diễn ra trong thời kỳ này.
Phục Hưng có thể được hiểu theo hai nghĩa:
- Một là sự khám phá, nghiên cứu và đưa những dấu ấn cổ điển từ sách vở ứng dụng vào nền văn hóa nghệ thuật thời bấy giờ.
- Hai là để chỉ kết quả của những hoạt động văn hóa, thứ đã đánh thức và ‘hồi sinh’ cho nền văn hóa cổ xưa của nghệ thuật Châu Âu.
2. Nguyên nhân xuất hiện nền văn hóa phục hưng và ý nghĩa ẩn sau
Phục hưng là một phong trào văn hóa, ở đó ẩn chứa tinh hoa của nền văn học tiếng Latinh cũng như các dân tộc có liên quan. Phong trào văn hóa này bắt nguồn từ việc nghiên cứu các tư liệu cổ, nghiên cứu sự hình thành, phát triển của các kỹ thuật vẽ giúp mang đến sự tự nhiên trong mỹ thuật.
2.1 Nguyên nhân và sự xuất hiện văn hóa phục hưng
Phong trào văn hóa phục hưng xuất hiện vào thời kỳ mà Châu Âu đang có sự thay đổi rõ rệt về cả chính trị lẫn kinh tế. Vì vậy những thế lực và giai cấp giàu có bắt đầu mất kiên nhẫn, họ muốn thay đổi chế độ phong kiến xưa cũ, sử dụng tiền và quyền để có được địa vị xứng đáng trong xã hội.
- Khi giai cấp tư sản ra đời, họ trở nên giàu có và có thế lực mạnh về mặt kinh tế nhưng lại chưa đạt được địa vị xã hội tương xứng.
- Con người đã thoát khỏi sự lạc hậu nhờ tiến bộ nhanh chóng của khoa học, kỹ thuật, dần dần nhận thức được bản chất của vạn vật xung quanh.
- Vì những quan điểm lỗi thời từ thời kỳ phong kiến, giáo lý Kitô đã gián tiếp kìm hãm sự phát triển của tư sản.
- Giai cấp tư sản mong muốn khôi phục lại những nền văn hóa cổ xưa như Hy Lạp, Rô-ma. Đồng thời, họ cũng muốn xây dựng một nền văn hóa mới, nơi mà giá trị của con người được nâng cao. Mỗi người đều có quyền đòi hỏi về sự tự do cá nhân, cũng như quyền được tìm hiểu và coi trọng nền văn minh khoa học – kỹ thuật.
2.2 Ý nghĩa của văn hóa Phục hưng
Phong trào phục hưng mang ý nghĩa ‘hồi sinh’, là sự lật đổ cái xấu của thời kỳ phong kiến và mở ra kỷ nguyên mới cho nền văn minh nhân loại. Cụ thể như sau:
- Tấn công nền trật tự phong kiến: Phong trào phục hưng hướng đến việc đề cao sự tự do, xây dựng thế giới quan ngày càng tiến bộ. Đây cũng là lần đầu tiên tư sản đứng ra chống lại chế độ phong kiến, áp đảo trên cả mặt văn hóa lẫn tư tưởng.
- Sự trở lại của nghệ thuật cổ đại: Văn hóa cổ điển đã tìm được cho mình cơ hội trở lại đầy ấn tượng, nó có thể được nhìn thấy ở khắp các thành phố lớn thuộc Châu Âu. Trong lúc này, các quy chế của thời Trung cổ đã gần như bị loại bỏ. Các nhạc sĩ hay tác giả hội họa bắt đầu nuôi dưỡng tư duy về thế giới mới, dám đương đầu với những thử thách trong nghệ thuật.
- Đại diện cho sự hồi sinh của tri thức và khoa học kỹ thuật: Sau nhiều năm bị chế độ cũ áp bức, cuối cùng họ cũng có thể dành sự chú ý cho khoa học, chính trị và trên hết là thuyết nhân học hiện đại đầy sáng tạo.
