Trong cuộc sống, không có thành công nào không trải qua những cố gắng, nỗ lực lao động vất vả. Bởi vậy, cha ông ta đã đúc kết nên câu tục ngữ “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ" để nhắc nhở con cháu về bài học này.
1. “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ” nghĩa là gì?
Trong câu tục ngữ “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”, ông cha ta đã sử dụng hình ảnh hết sức đơn giản, gần gũi để đúc kết bài học cuộc sống. Cụ thể “tay làm” nghĩa là làm việc, lao động, “tay quai” là nghỉ ngơi, không làm việc gì. Còn “miệng trễ" chỉ hình ảnh miệng trễ xuống vì không có gì để ăn.
Như vậy, câu tục ngữ “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ" có hàm ý chỉ những người lao động chăm chỉ, chịu khó làm việc thì sẽ có cuộc sống ấm no, đủ đầy. Ngược lại, những người “tay quai” lười biếng, không muốn lao động và làm việc thì sẽ chẳng thể nuôi bản thân, chẳng thể có được cuộc sống no đủ, lúc nào cũng phải sống trong cảnh nghèo khó, thiếu thốn.
Câu tục ngữ trên được chia thành hai vế đối nghịch nhau. Thông qua cách sử dụng hình ảnh đối nghịch này, cha ông ta khuyên con cháu cần phải chăm chỉ, chịu khó lao động, làm việc miệt mài chăm chỉ. Hãy tự lập, tự nuôi mình, đừng trông chờ vào người khác bởi có làm mới có ăn, có lao động mới có hưởng thụ, có nỗ lực, bỏ công thì mới có thành tựu. Triết lý sống này cũng thể hiện một nét đẹp tiêu biểu, đặc trưng của con người Việt Nam là chịu thương chịu khó, chăm chỉ, cần cù.
Xem thêm: 58 câu ca dao tục ngữ thành ngữ về lao động sản xuất
2. “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ” - có lao động mới có hưởng thụ
Trong thời đại hiện nay, có rất nhiều điều dễ khiến chúng ta xao nhãng, ỷ lại như máy móc, công nghệ hay mạng xã hội,… Đây là những thứ khiến con người trở nên lười biếng và giậm chân tại chỗ. Chính vì vậy, những bài học, những câu ca dao tục ngữ, danh ngôn bàn về tầm quan trọng của sự chăm chỉ lao động, cần mẫn làm việc lại càng thể hiện được vai trò của mình.
Cụ thể, khi con người dễ trở nên biếng nhác, việc được thức tỉnh, thấu hiểu giá trị cốt lõi của sự chăm chỉ, bền bỉ sẽ tiếp thêm cho chúng ta sức mạnh, giúp vực dậy ý chí bản thân. Khi hiểu hơn về bài học được cha ông truyền lại, chúng ta cũng có cơ hội tự nhìn nhận, đánh giá lại bản thân, từ đó cải thiện và hoàn thiện thêm.
Thành công càng lớn, quãng đường đạt được nó càng xa. Ai chăm chỉ nỗ lực, cố gắng lao động thì người đó mới có cơ hội chạm tay tới thành công. Thực tế đã chứng minh điều này và cũng có vô vàn những dẫn chứng sống động.
Chắc hẳn chúng ta đều biết tới nhà phát minh được mệnh danh là thiên tài của thời đại, Thomas Edison. Ông đã phải tiến hành 10.000 lần thí nghiệm mới tìm ra vật liệu phù hợp để làm dây tóc bóng đèn. Nếu Edison không tiếp tục cố gắng, nỗ lực không ngừng kể cả khi đã thất bại rất nhiều lần, liệu chúng ta có thể có dây tóc bóng đèn như hiện nay được không?
Xem thêm: 775 câu thành ngữ, tục ngữ Việt Nam quý giá dạy bạn điều hay, lẽ phải trong cuộc sống
3. Những câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ khuyên răn con người siêng năng, cần cù
Ngoài câu tục ngữ “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”, kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam còn có vô vàn câu nói khác cũng mang ý nghĩa nhắc nhở con người chăm chỉ lao động. Mỗi khi cảm thấy nản lòng, muốn bỏ cuộc, bạn hãy động viên và khích lệ tinh thần của chính mình bằng những câu sau nhé.
- Kiến tha lâu đầy tổ.
- Có công mài sắt, có ngày nên kim.
- Siêng làm thì có, siêng học thì hay.
- Năng nhặt chặt bị.
- Hay làm đắp ấm vào thân.
- Đi lâu xa đâu cũng tới.
- Hay lam hay làm.
- Cần cù bù thông minh.
- Có làm thì mới có ăn.
Không dưng ai dễ mang phần đến cho.
- Chăm làm là đống vàng mười
Ai chăm gánh nặng, ai lười trắng tay.
- Ai ơi sớm tối chuyên cần
Cày sâu cuốc bẫm có phần về sau.
- Muốn no thì phải chăm làm
Một hột thóc vàng, chín hột mồ hôi.
Xem thêm: 45 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về tính siêng năng, kiên trì
4. Những câu nói hay về sự chăm chỉ
Đức tính chăm chỉ trong lao động và học tập luôn được tất cả mọi người ở tất cả mọi nơi trên thế giới coi trọng. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những câu danh ngôn bàn về nét đẹp lao động chăm chỉ trong phần tiếp theo nhé.
- I never took a day off in my 20s. Not one. - Bill Gates
Tạm dịch: Tôi chưa bao giờ có một ngày nghỉ trong những năm tháng ở tuổi 20. Không một ngày nào.
- Determine never to be idle. No person will have occasion to complain of the want of time, who never loses any. - Thomas Jefferson
Tạm dịch: Hãy xác định rằng không bao giờ chúng ta được nhàn rỗi. Tất cả những người không bao giờ tốn thời gian để làm việc sẽ không bao giờ có cơ hội phàn nàn về việc muốn có thêm thời gian.
- Without hard work, nothing grows but weeds. - Gordon B. Hinckley
Tạm dịch: Không có sự chăm chỉ, chỉ có cỏ dại mọc lên.
- Great things come from hard work and perseverance. No Excuses. - Kobe Bryant
Tạm dịch: Những điều tuyệt vời đến từ sự chăm chỉ và kiên trì. Không có lời bào chữa nào được chấp nhận cả.
- Hard work spotlights the character of people: some turn up their sleeves, some turn up their noses, and some don’t turn up at all. - Sam Ewing
Tạm dịch: Làm việc chăm chỉ sẽ làm nổi bật tính cách của con người: một số thì xắn tay áo, một số thì hếch mũi lên, và một số thì không có phản ứng gì.
- Much effort, much prosperity. - Euripides
Tạm dịch: Càng nhiều sự cố gắng, càng nhiều thịnh vượng.
- With hard work and effort, you can achieve anything. - Antoine Griezmann
Tạm dịch: Chỉ cần làm việc chăm chỉ và nỗ lực, bạn có thể đạt được bất cứ điều gì.
- Hard work compounds like interest, and the earlier you do it, the more time you have for the benefits to pay off. - Sam Altman
Tạm dịch: Làm việc chăm chỉ cũng giống như lãi suất, và bạn chăm chỉ càng sớm, càng có nhiều thời gian để nhận được lợi ích.
- Work harder than you think you did yesterday. - Alex Elle
Tạm dịch: Hãy làm việc chăm chỉ hơn những gì bạn đã làm ngày hôm qua.
Xem thêm: Những câu nói hay về sự cố gắng giúp bạn có thêm động lực để vươn lên trong cuộc sống
Câu tục ngữ “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ” luôn được coi là một trong những bài học sâu sắc mà cha ông ta đã truyền lại cho con cháu đời sau. Hy vọng thông qua bài viết này, các bạn đã hiểu rõ giá trị của việc không ngừng nỗ lực, chăm chỉ lao động đồng thời tự nhắc nhở để bản thân trở nên tốt hơn mỗi ngày.
Nguồn ảnh: Internet