Xem thêm:
Phong tục tập quán là gì? Cách gìn giữ những nét đẹp trong phong tục văn hóa
Tri thức là gì? Bạn có đang hiểu đúng về vai trò của tri thức?
Thế giới quan là gì? Phân biệt thế giới quan duy vật và duy tâm
3. Đặc điểm của văn hóa phục hưng là gì?
Ta có thể hiểu về thời kỳ văn hóa cực thịnh này theo rất nhiều cách khác nhau. Thế nhưng thời kỳ phục nhưng vẫn có những đặc điểm nhất định, giúp ta phân biệt giữa nó và các thời kỳ văn hóa khác trong lịch sử nhân loại. Những đặc điểm có thể kể đến chính là:
- Ảnh hưởng lớn của nghệ thuật Hy Lạp: Ta có thể nhận thấy rất nhiều đặc điểm của nghệ thuật Hy Lạp trong những công trình kiến trúc của thời kỳ phục hưng. Người có đóng góp to lớn cho sự thay đổi này chính là Francesco Petrarca, một nghệ sĩ nổi tiếng người Ý.
- Chủ nghĩa nhân văn xuất hiện: Chủ nghĩa nhân văn là một phong trào trí thức mới được khám phá trong thời kỳ này. Đây cũng là nguyên nhân khiến triết học xuất hiện ở hầu hết các công trình nghệ thuật của thời kỳ Phục hưng. Phong trào này còn đề cao phẩm chất và bản chất của con người.
- Nâng cấp tranh sơn dầu: Rất nhiều họa sĩ nổi tiếng tại Cinquecento, Hà Lan đã thành công trong việc khám phá ra cái lợi của việc vẽ tranh sơn dầu. Sự cải tiến mới lạ này đã khiến những bức tranh có được chất lượng vượt trội, giúp chúng tồn tại thật lâu.
- Sự xuất hiện của các tác phẩm văn học nổi tiếng: Có rất nhiều tài liệu quý của Châu Âu từng bị đánh cắp, thất lạc… Sau khi chúng được tìm lại, các tác giả cho rằng giờ mình đã có thể đi sâu vào những thứ ‘cấm’. Họ muốn dùng những tác phẩm kinh điển làm cảm hứng, cố ý đưa sự cổ kính của thời kỳ trước vào nghệ thuật hiện đại của chính mình.
- Mức độ cân đối, cân bằng và tỷ lệ: Với sự trở lại của nghệ thuật cổ điển, ba khía cạnh mới đã xuất hiện đó chính là: tỷ lệ, sự đối xứng và cân đối. Ngoại trừ khía cạnh thẩm mỹ, đây còn là sự phản ánh, thể hiện chủ nghĩa khoa học đương đại.
- Nghệ thuật như một dạng kiến thức: Trong thời phục hưng, tinh thần khoa học đã được áp dụng trong mọi lĩnh vực: điêu khắc, vẽ, và cả văn học.
- Nghiên cứu về bản chất: Đây là lúc các nghệ sĩ bắt đầu tìm hiểu, nghiên cứu về thế giới tự nhiên. Trong thời kỳ Phục hưng, sự sáng tạo không còn bị kiểm soát nữa, các nghệ sĩ có quyền tự do khám phá thế giới và vũ trụ theo cách họ muốn.
- Sự xuất hiện của nền văn hóa mới: Mọi điều người dân muốn đã được đáp ứng với sự ra đời của văn hóa Phục hưng. Các thể loại mới bắt đầu xuất hiện trong tất cả các bộ môn nghệ thuật, ví dụ như việc sáng tạo ra cách vẽ trên vải dựa trên nền tảng tranh sơn dầu.
Có thể nói, thời kỳ phục hưng đã thổi một làn gió mới và mở ra cánh cổng tiếp cận với nền văn minh, khoa học kỹ thuật của nhân loại. Hy vọng với bài viết này, các bạn đã hiểu được khái quát phục hưng là gì và nắm được những nét văn hóa đặc trưng của thời kỳ này.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet